هوشنگ جاوید، کارشناس موسیقی نواحی و مقامی ایرانی، در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) گفت: کارهای تأثیرگذاری در مورد موسیقی انتظار و با محوریت موضوع حضرت صاحبالزمان(عج) از دیرباز در فضای فرهنگی و هنری ایران ساخته شده که قابل تقدیر است؛ هر چند این مسئله در سالهای اخیر با افول مواجه شده است.
وی گفت: وجه تمایز موسیقی اصیل ایرانی با موسیقی غربی، وابستگی شدید آن به آئینهاست و هر آئینی موسیقی ویژه خود را دارد؛ مثلاً ما برای ماه رمضان دارای موسیقی ریشهای هستیم، این مسئله در مورد اعیاد اسلامی همچون نیمهشعبان نیز صدق میکند، آواز، اذکار و حتی بازیهای نمایشی و آئینی ویژهای در این زمینه وجود دارد.
مولودیخوانی امامزمان(عج) میان شیعه و سنی مشترک است
جاوید ادامه داد: به مناسبت نیمهشعبان هم شیعیان و هم اهل سنت مولودیخوانی دارند که این مسئله در هر قوم و فرهنگ به سبک خاص و با زبان و گویش محلی اجرا میشود؛ این موضوع ریشه در تاریخ فرهنگ و هنر ایران دارد، اما آیا اسناد آن به شکل یکجا به شکل فرهنگ مکتوب گردآوری شده است؟ پاسخ منفی است، آنچه به عنوان مولودیخوانی امام زمان(عج) به زبانهای محلی همچون ترکی، لری و کردی اتفاق افتاده کجا ثبت و ضبط شده؟ حتی تحقیق و پژوهشی اجمالی هم در این زمینه وجود ندارد.
این کارشناس موسیقی نواحی و مقامی ایرانی تصریح کرد: دلیل این است که ما همه داشتههای فرهنگی و اصیل خود را در زمینه موسیقی کنار گذاشتهایم و رو آوردهایم به موسیقی غربی. سیاستگذاران فرهنگی و هنری ما نیز چون شناختی از جایگاه فرهنگ و هنر ایرانی ندارند، به علاقهمندی نسل جوان فعال در زمینه موسیقی فرنگی تمایل نشان میدهند.
مقلدان بدانند که پیشگامان موسیقی غربی خود موجب پیشرفت موسیقی مذهبی شدهاند
جاوید در ادامه گفت: نکته مضحک در این زمینه این است که نسل فعال و اصطلاحاً روشنفکر موسیقی با این توجیه که ما سفارشی کار نمیکنیم به دنبال اجرای موسیقی مذهبی نیستند. صحبت از موسیقی بتهوون و باخ میکنند و به دنبال تقلید از کارهای آنها هستند و به این نکته توجهی ندارند که همین پیشگامان موسیقی غربی در مقاطعی به دستور و یا سفارش اربابان کلیسا به تولید موسیقی مذهبی مشغول بودند و به آن اعتبار دادند و از دل موسیقی کلیسایی و مذهبی بود که موسیقی مردمی و پاپ سربرآورد و شکوفا شد. پس چرا اگر تابع هنرمندان غربی هستند، باید سفارش برای تولید موسیقی مذهبی را رد کنند؟
وی با اشاره به اینکه گرایش موسیقی ایرانی به استفاده از آلات موسیقی غربی موجب بیهویتی موسیقی اصیل ایرانی شده و موسیقی ملی ردیفی و دستگاهی را با خطر انحطاط مواجه کرده است، تأکید کرد: در زمینه تهاجم فرهنگ و باور موسیقی غربی به کشورمان نه برنامه خرد داریم و نه سیاست کلان و این موضوع روز به روز بغرنجتر شده و مشکلات رو به افزایش است.
دبیر جشنواره موسیقی خنیاگران انقلاب اسلامی حوزه هنری گفت: چطور میشود که ما با نادیده گرفتن موسیقی اصیل ایرانی، مقامی و نواحی خود، برای پرداختن به موضوعات مقدس و مذهبی چون میلاد مهدیموعود(عج) از آلات موسیقی غربی استفاده کنیم؟ مگر چه نقصی در آنچه سنت پیشینیان ما در امر موسیقی مذهبی است وجود دارد که اینچنین به خودباختگی رسیدهایم؟ به نظر من تولید موسیقی انتظار با استفاده از سبک و شیوه موسیقی نامأنوس غربی مصداق مسخ فرهنگی است.
در عمل هیچ عزم و مدیریتی برای اعتلای فرهنگ دینی و ارزشی وجود ندارد
جاوید افزود: به دلیل همین نگرانیهای فرهنگی است که رهبر معظم انقلاب اسلامی سال 93 را سال اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی نامگذاری کردند اما در عمل شاهد هستیم که هیچ عزم و مدیریتی برای احیای سنتهای موسیقی ایرانی در جهت اعتلای فرهنگ دینی و ارزشی وجود ندارد.
مؤلف کتاب «موسیقی رمضان» در پایان با اشاره به نمونههای بارز موسیقی انتظار که در دستگاههای موسیقی ایرانی خوانده و اجرا شدهاند، گفت: هیچ اثری از خوانندگان آنها نیست، نه از آنها یادی میشود و نه از تجربیاتشان استفادهای، در عوض موسیقی ایرانی را با گامهای غربی تلفیق کردهایم که نتیجه آن صدایی است که هویت ایرانی و اسلامی در آن وجود ندارد، شعر و آوایی روی آن تنظیم میشود که عاری از فرهنگ غنی دینی است، آن را با هر ابزاری نشر میدهیم و تبلیغ میکنیم در حالی که متوجه نیستیم این در آینده نزدیک ما را به سمت انحطاط فرهنگی سوق میدهد.