حبیب مهکام، پیشکسوت قرآنی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، مراد از اطلاق واژه پیشکسوت به برخی از فعالان این عرصه را گذراندن عمری در جوار قرآن کریم عنوان کرد و گفت: این افراد یا قاری بوده‌اند یا تفسیر قرآن کرده‌اند و یا به طور کلی خدمتی اثرگذار در این عرصه داشته‌اند.
وی در ادامه با تأکید بر اینکه مهم‌ترین شاخصه یک پیشکسوت قرآنی سن و سال است، افزود: اصل پیشکسوت در جامعه امروز بیشتر شامل افرادی می‌شود که قبل از انقلاب با قرآن مأنوس بوده و وارد عرصه فعالیت‌های قرآنی شده‌اند و اکنون هم به کمال افتخار به این فعالیت معنوی ادامه می‌دهند؛ بر همین اساس عنوان پیشکسوت قرآنی به افرادی اطلاق می‌شود که چندین دهه از آغاز فعالیت‌شان در عرصه فعالیت‌های قرآنی سپری شده است.
پیشکسوت واقعی، قرآن و عترت(ع) را در کنار هم ترویج می‌دهد
این فعال قرآنی تصریح کرد: البته افرادی که فعالیت خود را قبل از انقلاب و از هیئت‌های عزاداری شروع کرده‌اند، جزء اولین صفوف پیشکسوتان قرآنی هستند؛ زیرا این افراد علاوه بر فرهنگ قرآن، مکتب اهل بیت(ع) را نیز ترویج داده‌اند و این همان سفارش رسول مکرم اسلام(ص) است که خواهان زنده نگه داشتن قرآن و عترت(ع) با هم و توأمان بوده است. بنابراین افرادی که فعالیت قرآنی خود را از هیئت‌های عزاداری به خصوص در شرایط سخت قبل از انقلاب آغاز کرده‌اند، جزء پیشگامان صف پیشکسوتان قرآنی به حساب خواهند آمد.
در تعریف پیشکسوت سن ارجحیت بر دانش دارد
مهکام با تأکید مجدد بر اینکه در تعریف پیشکسوت قرآنی پیش از آن که تجربه و دانش شخص را در نظر قرار دهیم، باید به سن و سال افراد دقت شود، اظهار کرد: در بحث هنرهای قرآنی و فعالان این عرصه و اینکه آیا چنین افرادی جزء پیشکسوتان قرآنی هستند یا نه نیز باید گفت که با توجه به اینکه هنرهای قرآنی بحثی است که تقریباً بعد از انقلاب رواج یافت، بنابراین فعالان این عرصه دارای سابقه‌ای به اندازه انقلاب هستند و در نتیجه این اساتید اگر دهه‌های متمادی را به خدمات قرآنی اختصاص داده باشند، در زمره پیشکسوتان قرآنی قرار خواهند گرفت.
وی بخش دیگری از ویژگی شخصیتی یک پیشکسوت قرآنی در جامعه را داشتن غیرت دینی عنوان و خاطرنشان کرد: پیش از انقلاب و زمانی که در هیئت‌های عزاداری به بحث و بیان نکات قرآنی می‌پرداختم، فشارهای بسیار زیادی بر من وارد می‌شد تا تلاوت قرآن و بحث‌های قرآنی را در هیئت‌ها انجام ندهم، اما همیشه جواب من یک چیز بود و آن هم این بود که «غیرت دینی من اجازه نمی‌دهد تلاوت قرآن و بیان نکات و تفاسیر قرآنی را ترک کنم» و حتی بارها تهدید به دستگیری و شکنجه شدم، اما تلاوت و تبلیغ قرآن در هیئت‌ها را ترک نکردم.
تجربه‌‌های قرآنی که انتقال داده شوند، بسیار با ارزش هستند
این پیشکسوت قرآنی گفت: تجربه‌ای ارزش و فضیلت حساب می‌شود که نشر داده شود و به راحتی در اختیار همگان قرار گیرد، بنده معتقدم که در حال حاضر پیشکسوتان قرآنی کشورمان بیشترین تعهد را به انتقال تجربیات خود برای نسل جوان دارند و این کار را به خوبی انجام می‌دهند، اما اگر می‌خواهیم این فرایند موفقیت‌آمیز باشد، باید بازوهای کمکی از سوی نهادهای دولتی برای این کار در نظر گرفته شود.
مهکام با بیان اینکه آموزش قرآن در احادیث فراوانی از سوی امامان معصوم(ع) توصیه شده است، افزود: پیامبر اکرم(ص) در حدیثی می‌فرمایند: «خیرکم من تعلم‌القرآن و علم؛ یعنی بهترین شما کسی است که قرآن را فرا بگیرد و آن را آموزش دهد»، بنابراین یک پیشکسوت قرآنی آموزش قرآن کریم را یکی از مهم‌ترین وظایف خود به شمار می‌آورد. پیشکسوتان در این زمینه احساس مسئولیت بسیار بالایی دارند و نسل جوان نیز به قدری به صورت فراگیر زمینه‌های رشد را پیموده‌اند که در حال حاضر بسیاری از جوانان قرآنی با اینکه از لحاظ سنی در سطح پایینی هستند، اما دانش قرآنی بسیار بالایی دارند.
این فعال قرآنی در ادامه با بیان اینکه حضور جوانان در عرصه فعالیت‌های قرآنی به برکت انقلاب اسلامی و اهمیت قرآن در این نظام است به ذکر آیه 83 سوره قصص که می‌فرماید: «الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِینَ لَا یُرِیدُونَ عُلُوًّا فِی الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ» پرداخت و در ادامه تصریح کرد: افرادی که در زمینه فعالیت‌های قرآنی به درجاتی دست می‌یابند، نباید هرگز خود را برتر از دیگران حساب کنند و یک پیشکسوت قرآنی هر چند که در بالاترین سطح باشد، باید خود را برتر از دیگران نداند.
دلیل اینکه توجهی به پیشکسوتان قرآنی نمی‌شود، مشخص نیست
وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو به ترسیم وضعیت فعلی پیشکسوتان قرآنی در جامعه پرداخت و اظهار کرد: مسائل مادی برای بسیاری از پیشکسوتان قرآنی حل شده است، زیرا پیشکسوتان چشمداشت اقتصادی به فعالیت در عرصه قرآن ندارند، اما بسیاری از نهادهای قرآنی می‌توانند خدمات بسیار زیادی را به پیشکسوتان قرآنی ارائه دهند که غالباً نمی‌دهند و دلیل آن نیز بر هیچ کسی مشخص نیست.
جریان نامه بدون پاسخی که به سازمان اوقاف ارسال شد
مهکام در ادامه با انتقاد دوستانه از عملکرد سازمان اوقاف و امور خیریه در قبال پیشکسوتان قرآنی به نوشتن نامه‌ای(م/100 مورخه 3/3/1390) به مسئولان سازمان اوقاف اشاره کرد و گفت: در نامه‌ای کتبی به سازمان اوقاف دو مطلب را با مسئولان این نهاد در میان گذاشتم، موضوع اول پیشنهادی مبنی بر همکاری افتخاری با این نهاد بود و موضوع دوم نیز در مورد پیشکسوتان بود و این گلایه را عنوان کردم.
وی گفت: در این نامه نوشتم که «در چند سال اخیر برای داوری و نظارت مسابقات سراسری و بین‌المللی قرآن کریم از چهره‌های قرآنی به صورت تکراری دعوت می‌کنند که برخی کارایی و تجربه لازم را ندارند، در نتیجه منجر به نوعی بی‌توجهی به دیگر اساتید مجرب، بصیر و اصلح شده و از طرفی اینگونه تصمیمات با مدیریت صحیح و ملاک‌های مربوطه مغایرت دارد و باعث تعجب و تأسف پیشکسوتان شده است. اینک پیشنهاد می‌کنم با برررسی و دقت لازم اساتید واجد شرایط در کشور را اعم از پیشکسوتان و نسل جوان به پنج گروه تقسیم کنند و هر سال از یک گروه به نوبت برای داوری و نظارت دعوت به عمل آید. تا هرگونه بی حرمتی و شائبه مرتفع گردد و عدل و قسط تحقق یابد».
این پیشکسوتان قرآنی در پایان با بیان اینکه آن نامه به نمایندگی از پیشکسوتان نگاشته شده بود، خاطر نشان کرد: پس از اینکه جوابی به نامه داده نشد، پیگیری‌های بعدی هم به عمل نیامد به این دلیل که شائبه شخصی پیدا می‌کرد، اما بسیار شایسته بود که مسئولان اوقاف اگر جوابی برای آن نامه داشتند، پاسخ آن را حتی به صورت شخصی هم که شده بود، ارائه دهند.