حجت‌الاسلام والمسلمين سيدعباس موسوی‌مطلق، پژوهشگر، محقق و نويسنده كتب مذهبی در گفت‌وگو با خبرگزاری بين‌المللی قرآن(ايكنا) با اشاره به رعايت نكته‌هايی در مورد استخاره تصريح كرد: در مورد استخاره لازم است چند نكته را مد نظر قرار داد، يكی از اين موارد لفظ خود استخاره است. عملی كه در حال حاضر در روايات مرسوم است فقط به اين معنا نيست و به معنی طلب خير كردن از خدای متعال در كارها است.
وی افزود: برای هر كاری دو ركعت نماز خواندن و طلب خير از خدا كردن در روايات با دستور‌العمل‌های مختلفی آمده است. لفظ استخاره كه در جامعه شايع شده است برای يك عمل خاص است كه معمولا با قرآن و تسبيح انجام می‌شود و برای اين است كه اگر در كاری در تحير ماندند و خوب يا بد آن را نمی‌دانستند، استخاره كنند.
موسوی‌مطلق با اشاره به روش‌های مختلف استخاره گرفتن بيان كرد: استخاره با قرآن كه شرايط و دستورالعمل خاص و متفاوت با كيفيت خودش را دارد. استخاره با تسبيح است كه آن هم در روايات و سيره بزرگان آمده است و يا استخاره همراه با نماز هم كه كيفيت يكی از آنها در مفاتيح الجنان بيان شده است.
اين پژوهشگر مذهبی ادامه داد: چيزی كه بين جامعه مرسوم است استخاره برای هر كار است و قالب مردم آن را انجام می‌دهند و استخاره می‌گيرند، اما يك نكته در اين مورد دچار غفلت شده است و آن انجام استخاره در مرحله سوم هر كاری است. مرحله سوم يعنی ابتدا تعقل بعد مشورت و بعد از آن استخاره. به معنی اينكه اگر عقل در تشخيص يك موضوعی درماند و در دوراهی و تحيير باقی ماند و مشورت هم در نتيجه جواب داده نشد آن زمان است كه انسان كار را به استخاره واگذار می‌كند. اما امروزه خيلی از افراد در ابتدای هر كاری رو به استخاره می‌آورند.
وی با اشاره به مواردی كه در آن نبايد استخاره گرفت تصريح كرد: در امر استخاره بايد دانست كه در چه مواردی لازم به استخاره است. بسياری از استخاره‌ها كه افراد می‌خواهند و فراوان ديده می‌شود و در جايگاه استخاره نيست، آينده‌نگری است. فردی تماس گرفته بود و استخاره می‌خواست و بعد از گرفتن استخاره سوال كرديم كه استخاره برای چه موضوعی بود می‌گويد می‌خواهم بدانم دانشگاه قبول می‌شوم يا نه! جواب اين سوال معلوم است و نيازی به استخاره نيست. اگر كسی درس بخواند موفق می‌شود و اگر نه وارد دانشگاه نمی‌شود.
وی ادامه داد: افراد در معامله كه هيچ چيز آن معلوم نيست و طبق هيچ ضابطه‌ای نمی‌باشد هم استخاره می‌گيرند كه آيا در اين معامله سود خواهم كرد يا خير و جواب ما به اين افراد اين است كه اگر طبق اصول حركت كنيد سود خواهی كرد و يك حساب كاملا عقلی است و جايگاهی برای اين موارد در استخاره وجود ندارد. افرادی در مورد سقط بچه تماس می‌گيرند و استخاره می‌خواهند و بايد گفت كه جواب اين هم معلوم است چرا كه خلاف شرع و اسلام است و نيازی به استخاره نيست ولی اين خانواده‌ها توقع دارند كه با استخاره اين موارد را حل كنند و خيال خود را راحت كنند.
موسوی‌مطلق با اشاره به استخاره‌های مجازی كه به تازگی استفاده از آن زياد هم رواج پيدا كرده است گفت: در استخاره‌های مجازی و اينترنتی كه امروزه رواج پيدا كرده است، بحثی كه مسلم است خود استخاره گرفتن است و خود استخاره گرفتن‌ها هم مراحل و مراتبی دارد كه انجام آن لازم است. گيرنده استخاره يعنی فردی كه استخاره را انجام می‌دهد در نتيجه استخاره مؤثر است و بايد بدانيم كه در استخاره‌های مجازی چنين چيزی وجود دارد يا خير؟ لازم است بدانيم فلسفه استخاره هم ارتباط با خدا به واسطه دعا و يا تلاوت ذكر و طلب خير كردن از خداوند است.
اين محقق و نويسنده مذهبی ادامه داد: در مواردی كه به ديگران گفته می‌شود، استخاره بگيرند در واقع اظهار شايستگی نداشتن باطن فرد متقاضی استخاره است كه نمی‌تواند با خدای خودش ارتباط گيرد و فرد ديگری را برای استخاره و ارتباط با خدا شايسته دانسته است و اين هم برای اين است كه مشورتی صورت گيرد و او با خدای متعال در اين امر اقدام به استخاره و طلب خير كند.
وی تصريح كرد: استخاره‌هايی كه امروزه رواج پيدا كرده و می‌گويند به سراغ عالم ربانی و افراد خودساخته و افراد اهل توجه دقت و ذكر و رياضت برويد كه استخاره را ايشان برای شما انجام دهند به خاطر ارتباط و نزديكی بيشتر اين افراد با خداوند و در نتيجه استخاره بااعتبارتر است. خود افراد هم می‌توانند برای خودشان استخاره بگيريند اما با شرايط و مراحل خاص كه آن هم برای اهل باطن مراحلی دارد.
موسوی‌مطلق با بيان خاطره‌ای از استاد خود مرحوم آيت الله كشميری گفت: در محضر مرحوم آيت‌الله كشميری بودم و مكرراً می‌ديدم كه ايشان استخاره می‌كنند و جواب هم می‌دهند. ايشان با تسبيح استخاره می‌گرفت و زمانی هم كه نجف اشرف بودند روزانه براساس منقولات 700 استخاره میگرفتند كه هم با قرآن و هم با تسبيح بود اما بنده بيشتر با تسبيح ديده بودم. از ايشان سوال كردم كه جواب‌های استخاره چگونه مشخص می‌شود؟ گفتند: گاهی آيه مورد نظر استخاره جلوی چشمم و روی تسبيحم نقش می‌بندد، گاهی در گوشم ملائكه الهی می‌گويند كه اينچنين بگو و گاهی اوقات هم به دلم الهام می‌شود و مثالی زدند كه حالت استخاره گيرنده و معبر خواب گاهی مانند حالت يك شاعر است كه طبع شعر آن گل می‌كند و شعری می‌گويد.
اين محقق و پژوهشگر مذهبی در مورد چگونگی استخاره گرفتن گفت: استخاره و نحوه گرفتن آن يك علم است مخصوصا استخاره با قرآن كه بعضاً مشاهده می‌شود افراد انجام می‌دهند و جواب هم می‌دهند از حروف اوليه صفحه قرآن متوجه آن می‌شوند. برای مثال هرجا كه «اوَلَم» آمد به اين معنی است كه اين استخاره خيلی بد است و اصلا نبايد به آن عمل كرد و دنبال آن نروند.
وی در مورد امر باطنی استخاره افزود: در بعضی از موارد استخاره افراد از ضمير خبر می‌دهند كه نمونه‌هايی هم داريم مانند مرحوم آيت‌الله لنگرودی كه خدمت جناب آقای مرحوم قاضی بودند. می‌گفتند در خدمت ايشان بوديم كه استخاره‌هايی میگرفتند كه همه آنها درست بود. آيت‌الله لنگرودی از ايشان سوال كرده بودند كه آقا اين استخاره‌ها كه در قرآن نيست چطور آنها را می‌گوييد ايشان می‌گفتند فردی كه از در داخل می‌شود و نزد من می‌آيد ما تا آخر كار آنها را می‌بينيم فقط قرآن را باز می‌كنيم كه فرد باور كند و لقب غيب‌گويی را ندهد. نتيجه‌ای كه از اين موارد به دست می‌آيد اين است كه استخاره يك امر باطنی و در ارتباط با خدا است.
موسوی‌مطلق تصريح كرد: در استخاره‌های مجازی و اينترنت و مواردی كه مرسوم شده است بايد تأمل كرد چرا كه اين امر باطنی است و بايد دانست آيا ارتباط با خداوند در اين موارد ايجاد می‌شود يا خير؟ و نفس انجام دادن و يا ندادنش را هم بهتر است از فقها و مراجع سؤال شود. به نظر می‌رسد كه اينگونه استخاره‌ها مطلوب نيست و بنده نه اينكه آنها را رد كنم ولی اعتمادی به اين استخاره‌ها ندارم. يكی از مواردی كه به اين استخاره‌ها اعتباری نيست ماهيت از پيش تعيين شده آنها است.
وی در آخر با بيان اينكه هر فردی می‌تواند برای خودش استخاره بگيرد گفت: خود فرد هم می‌تواند برای خودش استخاره بگيرد و نيازی نيست كه به بزرگان عرفان مراجعه كنند. تنها لازم است مراحل انجام آن را كه در مفاتيح الجنان آمده است، رعايت كنند.