حجت‌الاسلام و المسلمین سیدمحمدعلی ایازی، محقق و پژوهشگر قرآن در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان، اظهار کرد: زمانی که امام علی(ع) به حکومت رسیدند، جامعه وضعیت نابسامانی پیدا کرده بود، به طوری که ظلم، حرام خواری، بی عدالتی، تبعیض و شکاف طبقاتی در جامعه وجود داشت که این وضعیت از دولت های گذشته به خصوص در زمان خلیفه سوم به وجود آمده بود.
وی افزود: این مسائل جدی برای امام علی (ع) نگران کننده بود، به طوری که ایشان بارها و بارها در این خصوص تذکراتی دادند، در واقع شرایطی در آن زمان ایجاد شده بود که مردم نیز به آن شرایط عادت کرده بودند، امام علی (ع) آنها را در سخنانشان بازگو می کردند که مهمترین آن ها، حول محور مسائل اقتصادی و مالی بود.
این استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: ایشان می خواستند نوعی فرهنگ سیاسی در میان مردم ایجاد شود و آن توجه به حقوق متقابل بین مردم و حکومت بود که ایشان این مقوله مهم را در سه خطبه بیان کردند.
وی ادامه داد: امام علی در خطبه ای فرمودند: (ایَها النَّاسُ إِنَّ لِی عَلَندارنده وَلَکآنهالَیَّ حٌقٌّّ؛ حقی است که مردم بر من دارند و حقوقی که من بر مردم دارم). حکومت های مستبد و دیکتاتوری ها سبب شده بود که مردم تصوراتی نسبت به حکومت داشته باشند که نمی توان نسبت به حاکم و نوع آن حکومت اعتراض کرد. اما ایشان می خواستند با این تصورات مبارزه کرده و نشان دهند که مسئله حکومت، مسئله ای یک طرفه نیست که حکومت هر اقدامی بخواهد، انجام دهد و از مردم توقع داشته باشد که بدون چون و چرا تابع باشند.
وی افزود: امام علی(ع) در دو خطبه حداقل به موضوع حق مردم اشاره می کنند و می گویند که مردم حق انتقاد دارند تا مسائل خود را در رابطه با حاکم، با زبان آسوده بیان و اشکالات را مطرح کنند و اینکه مردم نباید تصور کنند خط قرمزی برای بیان مسائلشان وجود دارد که اگر بخواهند انتقاد کنند، دچار مشکل می شوند.
حجت‌الاسلام ایازی ادامه داد: امام علی(ع) در یکی از خطبه ها در این خصوص می فرمایند: مرا مانند حاکمان دیگر تصور نکنید که نمی شود او را نقد کرد، بدانید که حتی به من نیز می توانید انتقاد کنید. در واقع امیرالمؤمنین(ع) از مردم می خواهد که این کار را انجام دهند، زیرا مسئله برای امام بسیار مهم بوده است.
وی تصریح کرد: امام علی(ع) به دنبال نوعی فرهنگ سازی بود تا برای مردم نهادینه شود که مردم بتوانند حاکمان و حکومت را نقد کنند و این نقد کردن نیز یک امر طبیعی تلقی شود و اگر کسی حرف و یا انتقادی دارد این انتقاد را به عنوان یک حق بداند.
وی در ادامه گفت: مسئله افکار عمومی و رضایت عامه مردم برای امام علی(ع) بسیار مهم بوده است. ایشان برای اهمیت افکار عمومی و اینکه داوری خداوند متعال نیز براساس افکار عمومی است؛ در نهج البلاغه خطاب به مالک اشتر فرمود: و انما یستدل علی الصالحین بما یجری الله لهم علی السن عباده... خداوند به اینکه اکثریت مردم چه می گویند، توجه دارد و افراد شایسته را با آن چه خداوند بر زبان بندگانش جاری می سازد، می توان شناخت.
وی به نامه امام علی(ع) به مالک اشتر اشاره کرد و گفت: امام علی(ع) در این نامه نوشته اند: ای مالک کسانی که تو بر آنها حکومت می کنی دو گروه هستند یا کسانی هستند که مسلمان هستند و برادران دینی و همفکر تو و یا کسانی هستند که با تو هم عقیده نیستند، ولی انسان اند و این انسانیت اقتضا می کند که حقوق شهروندی آنها ادا شود و به آنها به جرم اینکه هم فکر و هم عقیده تو نیستند، ظلم نشود.
حجت الاسلام ایازی در خصوص اینکه چرا در جامعه آنطور که باید و شایسته است ابعاد شخصیت، سیره و زندگی حضرت علی(ع) شناخته نشده است، گفت: در گذشته در مورد امام علی(ع) کتاب هایی نوشته و در سطح خوبی منتشر می شد که نمونه بارز آن کتاب جورجورداق است، ولی امروزه چیزهایی که در مورد امام علی (ع) نوشته می شود، بازگو کننده تمام ابعاد شخصیت امام علی(ع) نیست و بعضا از اوصافی صحبت می شود که جنبه کاربردی زیادی برای جامعه امروز ما ندارد و به همین دلیل، شخصیت امام برای جامعه ناشناخته می ماند.
این محقق و پژوهشگر قرآن در خصوص دیدگاه شرق شناسان و اهل سنت در مورد دوران زندگی و حکومت حضرت علی(ع)، اظهار کرد: غیرمسلمانان و اهل سنت کتاب های بسیاری در مورد دوره زمامداری حضرت علی(ع) وخط مشی ایشان نوشته اند. یکی از مشهورترین این کتاب ها که به زبان فارسی نیز ترجمه شده، کتاب جورج جورداق به نام (الامام علی صوت العدالة الانسانیه) است که به مسئله عدالت خواهی و اهتمام حضرت به مسئله عدالت و حقوق مردم و دوری از استبداد پرداخته است.
انتهای پیام