صوت و صداسازی در هنر تلاوت قرآن (4) + فیلم

به گزارش ایکنا، این مجموعه آموزشی به درخواست خبرگزاری قرآن با تدریس رضا روانبخش، کارشناس حوزه موسیقی و مدرس آواز اصیل ایرانی تهیه شده است.

در این جلسه مباحثی در رابطه با ساختار حنجره و تقسیم‌بندی‌های صداهای موسیقایی ارائه می‌شود. حنجره ما که صدا از آن تولید می‌شود، دارای دو عضو خیلی مهم است که به آن‌ها تارهای صوتی یا تار آواها گفته می‌شود. هوایی که در حنجره ایجاد می‌شود، به تارهای صوتی برخورد کرده و موجب ایجاد ارتعاش تارها می‌شود که صدای آن به صورت موج منتشر شده و به گوش ما می‌رسد.

طول تارآواها در مردان بیشتر از بانوان است که در مردان در حدود 17 تا 21 میلیمتر و در بانوان نیز از 11 تا 17 میلیمتر تخمین زده شده است. هنگامی که حنجره در حالت استراحت است و صحبت نمی‌کنیم، تارآواها یا تارهای صوتی از یکدیگر فاصله دارند و زمانی که فرد قصد صحبت کردن یا آواز خواندن می‌کند، این تارها به هم نزدیک شده و برخورد می‌کنند.

در صداهای بالا هر چه ارتفاع و فرکانس صوتی بالاتر باشد، تارهای صوتی نازک‌تر و درازتر می‌شوند و برعکس هر چقدر که میزان ارتفاع و فرکانس صوتی پایین‌تر باشد، تارهای صوتی کلفت‌تر و کوتاه‌تر می‌شوند. البته کیفیت صوت مربوط به اندام‌های طنینی در تولید صوت است که این اندام‌ها مانند فضای دهان، فضای بینی و ... در کیفیت صوتی که ما می‌شنویم، بسیار مهم هستند.

در مورد موضوع تقسیم‌بندی صدای موسیقایی با دو نوع تقسیم‌بندی صدای مردان و صدای بانوان و کودکان مواجه هستیم. در تقسیم‌بندی صدای مردان سه نوع صدا شامل صدای بم (باس)، صدای متوسط (باریتون) و صدای زیر (تنور) وجود دارد که البته صدای بانوان و کودکان نیز شامل این سه نوع صدا می‌شود.

وسعت صدای بم مردان از نت «فا» اُکتاو دوم تا نت «فا» اکتاو چهارم است. همچنین، وسعت صدای متوسط مردان از نت «لا» اکتاو دوم با فرکانس 110 هرتز تا نت «لا» اکتاو چهارم با فرکانس 440 هرتز است. وسعت صدای زیر یا تنور مردان نیز که نازک‌ترین صدا برای مردان است، از نت «دو» اکتاو سوم تا نت «دو» اکتاو پنجم است.

همچنین، وسعت صدای بم بانوان و کودکان نیز از نت «فا» اکتاو سوم تا نم «فا» اکتاو پنجم است. وسعت صدای متوسط ایشان از نت «لا» اکتاو سوم تا نت «لا» اکتاو پنجم و وسعت صدای زیر بانوان و کودکان نیز از نت «دو» اکتاو چهارم تا نت «دو» اکتاو ششم است.

نوع صدای افراد به صورت خیلی زیادی به پارامتر جغرافیای منطقه زندگی آن‌ها بستگی دارد. برای مثال در نقاط مرطوب صداها بیشتر به سمت صدای زیر و در نقاط خشک بیشتر به سمت صدای بم جریان خواهد داشت. به همین دلیل است که عموماً صداها در کشورهای آسیای شرقی بیشتر زیر و زنانه است و فرکانس‌های نت‌هایی که اجرا می‌کنند، فرکانس‌های بالایی داشته و در زمره صداهای زیر قرار دارد.

علاقه‌مندان می‌توانند روزهای شنبه، دوشنبه و چهارشنبه، ساعت ۱۷ شاهد انتشار این فیلم همراه با متن آن در سایت ایکنا و در شبکه‌های اجتماعی iqnanews@ باشند.