قرآنیان مشهد از مرحوم شجریان می‌گویند

مرحوم استاد محمدرضا شجریان فعالیت قرآنی خود را از نوجوانی و جوانی به ‌صورت جدی پیگیری کرد، به ‌طوری که پیشکسوتان قرآنی شهر مشهد از تلاوت‌های ماندگار دهه‌های ۳۰ و ۴۰ شمسی یاد می‌کنند. مرحوم استاد شجریان تا پیش از مهاجرت به تهران به‌ صورت مستمر در محضر اساتید برجسته قرآن مشهد تلمذ می‌کرد و همواره به اجرای تلاوت‌های تحقیق، که رونق بسیار خوبی در شهر مشهد داشت، می‌پرداخت.

حضور مستمر در جلسات سنتی قرآن

احمد افخمی (مهرمشهدی)، پیشکسوت قرآنی مشهد، در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، ضمن اشاره به فعالیت‌های قرآنی استاد شجریان در این شهر، گفت: مرحوم محمدرضا، پسر مرحوم استاد حاج مهدی شجریان بود و ما به‌ صورت مرتب در جلسات قرآن مرحوم پدر ایشان شرکت می‌کردیم.

وی افزود: حدود سال‌های ۱۳۲۵ و ۱۳۲۶ بود که پس از راه‌اندازی فرستنده رادیویی در مشهد به همراه مرحوم محمدرضا شجریان برای تلاوت قرآن به رادیو دعوت شدیم. ایشان قاری بسیار ممتازی بود و نغمات فارسی را هم به‌ خوبی تمرین می‌کرد. آن زمان در کانون شرق آبی مشهد که یکی از مؤسسات فرهنگی به حساب می‌آمد نماز جماعت برگزار می‌شد و ما به همراه آقای شجریان در هر وعده از نماز این مؤسسه اذان می‌گفتیم. مرحوم محمدرضا شجریان صوت بسیار زیبایی داشت.

این پیشکسوت قرآنی ادامه داد: من و آقای شجریان از لحاظ سنی و صوتی تقریباً در یک سن و در یک سطح از تلاوت بودیم. البته او نغمات فارسی را هم آموخته بود. من هم به توصیه پدرم سحرها قبل از اذان صبح مناجات فارسی را می‌خواندم تا اینکه کم‌کم مناجات‌خوانی فارسی را  فراگرفتم. مرحوم محمدرضا شجریان صدایی داشت که شاید بتوان گفت موازی با صوت ایشان و اجرای نغمات توسط این هنرمند در حال حاضر در ایران نداریم. ایشان فوق‌العاده پیشرفت کرده بود، برخورد ما با ایشان بیشتر در جلسات سنتی و هفتگی قرآن بود که از جمله آن‌ها می‌توان به جلسه استاد حافظیان در مسجد گوهرشاد اشاره کرد.

شجریان علاقه‌مند به قرآن و خوشنویسی بود

سیدباقر غفوریان، از دوستان مرحوم شجریان و از هنرمندان قرآنی شهر مشهد، نیز در گفت‌وگو با ایکنا، بیان کرد: من از سال ۴۱ و ۴۲ خدمت مرحوم استاد محمدرضا شجریان بودم و در جلسات قرآن استاد توسلی و مرحوم استاد حافظیان به همراه ایشان شرکت می‌کردم. مرحوم استاد محمدرضا شجریان جوانی بود علاقه‌مند به قرآن و خوشنویسی که در آن زمان به تازگی معلم شده بود.

وی افزود: آن زمان به همراه استاد شجریان در جلسات مختلفی شرکت می‌کردیم که از جمله آن‌ها جلسات قرآنی حرم مطهر امام رضا(ع) بود. همچنین به همراه مرحوم شجریان به خدمت اساتیدی چون آقایان اوحدی، نازدار و محمدزاده می‌رسیدیم و مرحوم استاد شجریان به تلاوت قرآن می‌پرداخت. صوت ایشان معمولاً از همه زیباتر بود و همه سعی می‌کردند تا هنگام تلاوت ایشان در جلسات حضور داشته باشند. سپس به تهران مهاجرت کرد و در زمان‌هایی مثل ماه مبارک رمضان به مشهد می‌آمد و به همراه هم در جلسات قرآنی مشهد به‌ویژه جلسات قرآن حرم مطهر شرکت می‌کردیم و ایشان قرآن تلاوت می‌کرد.

غفوریان اظهار کرد: سال ۴۸ و ۴۹ بود که مسابقات سراسری قرآن کشور در شیراز برگزار  شد. در آن دوره مسابقات، مرحوم استاد محمدرضا شجریان توانست رتبه اول را کسب کند. به گفته استاد توسلی، استاد شجریان اداءالحروف خوبی داشت و هر  زمانی که قرآن می‌خواند حروف را به نحو زیبایی ادا می‌کرد که همه جذب تلاوت او می‌شدند. زمانی در تالار رازی مشهد که به مناسبتی جمعی از مسئولان استانی نیز حضور داشتند مرحوم استاد شجریان به تلاوت قرآن پرداخت و مردم حاضر در آن مکان، استاد را بسیار تشویق کردند و مرحوم شجریان وقتی از کرسی تلاوت پایین آمد از اینکه مردم به او ابراز لطف دارند گریه‌اش گرفت.

«ربّنا»؛ عامل ماندگاری صدای شجریان

وی با بیان اینکه مرحوم شجریان با اجرای قطعه «ربنا» صدای خود را جاودانه کرد، افزود: استاد شجریان را در مسیر فعالیت‌های قرآنی استادی بسیار لایق می‌دانم و حتی صدای او را از اساتید مصری بیشتر می‌پسندم.

ابوالفضل نازدار، از پیشکسوتان قرآنی مشهد، نیز در گفت‌وگو با ایکنا، بیان کرد: آشنایی من با استاد شجریان به زمان ارتباط ایشان با مرحوم پدرم برمی‌گردد؛ زمانی که قبل از انقلاب مرحوم استاد شجریان به همراه پدرم در مسابقات قرآن کشور شرکت می‌کردند.

وی با تشریح فعالیت‌های مرحوم محمدرضا شجریان در حوزه تلاوت قرآن، اظهار کرد: موسیقی قرآنی ایشان نشئت گرفته از تلاش‌های قرآنی پدرشان بود. مرحوم استاد محمدرضا شجریان در زمینه‌های موسیقی و تجوید تبحر داشت، اما به دلیل آن‌که آشنایی چندانی با صرف و نحو نداشت ترتیل و وقف و ابتدا را به ‌صورت سماعی حفظ کرده و اجرا می‌کرد.

نازدار با تأکید بر صوت و تلاوت برجسته استاد شجریان بین قاریان هم‌عصر خود، گفت: صدای بسیار خوب و آشنایی مناسب با موسیقی، دو شاخصه مهم پیشرفت و برجستگی فعالیت ایشان در حوزه قرآن بود.