محققان چند ماه پیش در کتابخانه «کدبری» دانشگاه بیرمنگام دو صفحه از یک قرآن قدیمی را یافتند که بر روی پوست حیوانی نوشته شده است که در بازه سالهای بین 568 و 645 میلادی زندگی میکرد. بر اساس آزمایش کربن 14 میتوان مشخص کرد که شیئی که روزی موجود زنده بوده است، چند سال پیش زنده بوده است. از این رو اگر چه تعیین تاریخ حیات پوست عملی است، اما تاریخ نوشتن قرآن به صورت دقیق معلوم نیست.
قرآن بیرمنگام و شبهات منکران
کشف دو صفحه از قرآن که به دوره صدر اسلام باز میگردد، یکی از مواردی است که بیان مسلمانان در خصوص تاریخ قرآن را اثبات میکند. بر اساس قرائت اسلامی کتابت قرآن از زمان پیامبر رواج داشته است، منکران الهی بودن قرآن اما همواره در پی آن بودهاند که بهانههای جدیدی را برای زیر سوال بردن الهی بودن کتابالله بیابند. یکی از این بهانهها این بود که احتمال دارد نسخه قرآن بیرمنگام به تاریخی قبل از بعثت تعلق داشته باشد. جوابهایی که به این مساله داده شده، البته متفاوت بوده است.
نجفقلی حبیبی در گفتوگو با ایکنا، با اشاره به نفوذ صهیونیستها در این فرایند، گفته است که تاریخ نزول آیات قرآن کاملا مشخص است؛ هیچ نکته پیچیدهای وجود ندارد. بنابراین این خبر از لحاظ تاریخی تائید نمیشود.این مسئله کاملا برای من مسجل است که این گزارش دروغ است و اساسا آزمایشی صورت نگرفتهاست. قرآن بعد از اینکه پیامبر به رسالت مبعوث میشوند، در سن 40 سالگی به ایشان وحی میشود. تا این تاریخ هیچ ملتی جرات نکردهاست چنین ادعایی را مطرح کند. تمام دشمنیهایی که تاکنون با اسلام داشتهاند به این مدعا ختم شد که قرآن سخن محمد(ص) است. اما اینکه بگویند قبل از محمد(ص) بودهاست، سخن گزافیاست.
سیدمحمدعلی ایازی نیز در گفتوگو با ایکنا اظهار کرد: آزمایش کربن ۱۴ دقت کافی ندارد؛ ضمن اینکه در گذشته، پوست حیوان را چندین بار شستشو میدادند و روی آن مینوشتند و از این جهت، فرضیه بیرمنگام سندیت ندارد.
در همین راستا جعفر نکونام، دانشیار دانشگاه قم به ایکنا گفته است که این ادعا به قدری سخیف است که کمتر کسی میتواند آن را بپذیرد؛ زیرا ساختار متن قرآن به وضوح نشان میدهد که متن در خطاب به شخص پیامبر اسلام(ص) است. هرچند شبهه افکنان سعی در وارد ساختن شبهه در خصوص پیام نسخه بیرمنگام دارند تاریخ کشف نسخ قرآن نشان میدهد که تنها نسخه قدیمی در بیرمنگام کشف نشده است.
سابقه کشف قرآنهای قدیمی
درحالی برخی از منکران اصالت و وحیانیت قرآن، نسخه کشف شده در بیرمنگام را زیر سوال میبرند که این نسخه تنها نسخه قدیمی قرآن نیست. بر اساس روایت تاریخ نویسان قرآنی، آیات وحی از زمان خود پیامبر کتابت میشده و بر اساس فرضیاتی دیگر این نسخ بعدها در زمان خلیفه سوم، عثمان به شکل نهایی درآمده است. کشف بیرمنگام تنها یکی از مواردی است که چنین نظری را تثبیت و منکران را محکوم میکند.
بر اساس کشفیاتی که در صنعا روی داده است، دوازده هزار برگه از جنس پوست و متعلق به دو هزار قرآن کشف شده است. این قرآنها متعلق به چهار قرن اول اسلام هستند و در این میان قرآنی وجود دارد که عمر آن به پانزده سال پس از درگذشت پیامبر اسلام و زمان خلیفه سوم میرسد.
قرآنی دیگر که به حضرت علی(ع) منتسب شده است در دانشگاه توبینگن آلمان تعیین سن شده است که این نسخه در حدود 20 الی 24 سال پس از وفات پیامبر و به خط کوفی نوشته شده است. رسم الخط این قرآن و زمان این نسخه احتمال انتساب آن را به امیرمومنان بالا میبرد. به گفته پژوهشگران آلمانی این نسخه قرآن که بر روی پوست مرغوبی نوشته شده، بعد از 1339 سال همچنان به خوبی حفظ شده که نشان میدهد این نسخه احتمالاً برای اهداف رسمی در ارتباط با حکومت اسلامی امام علی(ع) نگاشته شده باشد.
قرآن بیرمنگام شاهدی بر عدم تحریف
دو صفحه از یک قرآن قدیمی که در بیرمنگام هویت تاریخی آن به دوران پیامبر باز میگردد، شامل سه سوره از قرآن است. این قرآن به خط حجازی نوشته شده است که اولین خطی است که قرآن با آن کتابت میشد. شادی حکمت ناصر، محقق دانشگاه کمبریج، در این باره میگوید: ما پیش از این و بر اساس منابع موجود میدانیم که قرآن در اوایل ظهور اسلام و در نسخهای معین گردآوری شده است و نتایج حاصل از کشفیات اخیر تنها میتواند گواهی بر صحت و درستی این منابع باشد.
نسخهای از قرآن که قدمت آن را بین سالهای 568 تا 645 میلادی تخمین زدهاند
صفحه اول این قرآن قدیمی از اواسط آیه بیست و سه سوره کهف آغاز شده و تا اواسط آیه 31 سوره کهف را در بر میگیرد و صفحه دوم از آیه 91 سوره مریم تا آخر آن و نیز آغاز سوره طه تا آیه 13 این سوره را شامل میشود. نکته جالبی که وجود دارد آن است که ترتیب سه سوره کهف، مریم و طه در این نسخه قرآنی با ترتیب قرآنهای موجود و نیز ترتیب آیات همخوانی دارد که شاهدی دیگر بر عدم تحریف قرآن میتواند قلمداد شود.
«جعفر هادی حسن»، کارشناس عراقیالاصل زبانهای سامی و مقیم انگلیس و استاد مطالعات یهودی دانشگاه «منچستر»، در خصوص اصالت قرآن بیرمنگام گفته است که با مشاهده این نسخه متوجه میشویم که آیات قرآن این نسخه خطی به خط حجازی و بدون نقطه و اعرابگذاری است و این امر بیانگر این است که قدمت آن به قبل از سال چهل هجری قمری و قبل از نقطهگذاری و اعرابگذاری قرآن برمیگردد، زیرا همانطور که میدانیم نقطه و اعرابگذاری قرآن در دوران امام علی(ع) وضع شده است.