بررسی جزئیات مقام «سه‌گاه» در یک اکتاو موسیقایی + فیلم

به گزارش ایکنا، این روزهای شیوع کروناویروس و ایجاد وضعیت خاص در کشور از جمله توصیه اکید به مردم برای حضور در خانه و تردد حداقلی در سطح معابر عمومی است. این شرایط و فرصت ایجاد شده می‌طلبد در فضای مجازی نیز مطالب و محتوای مناسب تهیه و منتشر شود.

فیلم‌های ارائه نکات آموزشی مقامات و الحان در هنر تلاوت قرآن نیز در همین راستا منتشر می‌شود که شاهد انتشار پانزدهمین قسمت هستیم.

علاقه‌مندان می‌توانند روزهای شنبه، دوشنبه و چهارشنبه، ساعت ۱۷ شاهد انتشار این فیلم همراه با متن آن در سایت ایکنا و در شبکه‌های اجتماعی iqnanews@ باشند.

این مجموعه آموزشی به درخواست خبرگزاری قرآن با تدریس رضا روانبخش، کارشناس حوزه موسیقی و مدرس آواز اصیل ایرانی، تهیه شده است.

قسمت پانزدهم: بررسی جزئیات مقام «سه‌گاه» در یک اکتاو موسیقایی

مقام سه‌گاه یکی از مقامات بسیار پرکاربرد در هنر تلاوت است. مقام سه‌گاه شاید تنها مقامی است که اگر بخواهیم آن را به شکل علمی و آکادمیک تشریح کنیم، دچار مغایرت‌هایی در عمل و آنچه که به صورت تئوری ارائه می‌شود، خواهیم بود.

مقام سه‌گاه، مقامی منفصل است که از دو جنس چهارتایی راست و بیات تشکیل شده که جنس چهارتایی پایین آن راست و جنس چهارتایی بالای آن نیز بیات است. به دلیل اینکه مقام سه‌گاه مقامی منفصل است، به همین دلیل بین درجه چهارم و پنجم آن یک پرده کامل فاصله وجود دارد.

اگر نت «دو» را به عنوان نت پایه و تونیک مقام سه‌گاه در نظر بگیریم، این سؤال پیش خواهد آمد که این فضایی که مقام سه‌گاه در آن اجرا شد، شباهتی به فضای سه‌گاه نداشت و شاید بیشتر به راست شبیه بود که سؤال کاملاً درستی است؛ چراکه نت پایه برای اجرای این مقام نت «دو» در نظر گرفته شده و در این هشت‌تایی که در مقام سه‌گاه اجرا شد، درجه سوم درجه مهمی است.

پس در این حالتی که اجرا می‌شود، درجه سوم مقام سه‌گاه درجه مهمتر است؛ چراکه مهمترین درجه مقام سه‌گاه بر روی فاصله ضریبی از ربع پرده‌ افتاده که این مشکلات ایجاد شده است. در این مقام و چهارتایی‌هایی که اجرا شد، عملا نت «می کرون» به عنوان نت اصلی و نت شاهد محسوب می‌شود، ولی به خاطر اینکه به صورت علمی به تشریح مقام سه‌گاه بپردازیم، مجبور هستیم تا از نت «دو بکار» به عنوان درجه اول این مقام آغاز کنیم و به نت «دو» در اکتاو بالاتر برسیم.