ضرورت اجتناب‌ناپذیر طرح مسئله وحدت اسلامی در بخش پژوهش مسابقات قرآن دانشجویان مسلمان

سیدقوام قاسمیان، سرپرست مدیریت قرآن و عترت دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، به بیان نکاتی درباره بخش پژوهش مسابقات بین‌المللی قرآن دانشجویان مسلمان که سازمان‌های فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور فراخوان آن را اعلام کرده، پرداخت که در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید.

ایکنا: نقطه نظر خود را در مورد افزوده شدن بخش پژوهش به مسابقات قرآن دانشجویان مسلمان بیان کنید.
بسم الله الرحمن الرحیم. الحمدلله الذی جعلنا من المتمسکین بولایة علی ابن ابی‌طالب(ع). ضمن عرض سلام و ادب و احترام خدمت شما، برای پاسخ به این سوال در ابتدا باید به اهمیت و ضرورت پژوهش اشاره کرد. در این زمینه می‌توان گفت که پژوهش عامل مهمی در پیشرفت جامعه است و میزان پژوهش‌های انجام شده در هر جامعه شاخص توسعه‌یافتگی آن جامعه به حساب می‌آید. ﭘژوهش زمانی حائز اهمیت است که مبنای تولید علم قرار گیرد و از این روست که در قرآن کریم نیز آیات فراوانی در اهمیت امر تحقیق و پژوهش می‌یابیم. از جمله: تشویق به فراگیری علم در آن جا که می‌فرماید «أَمَّنْ هُوَ قانِتٌ آناءَ اللَّیْلِ ساجِداً وَ قائِماً یَحْذَرُ الْآخِرَةَ وَ یَرْجُوا رَحْمَةَ رَبِّهِ قُلْ هَلْ یَسْتَوِی الَّذینَ یَعْلَمُونَ وَ الَّذینَ لا یَعْلَمُونَ إِنَّما یَتَذَکَّرُ أُولُوا الْأَلْباب‏‏؛ [آیا چنین کسى بهتر است] یا آن کسى که او در طول شب در سجده و قیام اطاعت [خدا] مى‏کند [و] از آخرت می‌ترسد و رحمت پروردگارش را امید دارد بگو آیا کسانى که می‌دانند و کسانى که نمی‌دانند یکسانند تنها خردمندانند که پندپذیرند»(زمر/9).
به طور خلاصه اگر بخواهیم اهمیت ﭘژوهش را از دیدگاه قرآن بیان کنیم شاید بتوان به یک آیه از قرآن اشاره کرد: «إِنَّا أَنْزَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِیًّا لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُون؛ ما آن را قرآنى عربى نازل کردیم باشد که بیندیشید»‏ (یوسف/2). در این آیه شریفه خداوند تمامی هدف از انزال قرآن را، متذکر شدن مردم، تعقل، ﭘژوهش و تحقیق در مضامین این کتاب الهی بر می‌شمارد.
با توجه به بیان این مهم می‌توان گفت که در کنار این مسابقات که گامی ارزشمند در راستای ترویج معارف بلند قرآن کریم است، جای امر پژوهش در قرآن خالی بوده و بحمدالله این خلأ با برنامه‌ریزی این مسابقات پر شده است که البته این هم حد مطلوب نیست و جا دارد که سرمایه‌گذاری بیشتری در این زمینه صورت پذیرد.
ایکنا: به نظر بخش پژوهش مسابقات بین‌المللی دانشجویان مسلمان چه پتانسیل‌هایی خواهد داشت و چه نتایجی را می‌تواند به همراه داشته باشد؟
از نتایج افزوده شدن بخش پژوهشی به این مسابقات؛ همان طور که اشاره شد می‌توان به انس بیشتر با قرآن کریم همراه با تفکر و تدبر بیشتر اشاره کرد که این خود یکی از خواسته‌های خداوند متعال است. همچنین از دیگر نتایج این امر می‌توان به تبادل علمی دانشجویان مسلمان در پژوهش قرآنی در زمینه‌های گوناگونی که شاید کمتر تبیین شده باشند اشاره کرد.
ایکنا: نظر شما راجع به محورهای فراخوان بخش پژوهش چیست؟
راجع به محورهای همایش جای تقدیر و تشکر دارد از عزیزانی که نسبت به انتخاب این موضوعات اهتمام داشته‌اند. در این خصوص باید گفت که در این رابطه اقدامات ارزنده‌ای توسط حوزه‌های علمیه، نهادها و دانشگاه‌های مختلف شکل گرفته است اما این اقدامات کافی نیست و جا دارد توجه جدی‌تری به این مباحث داشته باشیم که امیدواریم فراخوان اعلام شده در این زمینه تأثیر بسزایی داشته باشد.
در وضعیت کنونی جهان اسلام و تبلیغ‌های فراوانی که علیه مسلمین توسط غرب در حال انجام است، همچنین وضعیتی را که گروه تروریستی داعش در منطقه به وجود آورده یکی از مباحثی را که لازم است به صورت اساسی به آن پرداخته شود همین بحث وحدت اسلامی است.
مقام معظم رهبری، کج فهمی، توهمات غلط، سوء تفاهم و بی‌اطلاعی از مبانی صحیح تفکرات یکدیگر را از موانع اصلی اتحاد دانستند و با اشاره به نقش دولت‌های اسلامی و علمای اسلام در زمینه‌سازی برای وحدت و انسجام اسلامی خواستار تدوین منشور وحدت اسلامی شده‌اند، و در این خصوص این گونه عرضه داشته‌اند که: «اگر امروز به این وظیفه عمل نشود، نسل‌های بعدی ما را مؤاخذه خواهند کرد.» لذا این مبحث از ضرورت خاصی برخوردار است.
انسجام و یکپارچگی جدا از اینکه در آیات و روایات مورد تاکید فراوان واقع شده است، یک امر پسندیده‌ای است که مورد پذیرش تمام عقلای عالم نیز قرار گرقته است، به گونه‌ای که هر انسانی از نعمت خرد و اندیشه برخوردار باشد اتحاد، همدلی، یکپارچگی و همزیستی مسالمت‌آمیز را می‌ستاید و تفرقه، اختلاف و جدایی را مذمت و نکوهش می‌کند.
با وجود اینکه مقولاتی همچون وحدت، انسجام، همدلی و همفکری انسانها اموری روشن و آشکار هستند که ضرورت آن بر هیچ کس پوشیده نیست، اما در شرایط کنونی ضرورت پرداختن به مسئله وحدت، بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود، چرا که دشمنان قسم‌خورده اسلام، برای ضربه زدن به صفوف به‌هم‌فشرده مسلمانان، و همچنین به منظور سیطره پیدا کردن بر منافع مادی و معنوی آنان، از کانال ایجاد تفرقه و دامن زدن به اختلافات وارد شده و برای دستیابی به مقاصد پلیدشان هر روز از شگردهای جدید اختلاف‌افکنی همچون راه انداختن جنگ‌های فرقه‌ای و مذهبی، حمایت از گروه‌های افراطی و متعصب و... بهره می‌گیرند.
با توجه به چنین شرایط دردناکی، طرح مسئله وحدت و یکپارچگی در راستای تحقق وحدت و انسجام میان ملل اسلامی ضرورت اجتناب‌ناپذیری است.

ایکنا: پیشنهادی در همین راستا ندارید؟
برپایی محافل علمی و پژوهشی و ایجاد فضای سالم گفت‌وگو میان علمای فرق و مذاهب اسلامی به منظور تحقق این مهم، بسیار راهگشا خواهد بود.
همچنین در این گونه مسابقات از ظرفیت‌هایی که داریم باید کمال استفاده را داشته باشیم، از جمله وجود نبیّ مکرّم اسلام(ص)، بزرگترین مایه وحدت در همه ادوار اسلامی بوده است و امروز هم می‌تواند باشد؛ چون اعتقاد آحاد مسلمانان به آن وجود اقدسِ بزرگوار، با عاطفه و عشق توأم است و لذا آن بزرگوار، مرکز و محور عواطف و عقاید همه مسلمان‌هاست و همین محوریت، یکی از موجبات انس دل‌های مسلمین و نزدیکی فِرَق اسلامی با یکدیگر به حساب می‌آید.
لذا مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله‌العالی)، می‌فرمایند: روی ابعاد شخصیت پیامبر(ص) و زندگی و سیره و اخلاق آن حضرت و تعالیمی که از آن بزرگوار در روایات آمده است، کار زیادی بشود. پس این خود یک پیشنهاد در این زمینه می‌تواند باشد.
مسئله غدیر هم می‌تواند مایه وحدت باشد. مسئله غدیر، غیر از جنبه‌ای که شیعه آن را به عنوان یک اعتقاد قبول کرده است اصل مسئله ولایت را هم مطرح کرده است که این دیگر شیعه و سنّی ندارد.
در پایان به این نکته اشاره می‌کنم که قرآن کریم «هُدًى‏ لِلنّاس‏» است و در پژوهش‌های قرآنی تا می‌توان باید به تبیین مسائل کاربری و مورد نیاز جامعه بشری از جمله مباحث فرهنگ، اقتصاد و ... بر پایه زندگی دینی و اسلامی پرداخت.