آیت‌الله سیداحمد میرعمادی، نماینده ولی‌فقیه در استان و امام جمعه خرم‌آباد در گفت‌وگو با ایکنا از لرستان، در سلسله مباحثی تحت عنوان «درس‌هایی از نهج‌البلاغه» در رابطه‌با ضرورت معرفت دینی، گفت: امام علی(ع) در بخشی از نامه خود در نهج‌البلاغه به فرزندش امام حسن‌مجتبی(ع) فرموده است: «وَ تَفَقَّه فِی الدِینِ؛ فهم و شناخت خود را در دین به کمال رسان». که در این‌جا «تفقّه» از نظر معنا با «تعقل» پیوندی نزدیک دارد، تعقّل یعنی خوب فکر کردن، تفقّه یعنی خوب فهمیدن، فهمی که عمیق است و انسان باید تلاش بیشتری برای آن از خود نشان دهد.
اصطلاح فقیه که اکنون در عرف ما رایج است به همین معناست.از قرن سوم هجری به عده‌ای از دانشمندان که در فروع دین، تخصص‌های خاصی پیدا کردند اصطلاحاً فقیه گفته‌اند.ولی قبل از آن در متون دینی، اصطلاح «تفقه» به‌معنای عمیق فکر کردن در دین بوده است و در قرآن‌کریم نیز به همین معنا آمده است.
اهمیت تفقه در دین
حال چه عمیق فکر کردن در فروع دین و چه عمیق فکر کردن و فهمیدن در اصول دین.درباره اهمیت تفقه در دین خداوند متعال در قرآن می‌فرماید: «وَ مَا کَانَ المُومِنُونَ لِیَنفِرُوا کَافَهَ فَلَو لاَ نَفَرَ مِن کُلَّ فِرقَهِ مِنهُم طائِفهُ لَیَتَفَقَّهُوا فِی الدَینِ وَلِیُنذِرُوا قَومَهُم اِذَا رَجَعُوا اِلیهِم لَعَلَّهُم یَحذَرُونَ؛ سزاوار نیست که همه مؤمنان (به جهاد) رهسپار شوند، پس چرا از هر گروهی از ایشان دسته‌ای کوچ نمی‌کنند تا در دین تفقه کنند و هنگامی‌که به‌سوی قوم خویش بازگشتند، آنان را بیم دهند تا شاید آنان (از گناه و طغیان) حذر کنند».قرآن‌کریم در آیه فوق می‌فرماید لازم نیست همه به جهاد بروند، چرا عده‌ای به مراکز علمی برای تفقه در دین حرکت نمی‌کنند.
از امام جعفرصادق(ع) پرسیده شد منظور از آیه‌ای که می‌فرماید: «هرکس را حکمت دهند حقیقتاً خیر کثیر به او داده‌اند» به چه معناست؟ حضرت فرمودند: «اِنَ الحِکمَهَ المَعرِفَهُ وَ التَّفَقُّهُ فِی الدِینِ فَمَن فَقُهَ مِنکُم فَهُوَ حَکِیمُ؛ حکمت عبارت است از معرفت و تفقه در دین، هرکس از شما در دین تفقه کند او حکیم است».
از امیرالمومنین علی(ع) نقل شده که فرمود: «ثَلَاثُ بِهِنَّ یَکمُلُ المُسلِمُ التَّفَقُّهُ فِی الدِینِ وَ التَّقدِیرُ فِی المَعِیشَهِ وَ الصَّبرُ عَلَی النَّوَائِبِ؛ مسلمانی با سه چیز کامل می‌گردد، تفقّه در دین و حساب دخل و خرج زندگی را داشتن و صبر در مصیبت‌ها».
برای یک مسلمان، هیچ موهبتی برتر از آشنایی عمیق با تفکر دینی و فرهنگ اسلامی نیست و خیر دنیا و آخرت او در گرو همین شناخت است و عبادت صحیح و بندگی سالم نیز در سایه همین دین‌شناسی فراهم می‌آید.
از سخنان حضرت رسول اکرم(ص) است که فرمود: «مَا عُبدالله تَعَالی بِشیءِ افضَل مِن الفِقهِ فِی الدّینِ؛ خداوند هرگز به چیزی برتر از (فقه در دین)عبادت نشده است» یعنی بصیرت دینی، بهترین وسیله‌ای است که مسلمان را در آستان الهی به عبودیت صحیح وامی‌دارد و کمال انسان نیز در کمال بندگی است و نیز فرمود: «اذَا ارادَ اللهَ بِعَبدِ خَیراً فَقَّهَهُ فِی الدّینِ؛ هرگاه خداوند اراده کند به بنده‌ای خیر برساند، او را در دین، فقیه و ژرف‌نگر می‌کند».
انتهای پیام