به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، در شب‌هایی مانند قدر و وقت‌هایی که به نام اهل بیت(ع) مزین شده است، هرکسی به صورتی با خداوند و معصومان ارتباط برقرار می‌کند و هنرمندان در این بین عالمی دیگر دارند؛ دست توانا و ذوق سرشار آنان ارادتشان به بزرگ‌مردی مانند حضرت علی(ع) را با خلق اثری برآمده از دل مجسم می‌کند و راهی می‌شود برای ابراز عشق به این خاندان.
در روزهای شهادت امام علی(ع) بود که با انتشار طراحی اثری با موضوع شب قدر و ماجرای رفتن حضرت علی(ع) به محراب شهادت با کپشن «مشق شب قدر» در فضای مجازی، فرصت آشنایی با یکی از هنرمندان پیشکسوت و مذهبی مشهد برایمان فراهم شد. زهره مهانی‌منش، تذهیب کار و نگارگر پیشکسوت مشهدی خالق این اثر بود، اثری که نمونه کامل و رنگی مشابه آن چند سال پیش از سوی ارائه شده اما نبود شرایط و فضای مناسب باعث شد این اثر جدید در حد طراحی باقی بماند.
مهانی منش، در خانواده‌ای مذهبی متولد می‌شود، پس از دریافت مدرک دیپلم و تعطیلی دانشگاه‌ها در سال‌های انقلاب فرهنگی، فرصت را برای شرکت در کلاس‌های هنری مغتنم می‌بیند و همین دوران، آغازی می‌شود برای پیگیری تخصصی هنر؛ وی پس از انقلاب فرهنگی در سازمان کتابخانه‌ها، اسناد و موزه‌های آستان قدس رضوی استخدام شده و 20 سال خدمت می‌کند؛ تدریس به عنوان اولین استاد نگارگری مرکز آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی و تدریس در مراکز متعدد دیگری از جمله دانشگاه جامع علمی کاربردی و ... نیز در کارنامه وی ثبت شده است.
این بانوی نقاش و نگارگر نزد استادانی صاحب سبک در رشته گل‌ومرغ و نگارگری همچون قاسم باسط راد، عیسی آلفته، هاشم ظریف تبریزیان، اتحاد جوادیان صراف و رضا مهدوی در مشهد و استاد علی مطیع، مجید مهرگان و همچنین محمود فرشچیان در تهران، هنر تذهیب و نگارگری را فراگرفته است. از برجسته‌ترین آثار وی، می‌توان به تابلو «حدیث سلسلة‌الذهب» اشاره کرد که هم‌اکنون در موزه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.
زهره مهانی منش در گفت‌وگو با ایکنا، در رابطه با زمینه‌های گرایشش به کارهای مذهبی، توضیح داد: من در خانواده‌ای مذهبی بزرگ شدم؛ پدرم، مرحوم علی مهانی منش در دوران فراغت‌شان پس از بازنشستگی در مسجد و میهمانی‌های خانوادگی به تدریس قرآن و بیان داستان‌های قرآنی می‌پرداختند؛ من این داستان‌ها را در ذهنم پرورش می‌دادم و به نوعی متفاوت از دیگران به آن‌ها گوش می‌دادم طوری که در خواب می‌دیدم‌شان و آرزو می‌کردم که بتوانم آن‌ها را به تصویر بکشم؛ به همین خاطر از ابتدا کار هنری‌ام را با آثار مذهبی آغاز کردم.
بهره‌گیری از تفسیر قرآن در خلق آثار هنری
این کارشناس تذهیب‌کاری با اشاره به استفاده از تفسیر قرآن کریم در خلق آثار هنری، ادامه داد: از آنجا که داستان‌های دینی، تاریخی هستند و جنبه ماورایی نیز دارند، من سبک نگارگری را برای به تصویر کشیدن آن‌ها مناسب دیدم علاوه بر اینکه سعی داشتم کارهایم مستند نیز باشند؛ در همین راستا از تفسیر موضوعی قرآن برای خلق آثاری همچون از آب گرفتن حضرت موسی(ع) و ملاقات موسی(ع) و خضر(ع) استفاده می‌کردم.
این هنرمند پیشکسوت با بیان اینکه از معنویت، تلاوت قرآن، نماز و مستحبات برای فعالیت هنری و زندگی‌اش انرژی می‌گیرد، از ارادت خاصش به امامان گفت و ابراز کرد: ارادت به اهل بیت(ع) و ارتباط با ایشان از مقوله‌های معنوی است که گفتنی نیست اما من به همه اهل بیت(ع) ارادت خاصی دارم و در مناسبت‌های سوگواری و دیدن صحنه‌های عزای ایشان نمی‌توانم گریه‌ایم را کنترل کنم؛ جدا از این ارتباط عمومی به اهل بیت(ع)، به امام حسین(ع) ارادت ویژه‌تری دارم.
مفقودالاثر شدن پرده عاشورا
پرده عاشورا، یکی از آثاری است که توسط این هنرمند نگارگر خلق شده اما به عبارت خودش، مفقوالاثر شده است؛ ماجرای این اثر را از وی جویا شدیم که در پاسخ اظهار کرد: من به دنبال شهرت نبودم اما به علت فعالیت زیادی که داشتم، در حدود هشت سال پیش، یکی از سرداران که به خاطر ندارم از کدام ارگان بود، کار بزرگ پرده عاشورا را به من سفارش دادند؛ من کار را آغاز کردم، طراحی‌اش مورد پسندشان قرار گرفت و خواستند که آن را روی پرده‌ای به طول 20 و عرض دو متر پیاده کنم؛ کار قلم‌گیری‌اش روی پرده را انجام دادم که خیلی نظرشان را جلب کرد و خواستند که این طرح را به صورت رنگی کار کنم.
خجالت از امام حسین(ع) در مطرح کردن دستمزد کار
وی با بیان این مطلب که من از طرح موضوع هزینه انجام کار و دستمزد برای پرده عاشورا با تقاضاکنندگان این اثر حرفی نزدم، توضیح داد: این کار برای امام حسین(ع) بود و به همین خاطر من از ایشان خجالت می‌کشیدم که درمورد دستمزد چیزی به زبان بیاورم؛ من از کسانی که این کار را سفارش دادند تقاضای دستمزد نداشتم اما لازم بود که مکانی مناسب کار در اختیارم قرار دهند چراکه من در آن دوران هم بیمار بودم اما مکانی که برای این کار انتخاب شده بود، هیچ امکاناتی حتی آب نداشت در حالی‌که مقدار آب زیادی برای کارم مورد نیاز بود و به این ترتیب بود که در حق کار کم لطفی شد.
مهانی منش با اظهار اینکه با وجود کم‌لطفی‌ها من کار پرده عاشورا را پیش بردم اما بیماری مانع پیگیری آن شد، افزود: من به علت بیماری مجبور بودم کار را متوقف کنم و برای درمان به تهران بروم؛ با این وقفه‌ای که پیش آمد، پرده به یکی از سالن‌های شهرداری رفت و حافظه من هم در هنگام بیماری یاری نمی‌کرد که کارش را پیگیری کنم و وقتی پس از عمل به مشهد برگشتم و آن را به خاطر آوردم، متوجه شدم گم شده و هرچه در انبارهای شهرداری جست‌وجو کردم، پیدایش نکردم.
وی درباره ارزش هنری اثر پرده عاشورا، ابراز کرد: این کار به اندازه‌ای زنده بود و با مخاطب ارتباط برقرار می‌کرد که هرکسی می‌دید، اشک می‌ریخت اما متأسفانه مفقود شد.
نبود امکانات و ناقص ماندن اثری برای علی(ع)
مهانی منش در بخش دیگری از این گفت‌وگو در خصوص اثری که توسط وی در شب‌های بیست و یکم ماه مبارک رمضان سال جاری طراحی شده، توضیح داد: این کار درباره ماجرای جلوگیری مرغابی‌ها از رفتن حضرت علی(ع) به مسجد است که از نمای پشت سر حضرت طراحی شده است؛ اثر مشابه این طرح که نمایی از روبه‌روی ایشان به تصویر کشیده شده را در سال 1377 ارائه کردم اما به علت کمبود امکانات و نبود مکانی مناسب، این کار جدید در حد طراحی باقی ماند.
این هنرمند پیشکسوت در پایان، با ابراز رضایت از رونق آثار هنری مذهبی در دوره کنونی، بیان کرد: وقتی من در دوران جوانی فعالیت داشتم، آثار نگارگری مذهبی انگشت شمار بود اما امروز می‌بینم که آثار مذهبی در سطح عالی در نمایشگاه‌ها ارائه می‌شود اما توصیه می‌کنم که جوانان خیلی کپی‌کار نباشد؛ کپی‌کردن برای تمرین هنرمند، با هر طول سابقه‌ای نیاز است اما تمرین باید هنرمند را به سبک برساند و باعث شود آنان بتوانند آثار سبک خودشان را در نمایشگاه‌ها ارائه کنند.
انتهای پیام
احسان شریفی