حجت‌الله عبدالملکی، عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)، در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، در رابطه با کارکرد عقود اسلامی در سیستم بانکداری کشور گفت: استفاده از عقود اسلامی در سیستم بانکداری بدون ربا در کل بر پایه استفاده از عقود مشارکتی و مبادله‌ای بنا شده است.
وی در تشریح تفاوت‌های این دو عقد گفت: تفاوت اصلی عقد مبادله‌ای با عقد مشارکت در تعیین میزان سود است. در عقود مبادله‌ای بانک به عنوان تامین کننده منابع رقمی را به عنوان سود حاصل از ارائه تسهیلات برای خود در نظر می‌گیرد، اما در عقود مشارکتی مشخص کردن میزانی از سود به عنوان سود قطعی، اعتبار ندارد و صرفا درصد سهم هریک از طرفین مشخص می‌شود.
عبدالملکی با اشاره به اینکه در عقود مشارکتی سود بانک منوط به مولد شدن سرمایه و به بازدهی رسیدن آن است، گفت: چنانچه عقود مشارکتی به شکل صحیح در سیستم بانکی ما اجرا شود مطمئنا شاهد اتفاقات مثبتی در فضای تولید و سرمایه‌گذاری خواهیم‌بود. اجرای صحیح عقود مشارکتی از سوی بانک به معنای شراکت بانک با دریافت‌کننده تسهیلات است و از آنجا که سود بانک از پیش قطعی و مشخص نیست مطمئنا بررسی‌های اولیه از سوی بانک برای ارائه تسهیلات و نظارت حین انجام کار بیشتر خواهدشد. این روند به خودی خود کاهش میزان معوقات را نیز به همراه خواهد داشت.
این استاد اقتصاد در ادامه با اشاره به تاثیر مثبت عقود مشارکتی بر رونق تولید گفت: وقتی بانک مشتری را شریک خود قلمداد کند، طبعا نسبت به رفع مشکلات آن اقدام خواهدکرد. در حال حاضر یکی از عمده مشکلات موجود بر سر راه تولیدکنندگان ما، تامین منابع از طریق عقود مبادله‌ای است. وقتی تامین مالی از طریق عقود مبادله‌ای صورت بگیرد، بانک به واسطه اینکه سود خود را تضمین کرده ریسک کمتری متقبل شده و همین مسئله جدای از اینکه فشار و استرس را به مشتری وارد می‌کند عملا بانک را از الزام به همراهی با مشتری بی‌نیاز می‌کند.
وی افزود: در حال حاضر چندین واحد تولیدی به همین دلیل که از طریق عقود مبادله‌ای سرمایه خود را تامین کرده‌اند یا به حالت نیمه تعطیل درآمده یا اینکه در مرحله پیش از تولید مسکون مانده‌اند. چراکه تولید کننده با دریافت تسهیلات توانسته بخشی از زیرساخت‌های مورد نیاز را فراهم کند و به واسطه نواسانات بازار از یکسو با کمبود منابع برای تامین تجهیزات و از طرف دیگر با یک بدهی از پیش مشخص به سیستم بانکی مواجه است.
وی در پایان تصریح کرد: استفاده از ظرفیت‌های عقود مشارکتی در فعالیت‌های تولیدی می‌تواند گام مهمی از سوی بانک‌ها به منظور رونق فضای تولید و کاهش نرخ بیکاری باشد. البته تحقق این امر نیز منوط به دقت عمل بانک‌ها در رابطه با ارائه تسهیلات است. قدر مسلم اینکه سیستم بانکی ما می‌تواند از این طریق نقش قابل توجهی در بهبود فضای اقتصاد جامعه داشته‌باشد.