به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از کهگیلویه و بویراحمد، بقعه متبرکه امامزاده سید محمد(ع) چون نگینی معنوی در بالادست روستای سیاحتی ـ زیارتی سرآبیز از توابع شهرستان باشت در پایکوهی معتدل و مرطوب در ۵۰ کیلومتری شمال شرقی دو گنبدان و شمال جاده آسفالته بابامیدان ـ گچساران قرار دارد.
توضیحاتی در مورد روستای سرآب بیز
در ورودی روستا تالابی آبی که منقوش از جلوه‌های رنگارنگ بهاری است، خالق خلقت تابلویی از زیباترین تصویر بدیع طبیعت را عرضه قدم و نگاه هر تازه واردی کرده است.
زلال جاری آب در حالی که گل‌های سفید روییده در آب زیبایی کم نظیر سیمای آبی این چشمه برم نسبتا طولانی را تکمیل نموده است، منظره‌ای مفرح را خلق کرده که در کمتر جایی دیگری می‌توان یافت.
روستای سید محمد(ع) از شمال به شهر باشت، از جنوب به کوه «چالی»، از مغرب به «کوه خامی » از مشرق به روستای کوپن ممسنی محدود است.
بنای قدیم امامزاده در ابعاد ۵*۸ متر بوده که دارای یک ایوان ۳*۵/۲ و گنبدخانه‌ای ۴*۳ متر که در جانب شرقی آن درب ورودی و در وسط هر ضلع داخلی طاق نمائی با قوس جناغی ایجاد شده، که به‌وسیله دو ستون ساقی در فواصل دو طرف ورودی گنبد خانه اجراء شده است.
قبر مطهر در وسط گنبد خانه قرار گرفته که به‌وسیله ضریح چوبی مشبک کهنه در ابعاد ۱*۹۰/۱*۱ متر محافظت می‌شود، قدمت این بنا با عنایت به ترکیب کلی و نوع طلقنماها به‌نظر می‌رسد از معماری دوران صفویه بوده باشد اما زائر سرایی که متصل به ایوان بنا الحاق شده به احتمال مربوط به دوره قاجاریه باشد.
اطراف این زیارتگاه را گورستان وسیعی از قبور مردگان قدیم و جدید فراگرفته که هنوز آثار زیادی از سنگ نوشته‌های قدیم از دوره اواسط قاجاریه دیده می‌شود، قسمتی از این قبور در سال ۱۳۵۵ (ه.ش) در زمان تسطیح تجدید بنای امامزاده امحاء شده‌اند.
ساختمان جدید امامزاده با ابعاد ۱۲*۱۸ متر دارای یک گنبد خانه و دو اطاق زائر و یک سالن بزرگ ۷*۸ متر که گنبد خانه در وسط آن قرار گرفته، تشکیل شده است. دیواره‌های ساختمان به طور کلی از کف زمین به ارتفاع ۸۰ سانتی متر با سنگ مرمر تزئین گریده است. در ضلع شرقی ساختمان که محل ورود به مرقد مطهر است، ایوانی به طول ۳ متر که در دو طرف آن اطاق به ابعاد ۴*۵ متر به‌عنوان زائرسرا و انباری وجود دارد. در وسط سالن زیر گنبد خانه قبر امامزاده قرار گرفته که با ضریحی چوبی به ابعاد ۴۰/۱*۳۰/۲*۱ متر محافظت می‌شود که بر بالای آن، گنبد مخروطی بلند به ارتفاع ۵/۴ متر استوار گشته است. در دو سمت شرقی و شمالی ورودی و خروجی ایوان ساختمان، حیاط وسیعی وجود دارد که چهار طرف را به ارتفاع ۲ متر با سنگ و سیمان احاطه کرده است.
در فاصله ۸ متری بنا در ضلع شمال غربی اطاقی که شاید آشپزخانه با انباری باشد، احداث شده که متصل به آن در جهت مخالف سرویس بهداشتی قرار گرفته است.
شجره و نسب نامه بقعه متبرکه
در رابطه با شجره طیبه امامزاده سید محمد(ع) آنچه اولاد و احفاد آن اعتقاد دارند، ایشان را منتسب به نوادگان حضرت امام سجاد(ع) می دانند.
نسب نامهای مشترک با تاریخ تحریر ۱۲۰۳ (ه.ق) ممهور به مهر پنچ تن از علمای بزرگ دوره زندیه از جمله آقا سید اسماعیل، و جمعی دیگر که شرح آن به تفصیل در سیره و احوال امامزاده سید شاه نظر مؤمن (ع) ذکر شده است. ایشان را فرزند عبدالله ابن امام محمد باقر (ع) نام می برد.
سندهایی در مورد امامزاده سید محمد(ع)
در همین رابطه وقف نامهای دیگر با تاریخ تحریر من شهر محرم‌الحرام سال ۱۳۱۷ (ه.ق) ممهور به مهر و تاًیید هفت تن از علمای دوره قاجاریه (مظفرالدین شاه) که نسب امامزاده سید محمد (ع) را به حضرت امام سید الساجدین زین العبدین (ع) ذکر می کند.
سند دیگری، مربوط به سال ۱۳۲۰ (ه.ق) با خط طغرایی ممهور به مهر ۱۱ تن از علما و کلانتری منطقه ای و کد خدایان بومی و در راًس آنها عبدالحسین خان ولد سلطان محمود خان در باب صحیح‌النسب سادات سید محمدی و امامزاده سید محمد سرآبیز که از نوادگان حضرت امام سجاد(ع) و یکی از امامزادگان معتبر آن سامان ذکر شده است.
چهارمین سندی است با عنوان رقبه نامه همین امامزاده که با استناد به تذکره‌های سابق به ترتیب از سلسله نسب حضرت آدم الی حضرت امام الساجدین زین العابدین (ع) علی بن الحسین ابن علی (ع) ختم نموده، که امامزاده سید محمد سرآبیز در زمان خلافت احمد بن معتصم ملقب به انستعین بالله عباسی توسط ابلق سواران کوفی در خاک رستمدار بلاد شاپور شهید شده است. این سند توسط وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه(اداره معارف و اوقاف ایالتی خوزستان) در سال ۱۳۱۷ (ه.ق) برابر سواد مطابق اصل است تنظیم شده و تعدادی از علمای وقت گواهی و تاًیید کرده اند.
پنجمین سند، وقف نامهای است به تاریخ و تحریر ۱۳۲۰ (ه.ق) ممهور به مهر هفت تن از علما و کلانتری نامی عهد مشروطیت که در ظهر آن تصدیق کرده که این وقف نامه از سند سال ۸۲۰ (ه.ق) استنساخ شده است که به‌علت ناخوانا بودن آن موفق به رؤیت تمام خطوط حواشی نشدیم. در این طومار امام زاده سید محمد را از احفاد حضرت امام سجاد (ع) ذکر می کند که از صبا، قبله، یمین و یسار موقوفات آنرا مشخص می کند.
در وضعیت کلی این امامزاده، محل زیارتگاه پاکدلان و عاشقان بسیاری است که از گوشه و کنار این مناطق (گچساران، نورآباد، باشت، یاسوج، دهدشت و ….) به زیارت مرقد مطهرش می‌آیند و گاه شبانه روز را در این مکان مقدس بیتونه می کنند.
اولاد و احفاد بقعه متبرکه
امامزاده سید محمد سرآبیز دارای اولاد و اعقاب زیادی می‌باشد که به سادات سید محمد شهرت دارند که در مجموع دارای چهار اولاد به نامهای: میر علی رضایی، میر بهذاد، میر محمد و میر جعفر که در شهرها و آبادی‌های سرآبیز، چنارستان، بابا میدان یاسوج و شیراز دارند.
کارهای عمرانی و فرهنگی صورت گرفته در بقعه
تخریب بنای قدیمی این بقعه سال ۸۸ انجام گرفت و ساخت بنای جدید با نقشه‌ای به میزان ۹۰۰ مترمربع آغاز شد که این بنا دارای گنبد سرا و دو سالن است.
با همکاری میراث فرهنگی شماری سکوی نشیمن و آلاچیق در کنار این بقعه گردشگر پذیر ایجاد شده است.
برنامه‌هایی فرهنگی ازجمله طرح آرامش بهاری، سوگواره یاس نبوی، ضیافت الهی، طرح نشاط معنوی، بصیرت عاشورایی و....در این بقعه متبرکه برگزار می‌شود.