تواشیح؛ هنری قرآنی که امیدی به آینده‌اش نیست

به گزارش ایکنا از خوزستان، چهل‌وسومین دوره مسابقات قرآن سازمان اوقاف و امور خیریه در رشته مدیحه‌سرایی و هم‌خوانی قرار است با شرکت 12 گروه برگزار شود. این اتفاق باعث شد تا صاحب‌نظران و گروه‌های تواشیح دوره‌های مختلف مسابقات این هنر قرآنی را مروری کرده و به این نتیجه برسند که تواشیح از روزهای اوج خود فاصله گرفته و باید برای آن فکری کرد.

خوزستان در سال‌های گذشته همواره با کسب رتبه‌های برتر مسابقات خود را به عنوان استانی صاحب سبک در تواشیح مطرح کرده اما این استان هم در چهل‌وسومین دوره مسابقات قرآن فقط با یک گروه حضور خواهد داشت. 

ایکنای خوزستان این موضوع را در قالب گفت‌وگو با باقر سواری، سرپرست گروه تواشیح میعاد اهواز و مرتضی طرفی، عضو گروه تواشیح العباد، مطرح کرده است. 

باقر سواری، مدیر گروه تواشیح میعاد اهواز در گفت‌وگو با ایکنا از خوزستان، درباره دلایل افول تواشیح میان میان گروه‌های کشور اظهار کرد: پس از آنکه مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه، ساختار و نحوه برگزاری مسابقات را به صورت غیرحضوری تدوین کرد، ما پیش‌بینی ضربه‌خوردن این هنر قرآنی را می‌کردیم.

وی ادامه داد: سال 92 به همراه مدیران ده گروه تواشیح برتر کشور در حضور حجت‌الاسلام حسینی، مدیر وقت مرکز امور قرآنی اوقاف و امور خیریه، دلایل خودمان را برای تغییر این شیوه برگزاری مسابقات بیان کردیم و گفتیم که قطعاً در سال‌های آینده مشارکت و تعداد گروه‌های تواشیح کم و کمتر خواهد شد. این سیاست سازمان اوقاف و امور خیریه باعث شد فقط گروه‌های ممتاز بتوانند در عرصه مسابقات کشوری بدرخشند و صدمه بزرگی به گروه‌های جوان و تازه‌کار وارد شود. تنگ‌نظری‌ها در مدیریت حاکم بر مرکز امور قرآنی اوقاف باعث شد تعداد گروه‌های تواشیح روز به روز بیشتر کاهش یابد.

سواری عدم پرداخت صدا و سیما در پخش آثار گروه‌های تواشیح به مناسبت‌های مختلف را دلیل دیگر کمرنگ شدن این هنر دانست و افزود: گروهی که در فضای رسانه‌ای قرار نمی‌گیرد هم انگیزه کار را از دست می‌دهد و هم اینکه کم‌کم از اذهان فراموش می‌شود. استان خوزستان با برخورداری از شبکه ماهواره‌ای الاهواز، صدا و سیمای مرکز خوزستان و مرکز آبادان، چه‌قدر به تواشیح می‌پردازد؟ چه‌قدر به مناسبت‌های مختلف سفارش اثر به گروه‌ها می‌دهند؟

مدیر گروه تواشیح میعاد اهواز اظهار کرد: کم‌شدن محافل قرآنی هم دلیل دیگریست که می‌تواند در نتیجه کم‌شدن فعالیت گروه‌های تواشیح رخ دهد. اصرار دارم که این موضوع را به کرونا ربط ندهیم. کرونا از اسفند سال گذشته بر ما وارد شد، اما این موضوعی است سال‌های سال با آن درگیر هستیم. 10 سال پیش در مناسبت‌های مختلفی همچون میلاد پیامبر(ص)، نیمه شعبان، ماه مبارک رمضان، آنقدر محافل برنامه‌ها و دعوت از گروه‌های تواشیح زیاد بود که ما مجبور می‌شدیم از محل کارمان مرخصی بگیریم.

وی با بیان اینکه ذائقه مردم نسبت به تواشیح از بین رفته است، گفت: نهادهای فرهنگی ذائقه عموم مردم را به سوی تواشیح رهنمون نکردند. وقتی که اثر زیادی از گروه‌ها در محافل و رسانه‌ها نباشد، مردم آن‌ها را فراموش می‌کنند. البته ما نباید همه تقصیرها را گردن دیگران بیاندازیم. آثار گروه‌های تواشیح دیگر عامه‌پسند نیست. تواشیح‌ها بسیار فنی و پیچیده شده‌اند که مقصر آن آیین‌نامه مسابقات همخوانی و هم‌سرایی قرآن کریم است که گروه‌های تواشیح برای کسب رتبه مجبور شدند به سمت ساخت تواشیح‌های فنی با اشعار بسیار پیچیده و قوی که عامه مردم آنها را نمی‌پسندند، بروند.

سواری گفت: مدیریت جدید مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه برای برون‌رفت از افول بیشتر هنر تواشیح باید سیاست‌های جدیدی اعمال کند، ضعف‌ها را شناسایی کند و آسیب‌ها را مورد مطالعه قرار دهد، از گروه‌های برتر تواشیح نظرخواهی کرده تا این نظرات مفید واقع شوند. البته یکی از راهکارهای بازگشت تواشیح به اوج، برگشت به شیوه سابق برگزاری مسابقات است و همه دلایل آن نیست.

مرتضی طرفی، فعال قرآنی و عضو گروه تواشیح العباد با بیان اینکه به تواشیح به عنوان یک رشته جانبی نگاه می‌شود، گفت: آنهایی که در برنامه‌های تبلیغی و ترویجی حضور دارند، اهمیت تواشیح را می‌دانند اما نمی‌دانم چرا مسئولان اهمیت این هنر را درک نمی‌کنند.

وی با اشاره به اینکه گروه‌های تواشیح از لحاظ کمی و کیفی دچار کاهش شده‌اند، گفت: قبلاً گفتم باز هم می‌گویم، اول شدن گروه مساوی با فروپاشی گروه است. چون سازمان اوقاف و امور خیریه هیچ برنامه‌ای برای بعد از آن ندارد. اوقاف باید سندی را برای استفاده از تجارب تک‌تک اعضای گروه‌های برتر تدوین کند. به نظر من عمر تواشیح تمام شده و دلیل آن هم بی‌کفایتی مسئولان است وگرنه ما جوانان بسیار بااستعدادی داریم؛ بسیاری از جوانان با ما تماس گرفته و از ما لحن و آهنگ و راهنمایی می‌خواستند.

وی افزود: چرا شبکه تلویزیونی قرآن بزرگ‌ترین مسابقات کشور را به صورت زنده پوشش نمی‌دهد؟ خواهش می‌کنم این اتفاقات را به پای کرونا ننویسید. سال‌های سال است که شرایط تواشیح به همین منوال می‌گذرد، از این رو روزهای خوبی را برای فعالیت‌های قرآنی نمی‌بینم.

طرفی بیان کرد: قبل از اینکه در عرصه مسابقات وارد شوم، همیشه شبکه قرآن، مسابقات و اخبار آن را پیگیری می‌کردم چون این هنر از دید مردم جذاب است و جذابیت آن هم می‌تواند خیلی از جوانان را به سمت مذهب بکشاند، اما متأسفانه بسیاری از مسئولان این را درک نکرده‌اند و همیشه به مسابقات تواشیح به چشم هزینه نگاه می‌کردند. در صورتی که چندین مرتبه شاهد بودیم مقام معظم رهبری بر همخوانی قرآن کریم و تواشیح تأکید داشته‌اند، با بصیرتی که ایشان دارند مشخص است که اهمیت این موضوع را درک کرده‌اند. 

این فعال قرآنی گفت: مسئولان همواره به تواشیح به عنوان هزینه نگاه کردند چون تواشیح رشته‌ای گروهی است و باید برای 6، 7 نفر هزینه کنند، اما اگر چند برابر برای تواشیح هزینه می‌شود، از سوی دیگر تأثیر آن هم چندین برابر است. همیشه در هر جا گروه‌های تواشیح اجرا کردند مردم استقبال کردند، اما برای خیلی‌ از مسئولان دیگر مهم نیست تواشیح باشد یا نباشد. شاهد این هستیم که گروه‌ها از لحاظ کمی و کیفی به شدت افت کرده‌اند.

وی اظهار کرد: شیوه غیرحضوری برگزاری مسابقات تواشیح هم نکته منفی داشت و هم نکته مثبت. نکته مثبت آن کاهش هزینه‌ها برای سازمان اوقاف بود. البته من با چندمرحله‌ای برگزار شدن مسابقات موافق هستم چون گروهی بالا می‌رود که واقعاً قوی و شایسته است.