مدولاسیون گام‌های موازی در هنر تلاوت + فیلم

به گزارش ایکنا، این مجموعه آموزشی به درخواست خبرگزاری قرآن با تدریس رضا روانبخش، کارشناس حوزه موسیقی و مدرس آواز اصیل ایرانی، تهیه شده است.

قسمت بیست‌وهفتم: بررسی روش‌های مدولاسیون و ترکیبات مقامات

در جلسات اخیر به بررسی موضوع مدولاسیون، مرکب‌خوانی، ترکیبات مقامات و برخی از روش‌های متدوال برای انجام آن اشاره کردیم.

یکی از روش‌های دیگری که برای انجام مدولاسیون وجود دارد، این است که هنگامی که مقامی را در تلاوت اجرا می‌کنیم، نت اول و تونیک آن مقام را به نت اول و یا تونیک مقام دیگر تبدیل می‌کنیم که به این عمل در اصطلاح موسیقایی مدولاسیون گام‌های موازی گفته می‌شود.

برای مثال در این نوع مدولاسیون هنگامی که مقام بیات «می» را اجرا می‌کنیم، آن را تبدیل به حجاز کرده و حجاز «می» را اجرا می‌کنیم و یا اینکه زمانی که نهاوند «سل» را تلاوت می‌کنیم، این مقام را به عجم «سل» تبدیل می‌کنیم یعنی در این نوع مدولاسیون، نت ثابت و تنها نام مقام تغییر می‌کند. این روش مدولاسیون که از پرکاربردترین روش‌های ترکیبات مقامات است در تلاوت اغلب قاریان مشاهده می‌کنیم.

در این روش، با اندکی مکث، تمرکز و فضاسازی می‌توانیم، نت اول هر مقامی را تبدیل به نت اول مقام دیگر کنیم. همین کار را در مورد درجات دیگر مقامات مختلف نیز می‌توانیم انجام دهیم، یعنی می‌توانیم هر درجه‌ای از یک مقام را با اندکی مکث، تمرکز و فضاسازی به هر درجه‌ای از مقام دیگر تبدیل کنیم.

البته این عمل در سازهای موسیقایی محدودیت‌‎هایی دارد، ولی حنجره انسان از آنجایی که کامل‌ترین سازها است، می‌تواند به راحتی آن را انجام دهد.

یادآوری می‌شود، این ایام روزهای شیوع کروناویروس و ایجاد وضعیت خاص در کشور از جمله توصیه اکید به مردم برای حضور در خانه و تردد حداقلی در سطح معابر عمومی است. این شرایط و فرصت ایجاد شده می‌طلبد در فضای مجازی نیز مطالب و محتوای مناسب تهیه و منتشر شود. فیلم‌های ارائه نکات آموزشی مقامات و الحان در هنر تلاوت قرآن نیز در همین راستا منتشر می‌شود که شاهد انتشار بیست و هفتمین قسمت هستیم.

علاقه‌مندان می‌توانند روزهای شنبه، دوشنبه و چهارشنبه، ساعت ۱۷ شاهد انتشار این فیلم همراه با متن آن در سایت ایکنا و در شبکه‌های اجتماعی iqnanews@ باشند.