Aya katika Quran inayowataja Mawalii watatu kwa Waumini
Swali ni kama hii ni kanuni ya jumla au inaelekeza kwa mtu fulani.
Katika mwaka wa 10 baada ya Hijrah, Mtukufu Mtume (s.a.w.w.) alipokuwa Makka kwa ajili ya Hijja, iliteremshwa Aya ya 55 ya Sura Al-Maidah: “Ni Mwenyezi Mungu tu, na Mtume Wake, na Waumini wa kweli ambao wanashika Sala na hutoa. "Sadaka, nao wamepiga magoti wakati wa Sala, ndio Walii wenu."
Mwenyezi Mungu anasema katika aya hii kwamba Mawalii wamewekewa mipaka kwa hawa watatu na hakuna mwingine anayeweza kuwa Walii.
Mbili za kwanza ziko wazi: Mwenyezi Mungu na Mtume Mtukufu (SAW), lakini vipi kuhusu la tatu? Je, waumini wote ni Walii? Basi ni nani aliye chini ya Wilaya (ulezi)? Hakika sivyo ilivyo, ukweli ni kwamba Walii ni miongoni mwa waumini, Jambo hili linaweza kuonekana katika baadhi ya aya nyingine pia, kama vile Aya ya 105 ya Surah At-Tawbah: “Mwenyezi Mungu, Mtume Wake na Waumini wataviona vitendo vyenu, Aya hii inawahusu wale waumini ambao wana hadhi ya Shahada na kuusimamia Ummah.
Mahali pengine katika aya hiyo hiyo ya 55 ya Surah Al-Ma’idah Mwenyezi Mungu anaeleza wanamrejelea; Wale ambao hutoa sadaka na wamepiga magoti wakati wa Sala.
Sasa je, hii ina maana kwamba kila mwenye kutoa sadaka akiwa amepiga magoti katika Sala atafikia hadhi ya ulezi au haya ndiyo maelezo ya mtu ambaye Waislamu wanamjua?
Kama hii ingekuwa kanuni ya jumla, wengine wangeifanya na kufikia hadhi ya Uimamu, hata hivyo, hakuna yeyote katika historia ya Uislamu aliyefikia Uimamu kwa njia hii au tanuri ametoa madai hayo.
Kwa hiyo Waislamu wote wakatambua kuwa aya hii inamhusu mtu aliyefanya kitendo hiki kwa sababu kutoa Zaka huku akiwa amepiga magoti katika sala si fadhila kubwa peke yake.
Imepokewa katika Hadithi na hadithi za kihistoria kwamba ombaomba aliingia msikitini na kuomba pesa lakini hakuna mtu aliyempa chochote. Akasema: “Ee Mwenyezi Mungu! Nilikuja kwenye msikiti wa Mtume wako na hakuna aliyenijali na mkono wangu ukabaki mtupu.”
Imam Ali (AS) alikuwa katika hali ya rukuu katika sala, akamnyooshea pete yule ombaomba ambaye alimsogelea na kuitoa ile pete kidoleni na kuondoka zake.
Marejeleo ya Imam Ali (AS) katika Qur’ani
Wafasiri wa Qur'an wamekubaliana kwa kauli moja kwamba aya hiyo inamhusu Imam Ali (AS), Amirul-Mu'minin.
Wanachuoni mashuhuri wa Kisunni Ghushchi Hanafi, Mir Sayyed Sharif Jorjani na Saadeddin Taftazani wamebainisha Ijma’a (umoja) miongoni mwa wafasiri wa Qur'ani kwa kuamini kwamba Aya hii imeteremka kuhusu Imam Ali (AS).
Pia kuna Hadidhi nyingi katika suala hili zikiwemo zile zilizosimuliwa kutoka kwa Swahabah maswahaba wa Mtume kwa sanadi nyingi orodha za wenye mamlaka waliopokeza Hadith na wanachuoni wa Kisunni kama vile Nisaei katika Jami al-Usul, Ibn Kathir katika Tafsir al-Qur'ani an al-Azim, Tabari, Hakim Neyshabouri, Ibn Asakir, na Suyuti, licha ya Ijma’a katika suala hili, baadhi, akiwemo Ibn Taymiyya Harrani na mwanafunzi wake Ibn al-Qayyim, wamezikataa Hadidhi hizo.
