مصمم به راه‌اندازی پژوهشکده مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن هستیم

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، جلسه دوم اعضای کمیته پایش شورای توسعه فرهنگ قرآنی با مسئولان جهاد دانشگاهی روزگذشته، اول آذرماه با حضور حمیدرضا طیبی، رئیس جهاد دانشگاهی، مهدی فیض، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی، حمید صابر فرزام، سرپرست سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان در دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی برگزار شد.
در ابتدای این جلسه حمیدرضا طیبی، رئیس جهاد دانشگاهی با اشاره به اینکه به قرآن پرداخته می‌شود اما دستورات آن عملیاتی نمی‌شود، گفت: اگر در جامعه به صورت کامل دستورات قرآن عملیاتی شود جامعه‌ای خواهیم داشت که سعادت اخروی و دنیوی را به دست خواهیم آورد.

جهاد دانشگاهی در حد توان خود به فعالیت‌ها ورود کرده است
وی با بیان اینکه در بحث فعالیت‌های قرآنی باید دید که توان انجام چه کارهایی وجود دارد و چه کارهایی صورت گرفته‌ است، گفت: جهاد دانشگاهی بر حسب وظایف و نیز توانمندی‌هایی که دارد برخی برنامه‌ها و فعالیت‌های قرآنی را در دستور کار خود قرار داده است.
طیبی در ادامه به فعالیت 25 پژوهشکده و سه پژوهشگاه در مجموعه جهاد دانشگاهی اشاره کرد و افزود: یکی از فعالیت‌هایی که در نظر داریم راه‌اندازی پژوهشکده مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن کریم است که در دوره قبلی خدمت در جهاد دانشگاهی، قصد عملیاتی کردن آن را داشتیم که میسر نشد و در این دوره مصمم هستیم این کار صورت گیرد. اگر این کار عملیاتی شود، نتایج بسیار خوبی را شاهد خواهیم بود.

استفاده از ظرفیت آموزشی جهاد دانشگاهی برای آموزش‌های ملی قرآن
رئیس جهاد دانشگاهی دومین برنامه‌ای که جهاد می‌تواند به آن ورود داشته باشد بحث آموزش‌های قرآنی عنوان و تصریح کرد: در حوزه آموزش در سه سطح آموزش عالی، علمی ـ کاربردی و آموزش‌های کوتاه مدت فعالیت داریم. در بحث آموزش عالی نیز دو دانشگاه و شش مؤسسه مستقل با حدود 30 هزار دانشجو، در علمی کاربردی نیز حدود 47 مؤسسه با حدود 60 هزار دانشجو و در حوزه آموزش‌های کوتاه‌مدت نیز حدود 137 مرکز آموزش وجود دارد که ظرفیت آموزش 500 هزار نفر در سال را دارند. این ظر‌فیت می‌تواند در حوزه آموزش قرآن کریم به کار گرفته شود.
وی بیان کرد: این ظرفیت‌ها به ویژه اگر مأموریت‌های ملی به جهاد دانشگاهی واگذار شود، بسیار اثرگذارتر خواهند بود، به عنوان مثال آموزش یک قشر خاص را برعهده ما بگذارند مؤثر خواهد بود چرا که گستردگی جغرافیایی خوبی در سطح کشور داریم و این می‌تواند بسیار مفید باشد.

تأکید بر آموزش زبان قرآن
طیبی با بیان اینکه سومین مسئله‌ای که جهاد می‌تواند به آن ورود داشته باشد، بحث آموزش زبان قرآن است در ادامه اظهار کرد: باید یک کار علمی در زمینه یادگیری زبان عربی قرآن صورت بگیرد. باید تلاش کنیم تا فهم قرآن را ساده کنیم چرا که هر چقدر فهم قرآن ساده‌تر شود تمایل و لذت‌بخش بودن انس با قرآن بیشتر می‌شود.
رئیس جهاد دانشگاهی خاطرنشان کرد: در سه حوزه مطالعات میان رشته‌ای، آموزش‌های کوتاه مدت قرآن کریم به صورت ملی و آموزش زبان قرآن به صورت ساده می‌توانیم ورود داشته باشیم و این سه کار در توان ما قرار دارد. در این زمینه از همه توانمندی‌های دستگاه‌های دیگر اعم از حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها استفاده خواهیم کرد.
وی گفت: با توجه به اینکه لغات قرآن برای اکثر مردم مأنوس است و لغات مشترک بین زبان فارسی و عربی این کار شدنی است و می‌توان در این زمینه‌ها مسئولیت برعهده بگیریم. مقام معظم رهبری به صراحت فرمود‌ه‌اند که در حوزه قرآن کریم توقع کار شاخص از جهاد دانشگاهی دارند.

مجموعه امکانات جهاد دانشگاهی در اختیار فعالیت‌های قرآنی است
طیبی در بخش دیگری از صحبت‌های خود در دومین جلسه اعضای کمیته پایش شورای توسعه فرهنگ قرآنی با مسئولان جهاد دانشگاهی اظهار کرد: مجموعه امکانات جهاد دانشگاهی بر حسب وظیفه و دستور زندگی در اختیار فعالیت‌های قرآنی است. ما مجموعاً 20 درصد بودجه‌های خود را از دولت دریافت می‌کنیم و 80 درصد بقیه نیز حاصل فعالیت‌های جهاد در عرصه‌های پژوهشی و تجاری سازی آن است.
رئیس جهاد دانشگاهی در پایان خاطرنشان کرد: اگر منابع بودجه‌ای در اختیار جهاد دانشگاهی قرار بگیرد کارهای خوب، شاخص و اثرگذار بسیار زیادی صورت خواهد گرفت.

اگر پایش جهاد در نیمه اول سال بود در منابع بودجه‌ای تجدید نظر صورت می‌گرفت
در ادامه این جلسه محمد انجم‌شعاع، رئیس کمیته پایش شورای توسعه فرهنگ قرآنی با اشاره به اینکه شورای توسعه فرهنگ قرآنی در سال 1388 تأسیس شده است، گفت: هدف تأسیس و راه‌اندازی این شورا توسعه فرهنگ قرآنی در جامعه و زمینه‌سازی برای عملی‌سازی آموزه‌های قرآنی در جامعه بوده است. بر اساس آخرین مصوبه این شورا تعداد اعضای از 34 شخص و دستگاه به 37 دستگاه و نهاد رسیده است.
وی با بیان اینکه طرح پایش با هدف شناسایی ظرفیت‌های قرآنی دستگاه‌ها صورت می‌گیرد، افزود: این امر در راستای اهداف منشور توسعه فرهنگ قرآنی است. در بحث بودجه‌ها که فعالیت‌های خوبی توسط شورا صورت گرفته است.

انجم‌شعاع با اشاره به توانمندی‌های جهاد دانشگاهی در عرصه آموزش قرآن کریم، تصریح کرد: اگر پایش جهاد دانشگاهی در نیمه اول سال صورت می‌گرفت در منابع بودجه‌ای و آموزشی تجدیدنظر صورت می‌گرفت، اگر مسئولان جهاد دانشگاهی قبل از جمع‌بندی بودجه جلساتی با دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی داشته باشند می‌توانند با جذب بودجه‌های بیشتر راه را برای ورود به عرصه‌های بیشتر مهیا کنند.
رئیس کمیته پایش شورای توسعه فرهنگ قرآنی با اشاره به اینکه جهاد دانشگاهی تجربه برگزاری 24 دوره مسابقات ملی قرآن و عترت دانشجویان را دارد، اظهار کرد: این مسابقات بعد از اینکه به غنای بزرگی رسید به نهادهای دیگر واگذار پس از آن نیز مسابقات بین‌المللی قرآن دانشجویان مسلمان برگزار شد که در راستای جشنواره ملی دانشجویان بود.
وی بخش دیگری از فعالیت‌های قرآنی جهاد دانشگاهی را در بعد اطلاع‌رسانی عنوان کرد و افزود: واقعیت این است که ایکنا رصد جامعه قرآنی است، به محض اینکه اولین خبرها در مورد قضیه‌ای خاص از ایکنا رصد می‌شود، بلافاصله در صدد راه‌حل و تشکیل کارگروه‌ هستیم، ممکن است خبر کوچکی در ایکنا در یک حوزه منتشر شود که همان به یک فراگرد و تشکیل کارگروه ختم شود.

ایکنا در حال تصمیم‌سازی‌های بزرگ قرآنی در کشور است
انجم‌شعاع با تأکید بر اینکه ایکنا در حال تصمیم‌سازی‌های بزرگ قرآنی در کشور است، تصریح کرد: در حوزه نهادهای قرآنی مردم نهاد و نابسامانی‌های جدی که در این زمینه وجود داشت، خبرگزاری ایکنا با انتشار نظرات کارشناسان و صاحب نظران در زمینه  ادغام دو اتحادیه قرآنی کشور باعث شد تا در نهایت مصوبه‌ای در شورای توسعه فرهنگ قرآنی مبنی بر ادغام این دو اتحادیه به تصویب برسد که نتیجه آن ساماندهی فعالیت‌های قرآنی مؤسسات قرآنی بوده است و بخشی از این دستاورد نتیجه پیگیری و فعالیت ایکنا بود.
در ادامه این جلسه مهدی فیض، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی در سخنانی ضمن معرفی اجمالی فعالیت‌های فرهنگی این نهاد، گفت: جهاد در سال 1359 تأسیس شد و مهم‌ترین هدف آن نیز تحقق انقلاب فرهنگی بود. در اساس‌نامه جهاد دانشگاهی، این دستگاه نهادی عمومی و غیردولتی مطرح شده است که زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی فعالیت‌ می‌کند و مأموریت آن نیز پل واسط بین دانشگاه، صنعت و جامعه معرفی شده است.
معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی افزود: این امر از طریق گسترش تحقیقات و شکوفایی روحیه تتبع استعدادها، توسعه امور فرهنگی و گسترش طر‌ح‌های کاربردی و نیمه صنعتی است.
فیض در ادامه سخنان خود به بیان برخی بیانات مقام معظم رهبری در مورد جهاد دانشگاهی اشاره کرد و افزود: مسئولان جهاد دانشگاهی تاکنون پنج نوبت با مقام معظم رهبری دیدار داشته‌اند که آخرین دیدار مربوط به خردادماه سال جاری است. در یکی از دیدارها رهبر معظم انقلاب جهاد دانشگاهی را به عنوان یکی از ستون‌ها انقلاب اسلامی معرفی فرمودند.

نگرانی از خروج جهاد دانشگاهی از شورای فرهنگی دانشگاه‌ها
وی با بیان اینکه بر اساس فرمایشات مقام معظم رهبری فعالیت‌های جهاد دانشگاهی باید در بستر دانشگاه انجام بگیرد، خاطرنشان کرد: یکی از نگرانی‌ها ما این است که در سال 1389 مصوبه‌ای در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد که در قانون مدیریت جامع دانشگاه‌ها بود که در آن جهاد دانشگاهی به عنوان عضو رسمی شورای فرهنگی دانشگاه‌ها حضور ندارد.

افتخارآفرینی جهاد دانشگاهی در جشنواره‌های معتبر بین‌المللی
معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی یادآور شد: جهاد دانشگاهی در حوزه فرهنگی، پژوهش، اشتغال و آموزش است که در هر کدام از این حوزه‌ها افتخارات بسیاری کسب شده است که در تنها در بحث پژوهش در جشنواره بین‌المللی خوارزمی تاکنون 21 رتبه اول تا سوم توسط جهاد دانشگاهی کسب شده است.
وی بیان کرد: در دیدار مسئولان جهاد دانشگاهی با مقام معظم رهبری و در گزارشی که خدمت ایشان ارائه شد سرفصل برنامه‌ها دو حوزه تحقیق و فرهنگی اعلام شد که ایشان حوزه دوم را مهم‌تر برشمردند. مأموریت‌ها جهاد دانشگاهی در برنامه پنجم توسعه که از امسال آغاز شده است، کمک به اسلامی شدن دانشگاه‌ها، اهتمام به حضور مؤثر دانشگاه‌ها در پیشرفت کشور و ایجاد جامعه‌ای متفکر، عدالت محور، دین‌مدار، اخلاق‌گرا، قانون‌مدار و ... از جمله مهم‌ترین اهداف بیان شده است.

رسیدن به اهداف نیاز به دانش‌آموختگان مطلوب دارد
فیض تأکید کرد: رسیدن به این اهداف نیاز به دانش‌آموختگان و فارغ‌التحصیلان مطلوبی دارد که ما برای آنها هفت نقش را در نظر گرفته‌ایم که در همه این نقش‌ها قید بندگی خدا در نظر گرفته شده است. فارغ‌التحصیلان باید در این هفت نقش رشد کرده باشند تا از دید ما به عنوان فارغ‌التحصیل مطلوب قلمداد شوند. بر همین اساس طرح «هفت شهر شایستگی» را طراحی کرد‌ه‌ایم. این طرح هفت قالب برنامه دارد که هر قالب یک المپیاد دارد که عبارت از آیه، کار، زمین، نظر، امید، آرامش و سیب هستند و هر کدام در زمینه‌ای خاص برگزار می‌شوند.
معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی در بخش دیگری از سخنان خود در جلسه پایش شورای توسعه فرهنگ قرآنی از فعالیت‌های قرآنی جهاد دانشگاهی اظهار کرد: از جمله جشنواره‌های فرهنگی که توسط جهاد دانشگاهی برگزار می‌شود می ‌توان به مسابقات مناظره دانشجویی، انتخاب کتاب سال دانشجویی، همایش ملی خلیج فارس و .. اشاره کرد.
فیض در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه بحث آموزش عمومی قرآن کریم تنها محدود به آموزش و پرورش نیست و بخشی از آن نیز برای دانشگاه‌ها است، گفت: اعتقاد ما بر این است که جهاد دانشگاهی در دو کمیسیون تبلیغ و ترویج و آموزش عمومی قرآن در شورای توسعه فرهنگ قرآنی عضو شود. به اعتقاد ما آموزش زبان قرآن کریم در هیچ یک از کمیسیون‌ها دیده نشده است چرا که جنبه تلفیقی دارد.
در ادامه این نشست که تا زمان اذان ظهر ادامه داشت، حمید صابر فرزام، سرپرست سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور به بیان پیشینه‌ای از تأسیس سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور و روند روبه رشد آن از همان ابتدا اشاره کرد و گفت: این سازمان از همان ابتدا با کمترین امکانات تشکیل شد اما به برکت قرآن و حرکت جهادی جهادگران روند رو به رشد خود را ادامه داد. در سال 1382 و با توجه به تجربه خوبی که از تشکیل خبرگزاری دانشجویان ایران برای جهاد دانشگاهی به دست آمده بود تصمیم گرفته شد تا اولین خبرگزاری تخصصی کشور ایجاد شود که این مهم توسط رئیس جمهور وقت افتتاح شد. این افتخار را داریم که به عنوان تنها خبرگزاری هستیم که رهبر معظم انقلاب خبرنگار افتخاری آن باشند.
فرزام افزود: در سال 1385 با مصوبه هیئت امنای جهاد دانشگاهی مرکز قرآنی تبدیل به سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشجویان شد و پس از آن نیز اولین و تنها مسابقات بین‌المللی قرآن دانشجویان را در جهان اسلام راه‌اندازی کرد.

وی خاطرنشان کرد: سازمان فعالیت‌های قرآنی کشور در هفته‌های اخیر نیز دوباره یک نقطه عطف دیگر خواهد داشت که ساختارهای سازمان مقداری متحول شده و تشکیلاتی به آن اضافه خواهد شد.

در حوزه پژوهش، مهم‌ترین برنامه راه‌اندازی پژوهشکده مطالعات میان‌رشته‌ای است
سرپرست سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور تصریح کرد: در حوزه پژوهش مهم‌ترین برنامه‌ای که در دستور کار قرار دارد بحث راه‌اندازی پژوهشکده مطالعات میان رشته‌ای قرآن کریم است، جهاد دانشگاهی با توجه به توانی که دارد می‌تواند در این عرصه ورود قدرتمندی داشته باشد.

مدیرعامل خبرگزاری ایکنا با بیان اینکه برگزاری همایش‌ها و جشنواره‌ها بخش دیگری از فعالیت‌های صورت گرفته توسط سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور است، گفت: امسال در حوزه فعالیت‌های قرآنی در سطح دانشگاه‌ها 15 طرح ملی را در دست اجرا داریم و غیر از آن نیز 80 طرح منطقه‌ای نیز در سال 1393 اجرا می‌شود.

فرزام در ادامه ورود به بحث فعالیت‌های مجازی قرآن کریم را یکی دیگر از فعالیت‌های در دستور کار این سازمان عنوان کرد و افزود: امکانات و دانش فنی لازم در این زمینه در اختیار ما قرار دارد.

اجرای طرح «دانشجوی معلم قرآن»
وی یکی دیگر از برنامه‌ها را طرح «دانشجوی معلم قرآن» عنوان کرد و گفت: در این طرح دانشجویانی که دانش لازم را داشته باشند با برگزاری دوره‌های آموزشی کوتاه مدت می‌توانند به عنوان معلم‌های قرآن در موارد مختلف از جمله در اردوهای جهادی حضور داشته باشند. اینکه جهاد دانشگاهی یک نهاد دانشگاهی است به این معنا نیست که فعالیت‌های عمومی قرآن کریم را نادیده بگیریم، ما می‌توانیم با استفاده از ظرفیت‌ دانشجویی در زمینه‌های مختلف برای عموم خدمات قرآنی ارائه دهیم. «کانون‌ آموزش‌های کوتاه‌مدت قرآن به نابینایان» حرکت دیگری است که در دستور کار قرار دارد.

برگزاری کتاب سال قرآنی/ امسال کتابی شایسته تقدیر نبود
رئیس سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور تصریح کرد: از پنج سال پیش در کنار کتاب سال دانشجویی، کتاب سال قرآنی نیز داشته‌ایم که هر ساله هیئت داوران کتابی را به عنوان کتاب برتر در این حوزه معرفی می‌کنند. در جشنواره اخیر هیچ کتابی در بخش قرآنی شایسته تقدیر شناخته نشد که این امر خود نیاز به پیگیری دارد و لازم است که شورا به این امر ورود داشته باشد.
فرزام گفت: امسال و در حاشیه مسابقات بین‌المللی قرآن دانشجویان مسلمان دو همایش برگزار می‌شود که یکی از آنها روش‌شناسی مطالعات میان رشته‌ای قرآن کریم است که برای برگزاری مناسب آن از اساتید برجسته این حوزه دعوت به عمل آمده است. یکی دیگر از همایش‌ها مربوط به بحث وحدت از دیدگاه قرآن کریم است.

ریشه فعالیت‌های قرآنی دانشگاهی کشور در جهاد دانشگاهی است
رحیم قربانی در سخنانی با اینکه از سال 1370 با فعالیت‌های قرآنی جهاد آشنایی دارد، گفت: ریشه فعالیت‌های قرآنی دانشگاهی در کشور در جهاد دانشگاهی بوده است و بعد از دهه هفتاد بود که تازه نهادهای دانشگاهی دیگر وارد فاز فعالیت‌های قرآنی شدند و در این زمینه از تجربیات جهاد نیز استفاده کردند.

جهاد دانشگاهی و بسیج در کنار هم می‌توانند جریان‌ساز فعالیت‌های قرآنی باشند
وی در ادامه بیان کرد: اگر جهاد دانشگاهی در عرصه قرآن و صنعت ورود پیدا کند و در این زمینه خارج از پژوهش و طرح و ایده به مرحله عملیاتی نیز برسد بسیار مطلوب خواهد بود. در بحث فضای مجازی نیز باید برای شبکه‌های اجتماعی چاره‌ای اندیشیده شود و طرح ویژه‌ای برای این مبحث در نظر گرفته شود. فعالیت‌های قرآنی جهاد دانشگاهی زمانی باعث شده بود تا سایر دستگاه‌ها ورود به این عرصه را وظیفه خود ندانند اما اکنون با توجه به برخی واگذاری‌ها همچون مسابقات ملی قرآن دانشجویان، این امر رنگ باخته است.
قربانی در ادامه به اشتراک بسیج و جهاد دانشگاهی اشاره و خاطرنشان کرد: اشتراک این دو نهاد حرکت جهادی آنها است که به نظر من این دو مجموعه می‌توانند کارهای مشترکی را با هم تعریف کنند که یکی از این موارد می‌توانند جریان سازی قرآنی در جامعه باشد.

فلاح، یکی دیگر از اعضای کمیته پایش شورای توسعه فرهنگ قرآنی با استقبال از طرح «دانشجوی معلم قرآن»، گفت: این طرح کار خوب و دقیقی است که نیاز به بودجه خاصی دارد و می‌تواند گره‌های زیادی را برطرف سازد. در بحث آموزش قرآن به نابینایان هم حرکت پسندیده‌ای و انسانی است و خروجی‌های مطلوبی را خواهد داشت. در بحث پیوند قرآن و صنعت نیز بر این باور هستم که باید پیوند قرآن با علوم انسانی را در دستور کار قرار داد.
وی خاطرنشان کرد: تنها دستگاهی که در پایش‌های صورت گرفته گفته است آماده همکاری است و حتی حاضر برخی فعالیت‌های خود را واگذار کند جهاد دانشگاهی است. با انرژی خوبی که در جهاد دانشگاهی وجود دارد و با تکیه بر خود دانشجویان جای کار بسیار زیادی وجود دارد که امیدواریم صورت گیرد.
داوود تک فلاح، یکی دیگر از اعضای کمیته پایش شورای توسعه فرهنگ قرآنی بود که در این جلسه به بیان دیدگاه‌های خود در مورد فعالیت‌های قرآنی جهاد دانشگاهی پرداخت، وی گفت: به اعتقاد من باید به حوزه‌های وارد شد که سایر دستگاه‌ها ‌توان انجام آن را نداشته باشند که این انتظار هم از جهاد دانشگاهی وجود دارد.
بخش پایانی این جلسه به سخنان محمد انجم‌شعاع، رئیس کمیته پایش شورای توسعه فرهنگ قرآنی اختصاص یافت، وی در سخنان خود با بیان اینکه یکی از وظایف اصلی شورا ساماندهی ساختارها، وظایف و مأموریت‌های قرآنی کشور است، گفت: در جلساتی این چنینی ظرفیت‌ها به صورت شفاف مشخص می‌شود. در این پایش قبل از هر چیز انتظارات مقام معظم رهبری است که باید به صورت جدی به آن پرداخته شود. تردید وجود ندارد که جلسه امروز باعث خواهد شد تا گام‌های بزرگی در برنامه‌های سال 1394 برداریم.

گزارش تصویری این نشست را اینجا ببینید!