به گزارش ایکنا؛ درس تفسیر حجتالاسلام سیداحمد خاتمی، با محوریت تفسیر آیه 32 سوره ابراهیم «اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَأَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقًا لَكُمْ وَسَخَّرَ لَكُمُ الْفُلْكَ لِتَجْرِيَ فِي الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ وَسَخَّرَ لَكُمُ الْأَنْهَارَ» برگزار شد که در ادامه متن آن را میخوانید؛
ترجمه آیه چنین است: الله، خدایی است که آسمانها و زمین را خلق کرده و از آسمان، آبی را نازل کرده و با این باران، میوهها را رویانده است و کشتی را در تسخیر شما قرار داده تا به اذن خدا در دریا حرکت کند و نهرها را نیز در تسخیر شما قرار داده است. این آیه و آیه بعد، نشانههای خدا را در جهان هستی متذکر میشود. در بین براهینی که برای ذات مقدس ربوبی وجود دارد، بیشترین برهانی که قرآن کریم بر آن تکیه کرده، برهان نظم است. به دلیل آنکه این برهان نظم برای مردم ملموس است. در این برهان نظم، بیشتر بر جلوههایی از آیات خداوند تأکید شده که مردم آنها را میبینند.
در این آیه شریفه به چند جلوه از جلوهها و نشانههای ذات مقدس ربوبی در جهان هستی تکیه شده است. اولین مورد، خلقت آسمانها و زمین است. در دوازده آیه از قرآن کریم، این نشانه یاد شده است. نشانهای که به حق اگر چشم بصیرتی باشد، نشان ذات مقدس ربوبی است و اگر چشم بصیرت نباشد، این بیت مصداق پیدا میکند که: «چندان چراغ دارد و بیراهه میرود، بگذارد تا بیفتد و بیند سزای خویش».
برای نمونه در آیه سوم سوره جاثیه فرمود: «إِنَّ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَآيَاتٍ لِلْمُؤْمِنِينَ»، یعنی بدون شک در آسمانها و زمین نشانههای فراوانی برای اهل ایمان وجود دارد. در سوره آل عمران نیز فرمود: «إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَآيَاتٍ لِأُولِي الْأَلْبَابِ». همچنین در آیه 164 بقره همین مضمون اشاره شده است و در آیه 22 سوره روم نیز آمده است: «وَ مِنْ آيَاتِهِ خَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافُ أَلْسِنَتِكُمْ وَأَلْوَانِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِلْعَالِمِينَ». سوره غافر آیه 57 را هم میشود مثال زد که فرمود: «لَخَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَكْبَرُ مِنْ خَلْقِ النَّاسِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ». در سوره ابراهیم(ع) هم میفرماید: «قَالَتْ رُسُلُهُمْ أَفِي اللَّهِ شَكٌّ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ» و آیات دیگری که در این زمینه وجود دارد.
اگر انسان در همین جلوه برجسته ذات مقدس ربوبی توجه کند که در این آیات بر آنها تأکید شده است، عظمت ذات مقدس ربوبی را با چشم خودش میبیند. در گستردگی آسمان و زمین، دقت عجیب قوانین حاکم بر آسمانها و زمین وجود دارد. در قرآن سخن از آسمانهای هفتگانه به میان آمده است که در سورههای بقره، اسراء، مومنون، فصلت، طلاق و ملک به این مسئله توجه داده شده است و آیه 17 سوره مومنون و 12 سوره نبأ نیز میتوانند به آسمانهای هفتگانه اشاره داشته باشند.
اما این هفت آسمان چیست؟ کجا است؟ از جاهایی که قطعاً نمیدانیم که یک نظریه قاطعی را مطرح کنیم و جزو مجهولات بشر محسوب میشود، همینجا است، اما آنچه را که قطعاً میتوان گفت، این است که آنچه از ستارگان، ثوابت، سیارات و کهکشانها میبینیم، همه مربوط به آسمان اول میشود و شش آسمان دیگر ورای اینها وجود دارد که از دسترس علم انسان تا امروز بیرون بوده است. فرمود: «إِنَّا زَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِزِينَةٍ الْكَوَاكِب»، ِما آسمان پایین را با ستارگان زینت دادیم. در سوره فصلت فرمود: «وَلَقَدْ زَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِمَصَابِيحَ». آسمان پایین را با چراغها تزئین کردیم و این معنا با تفاوت مختصری در آیه پنج سوره مبارکه ملک آمده است.
بنابراین، قرآن عنایت ویژهای دارد که مخلوقات او به جلوههای ذات مقدس ربوبی، نگاه هدفمندانه داشته باشند. فرمود: «أَفَلَمْ يَنْظُرُوا إِلَى السَّمَاءِ فَوْقَهُمْ كَيْفَ بَنَيْنَاهَا وَزَيَّنَّاهَا وَمَا لَهَا مِنْ فُرُوجٍ»، آیا آنها به آسمانی که بالای سرشان هست، نگاه نمیکنند که چطور آن را بنا کردیم و با ستارگان زینت بخشیدیم و هیچ نوع شکاف و ناموزونی در آن نیست. این یک جلوه از جلوههای آیات ذات مقدس ربوبی است و در جلسات دیگر، بحث را ادامه خواهیم داد.
انتهای پیام