ایران و تاجیکستان پیوندهای استوار و ناگسستنی دارند

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، سلمان ساکت، دبیر علمی نخستین همایش «رودکی و پیوندهای فرهنگی ایران و تاجیکستان»، در نخستین همایش رودکی و پیوندهای فرهنگی ایران و تاجیکستان که امروز پنجم دی‌ماه در دانشکده دکتر شریعتی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، اظهار کرد: دو کشور ایران و تاجیکستان ریشه‌های مشترک و پیوندهای استوار و ناگسستنی دادند. 

وی ادامه داد: این سرزمین‌ در طول تاریخ همواره همگام و همراه، نه همچون دو کشور مستقل و جدا، بلکه پیوسته با یکدیگر فراز و نشیب‌های تاریخی و دشواری‌ها و آسانی‌های روزگار را پشت سر گذاشتند. ریشه‌های تاریخی و اساطیری ایران و تاجیکستان آن‌چنان در یکدیگر گره خورده است که حتی جدایی سرزمینی و فاصله گذاری‌های دولتی و حکومتی نتوانسته دلبستگی مردم این سرزمین را نسبت به یکدیگر کاهش دهد و پیوند این دو کشور را به تمامی بگذراند. 

دبیر علمی نخستین همایش «رودکی و پیوندهای فرهنگی ایران و تاجیکستان» بیان کرد: هرچند گاه به دلیل برخی کوتاهی‌ها یا تنگ نظری‌ها این پیوند اندکی به سستی رفته است، اما در بروز چنین حوادثی، نخبگان، دانشمندان، ادیبان، هنرمندان و دوستداران فرهنگ ایرانی و زبان فارسی به ترمیم و حتی استحکام این پیوند یاری‌رسان بوده‌اند. 

ساکت بیان کرد: دانشگاه فردوسی مشهد که مهم‌ترین زیست‌بوم علمی و فرهنگی در شرق ایران است و در شهری واقع شده است که از میان دیگر شهرها و نواحی برجسته و به نام گذشته خراسان شکوفا‌ترین و بالنده‌ترین شهر به شمار می‌رود، بر آن شد تا گامی به‌منظور گسترش تعادملات علمی و فرهنگی میان این دانشگاه و مراکز علمی پژوهشی و فرهنگی کشور تاجیکستان بردارد. 

وی افزود: برای تدارک فعالیت مستمر و ادامه‌دار این دو ارگان، در نشستی مشورتی بدین منظور از سوی مدیریت همکاری‌های علمی بین‌المللی دانشگاه که در آغازین روز آبان ماه، ضمن تقدیر از این تصمیم ارزنده پیشنهاد دادند تا در قدم نخست، همایشی با محوریت رودکی برگزار شود و به این‌گونه زمینه بحث و گفتگو میان رودکی‌پژوهان ایران و تاجیکستان فراهم شود.

دبیر علمی نخستین همایش «رودکی و پیوندهای فرهنگی ایران و تاجیکستان» ادامه داد: در همان نشست مقرر شد تا یک روز پس از روزی که در تقویم رسمی کشور به نام روز بزرگداشت رودکی نامگذاری شده، این همایش برگزار شود. هرچند به نظر من این روز باید مطابق با تقویم رسمی کشور تاجیکستان عوض شده تا هر دو کشور در یک روز مشترک پدر شعر فارسی را گرامی بدارند. 

ساکت اظهار کرد: با استقبال گرم مدیر محترم همکاری‌های علمی بین‌المللی دانشگاه، مواجه شد و ایشان درخواست کردند تا پیگیری‌های همایش را بر عهده بگیرند. هرچند زمان اندکی بود، اما به دلیل علاقه برای شرکت و باور قلبی به گسترش ارتباطات و تعاملات میان دو کشور این درخواست را پذیرفتند. در همان روز از جناب دکتر یاحقی خواهش کردند تا ریاست همایش را عهده‌دار گردند و از جناب دکتر مجتهد شبستری تقاضا نمودم تا یار و یاور این همایش باشند که هر دو اجابت کردند و شایسته است که همین جا سپاسگزاری کنم.

دبیر علمی نخستین همایش «رودکی و پیوندهای فرهنگی ایران و تاجیکستان» با اشاره به اینکه مقدمات برگزاری همایش از اوایل آبان ماه آغاز شد، افزود: با کمک و یاری سفیر محترم تاجیکستان در ایران زمینه وجود شش استاد رودکی‌پژوه از کشور تاجیکستان فراهم شد و همچنین از چهار استاد ایرانی دعوت کردیم تا در این همایش به ایراد سخن بپردازند که متأسفانه یکی از آنان به دلیل گرفتاری غیرمنتظره در آخرین روزها از شرکت در همایش خودداری کردند که البته به دلیل فشردگی برنامه همایش سخنرانی چند تن از اعضای محترم گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه که به نوعی میزبانی این همایش را بر عهده دارند، به فرصتی دیگر موکول شد.

ساکت گفت: این همایش چهار بخش اصلی دارد. نخست افتتاحیه که هم‌اکنون در حال برگزاری است، در این بخش افزون بر سخنرانی آقای دکتر ربانی، مدیر کل همکاری‌های دانشگاهی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، رؤسای و یا نمایندگان سه مرکز علمی فرهنگی یعنی انجمن دوستی ایران تاجیکستان، بنیاد رودکی در تاجیکستان و زبان و ادبیات رودکی گزارش کوتاهی از فعالیت‌های خود ارائه خواهند داد.

وی بیان کرد: بخش دوم شامل نشست علمی است که دو نشست در فاصله صبح تا ظهر در همین جا یعنی تالار استاد رجایی بخارایی و نشست سوم در تالار رودکی برگزار خواهد شد. در این سه نشست جمعاً ۱۰ پژوهشگر به نام ارزنده به ایراد سخن خواهند پرداخت. 

دبیر علمی نخستین همایش رودکی و پیوندهای فرهنگی ایران و تاجیکستان بیان کرد: بخش سوم نشست شعرخوانی با حضور شاعران برجسته سه کشور ایران و افغانستان است که بعد از ظهر پیش از نشست سوم در تالار رودکی برگزار خواهد شد. محور اصلی این نشست شعرخوانی، اهمیت زبان و ادبیات فارسی به عنوان مهم‌ترین عامل پیونددهنده و نیاز سه کشور فارسی زبان است.

ساکت بیان کرد: بخش چهارم و نهایی همایش، اختتامیه بوده که با حضور و سخنرانی وزیر محترم علوم و فناوری، رئیس دانشگاه، سفیر محترم تاجیکستان در ایران، همراه خواهد بود. در جایگاه جدید علمی این همایش و دستاوردهای آن را به دو رودکی‌پژوه برجسته، استادان زنده یاد سعید نفیسی و صدرالدین عینی تقدیم می‌کنم. امیدوارم این همایش یک روزه، افزون بر سودمندی‌های علمی و پژوهشی زمینه تعاملات بیشتر و ژرف‌تر میان دانشگاه فردوسی مشهد و مراکز و نهادهای علمی فرهنگی کشور تاجیکستان را فراهم آورد و در افقی گسترده‌تر به گسترش همه جانبه ارتباطات دو کشور بی‌انجامد.

در ادامه مهدی سیدی، استاد زبان و ادبیات فارسی، اظهار کرد: سال ۸۴ پس از تصویب قانون انجمن‌های مردم‌نهاد، چند تن از علاقه‌مندان به تاجیکستان در استان مازندران و گیلان تقاضانامه تأسیس انجمن دوستی ایران و تاجیکستان تکمیل کردند، اما مراحل سخت در وزارت مراحل طی نشد.

وی افزود: در شهریور سال ۱۳۹۶ انجمن با ریاست دکتر علی اشرف مجتهد شبستری، اولین سفیر جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان رسماً به ثبت رسید. دکتر شبستری با درک ضرورت روابط دیپلماتیک برای آشنایی و دوستی بیشتر دو ملت فارسی‌زبان پس از پایان خدمت سیاسی، اقدام به راه‌اندازی این سمن کرد. از سال ۱۳۷۶ این ایده شکل گرفت، اما اصل بر این بود که چهره‌های سیاسی در این جمع باشند و در نهایت به این نتیجه رسیدند که مقامات وقت برای کارهای انجمن ندارند و باید افرادی در هیئت مدیره باشند که فرصت لازم برای کار غیردولتی وجود داشته باشد.

این استاد دانشگاه افزود: انجمن ارتباط با فرهیختگان تاجیکستانی ساکن ایران یا اشخاصی که به ایران سفر کوتاه‌مدت داشتند، برقرار شده بود تا از سال ۱۳۸۶ و بازنشستگی دکتر شبستری از امور دولتی، رسماً در قالب انجمن دوستی ایران و تاجیکستان برنامه‌های متوع برای ارتباط بیشتر ایجاد شد.

سیدی افزود: در بیش از یک دهه فعالیت با پشتوانه اعضای انجمن و اعتبار آنان نزد نهادهای مختلف، بیش از ۳۰۰ میلیون تومان برای هیئت‌های متعدد که از تاجیکستان به ایران آمدند، تامین هزینه شد و اگرچه انجمن بودجه‌ای نداشت با استفاده اعتبار خود هزینه را تامین نمود.

وی بیان کرد: این نهادهای دولتی و فرهنگی مستقیما هزینه اقامت میهمان پرداخت کردند. شخصیت‌های ادبی از اصلی‌ترین عوامل پیوند ما هستند، با هدف گسترش دوستی و با تکیه بر این ظرفیت به بهانه آرامگاه کمال خجندی در تبریز و یا میرسیدعلی همدانی در تاجیکستان و بزرگان ادب فارسی مانند فردوسی در مشهد، انجمن در تبریز، همدان و مشهد صاحب دفتر و نماینده شد و به زودی این دفاتر در شهرهای اصفهان و کرج فعال شدند.

این استاد دانشگاه گفت: اولین دفتر در تبریز همزمان  با حضور هیئت تاجیکستان شامل والی ولایت صبح تاجیکستان فرزانه خجندی و همسرش آذرخش از شعرای تاجیکستان در ۱۳۹۳ افتتاح شد. سال‌های اول دهه ۹۰ خورشیدی، سال‌های پذیرایی از تاجیکستان برای آشنایی و ارتباط بیشتر با ایران از چهره‌های سیاسی و ادبی تا جوانان دانشجو بود.

سیدی بیان کرد: همان هیئت سیاسی و ادبی سفر کرده به تبریز در قالب برنامه فرزانگان خجندی به مشهد می‌آیند و مقدمات شکل‌گیری شعبه انجمن در مشهد فراهم شد. جمع ۱۰ نفره دانشجو تاجیک به همدان رفتند تا با زادگاه میر سید علی همدانی  آشنا شوند. بسترهای مورد استفاده برای دوستی انجمن، از جمله فعالیت فضای مجازی است که در کنار سایت انجمن صفحاتی ایجاد و ضمن دعوت از فرهیختگان ایرانی و تاجیکستانی و البته افغانستانی در برهه‌ای که امکان فعالیت حضوری کمتر شده، مجالی برا گفتن و شنیدن بوده است. ۴۰‌ محفل تلگرامی در بزرگداشت و رسوم مشترک مانند رمضان و مهرگان و مراسم تاریخی چون استقلال تاجیکان برگزار شده است.