بهره‌گیری به‌هنگام از فرصت‌ها، کلید سبک زندگی بر مدار نور علوی

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام محمدعلی مروجی طبسی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه حضرت معصومه(س)، 12 آبان‌ماه در ادامه سلسله جلسات تفسیر  نهج‌البلاغه که در این دانشگاه برگزار شد با بیان اینکه امیرالمؤمنین علی(ع) در بخشی از حکمت 21 به نکته کلیدی و بسیار تعیین‌ کننده در سبک زندگی فردی اشاره فرموده‌اند، گفت: این نکته ضرورت بهره‌گیری به هنگام از فرصت برای انجام کارهای خیر است: «...الْفُرْصَةُ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ فَانْتَهِزُوا فُرَصَ الْخَيْر»، فرصت مانند ابر می‌گذرد. پس فرصت‌های نیک را پیش از آن که از دست برود، غنیمت بشمارید و از آن استفاده کنید.

وی افزود: در این سخن حکمت‌آمیز، به شکل زیبایی سرعت گذر زمان و بازگشت‌ناپذیری آن بیان شده است: مانند حرکت ابر، سریع، آرام و بی سر و صدا. معمولا ابرهای آسمان را که می‌بینیم تصور می‌کنیم ثابت هستند و توجهی به حرکت پرشتابشان نداریم. این تشبیه برگرفته از آیه شریفه «وَ تَرَى الْجِبالَ تَحْسَبُها جامِدَةً وَ هِيَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحابِ ..»(نمل/88) است که به حرکت کوه‌ها اشاره دارد. حالا که فرصت زودگذر است، باید برای انجام کارهای نیک از آن حداکثر بهره را برد.

مروجی طبسی بیان کرد: امیرالمؤمنین(ع) در مواضع دیگر نهج‌البلاغه، به اهمیت بهره‌گیری از فرصت اشاره نموده‌اند. از جمله در نامه 31 خطاب به فرزند عزیزشان فرمودند: «به سوی فرصت بشتاب پیش از آن که غصه و حسرت گردد» یا در حکمت 363 می‌فرماید: «... کندی و سستی نمودن پس از رسیدن وقت مناسب از حماقت است» از این بیانات حکیمانه، اهمیت اقدام به هنگام و به موقع برای انجام کارهای نیک و پرهیز از تأخیر انداختن و این دست آن دست کردن می‌کند.

استاد دانشگاه حضرت معصومه(س) اظهار کرد: مقصود از «کارهای خیر» جهت بهره‌گیری از زمان چیست؟ در حکمت 94 نهج‌البلاغه به پنج مصداق مهم تفسیر شده است:1ـ دانش‌افزایی (أن یکثر علمک): «...خیر آن است که دانشت زیاد شود.» یقینا منظور علمی است که سودمند و ثمره‌بخش باشد؛ زیرا آن حضرت در نامه 31 می‌فرماید: «لا خیر فی علم لا ینفع». همچنین امام‌ علی(ع) برای دانش، ثمرات متعددی ذکر کرده‌اند. از جمله: معرفت خدا(غررالحکم)؛ تواضع(همان)؛ تقوی، دوری کردن از هوای نفس و گناهان، دنبال کردن مسیر هدایت، زشت‌ شمردن نزدیکی به باطل و نیکو شمردن پیروی از حق، پرهیز کردن از کارهای پشیمانی‌آور و.. .(بحارالانوار 75: 6) قرآن کریم می فرماید: «تنها بندگان عالم و دانشمندند كه از خدا مى‌ترسند»(فاطر/28) از این تعابیر فهمیده می‌شود که ثمره علم نافع، تعهّد، وظیفه‌شناسی، حرکت‌آفرینی و بازدارندگی است.

مروجی طبسی اضافه کرد: 2ـ حلم (.. و أن یعظم حلمک) «..و بردباریت بزرگ شود.» «حلم» متضاد با سبک‌مغزی و سبکسری، به معنای بردباری خردمندانه است. به معنی وقار، خویشتن‌داری کردن و کنترل خشم و غضب است. ای بسا دانشمندی باشد سبک‌مغز، خشمگین و پرخاشگر، شتاب‌زده و بی‌خرد. از این‌رو در حدیثی از امام‌صادق(ع) از رسول‌خدا(ص) حلم وزیر علم معرفی شده است.(کافی 1: 48).

وی در تبیین بقیه موارد افزود: 3 ـ عبادت پروردگار یکتا (..أن تباهی الناسَ بعبادة ربّک..) «به بندگی پروردگارت به مردم مباهات کنی» به این معنا که اطاعت خاضعانه دستورات الهی مایه افتخار و مباهات و سرافرازی باشد. یعنی چنین کسی بندگی خدا را برای خود عزت می‌داند. به تعبیر امیرالمؤمنین(ع): «الهی کفی لی عزّا أن أکون لک عبدا» اگر در جمعی بی‌اعتقاد و سست‌ ایمان قرار گرفت، از نماز خواندن خجالت نمی‌کشد یا رعایت حیا و حجاب را تاج بندگی خود می‌داند و از تمسخر دیگران هراسی ندارد. روحیه مباهات به بندگی خداوند مانع خودباختگی در برابر جنگ روانی و تبلیغاتی شیاطین می‌شود.

وی ادامه داد: مصداق 4 ـ نیکی‌ کردن و شکر آن را به جا آوردن(..فإن أحسنت حمدتَ الله..) «پس اگر نیکی کردی خدا را شکر کنی». در قرآن کریم به نمونه‌ها و مصادیق متعددی از نیکی‌ کردن اشاره شده است. مانند: احسان کردن به والدین، خویشاوندان، یتیمان، مستمندان، همسایگان نزدیک و دور، همکاران و همسفران و دوستان، مسافران نیازمند(نساء/36)؛ با خوش‌زبانی و سخن نیکو با مردم سخن گفتن(بقره/83)؛ عقیده به توحید، ایستادگی و استقامت در مسیر بندگی و اطاعت خدا. بی‌تردید پذیرش ولایت «الله» سختی‌ها و مشکلاتی دارد که نیازمند صبر و استقامت است. «..و بشری للمحسنین إنّ الذین قالوا ربّنا الله ثمّ استقاموا..»(احقاف/12ـ13).

استاد حوزه علمیه، گفت: 5ـ استغفار پس از گناه (..و إن أسأتَ استغفرت الله..) «اگر بد کردی از خدا آمرزش بخواهی..» یعنی انسان بر انجام زشتی‌ها اصرار نورزد؛ بلکه با استغفار و توبه، به فکر جبران زخم‌ها و آسیب‌های وارد شده از جانب گناه باشد.

این پژوهشگر در پایان گفت: درک ارزش زمان، غنیمت‌ دانستن و بهره‌گیری حداکثری از فرصت‌ برای انجام کارهای خیر جزء وظایف فردی در سبک زندگی بر مدار نور علوی است. عادت به اقدام سریع و بهنگام برای کارهای خیر با محوریت آموزه‌های وحیانی (قرآن و عترت(ع))، به معنای تنظیم سبک زندگی پاکیزه بر پایه ارزش‌ها و هنجارهای توحیدی است.