محمد سروریان، مدیر مرکز اطلاع‌رسانی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با بیان اینکه شش اثر پژوهشی از تولیدات این مرکز در سال گذشته مقام‌های کشوری را کسب کردند، گفت: سال گذشته از نظر تولید محتوا سال پرباری برای مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس بود و تقریباً در تمام نمایشگاه‌ها حضور فعالی داشتیم و آثار تالیفی و ترجمه این مرکز برگزیده جشنواره‌های مختلف کشوری شدند.
سروریان با بیان اینکه سال گذشته ۲۱ کتاب از سوی این مرکز منتشر شد، گفت: از این تعداد شش اثر پژوهشی برگزیده کتاب سال شدند. کتاب «رابطه زهرآگین، آمریکا، عراق و بمباران شیمیایی حلبچه» نوشته یعقوب نعمتی، برگزیده کتاب سال دانشجویی و برگزیده ترجمه از زبان انگلیسی به فارسی در شانزدهمین جایزه کتاب سال دفاع مقدس شد. کتاب «تجزیه و تحلیل استراتژی عراق در جنگ با جمهوری اسلامی ایران» به قلم فرهاد درویشی نیز برگزیده بخش نظامی دهمین جایزه کتاب سال سپاه پاسداران شناخته شد.
مدیر مرکز اطلاع‌رسانی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس ادامه داد: همچنین کتاب «روند جنگ ایران و عراق» در دو جلد به قلم حسین علایی برگزیده نقد و پژوهش‌های تاریخی در شانزدهمین دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس شد و «نبرد طریق‌القدس» اثر امیر رزاق‌زاده در بخش نقد شانزدهمین جایزه کتاب سال دفاع مقدس شایسته تقدیر شناخته شد. در بخش ترجمه از فارسی به انگلیسی نیز کتاب «جنگ، بازیابی، ثبات» از محمد درودیان ترجمه سیدصدرالدین موسوی در گروه ترجمه شانزدهمین دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس برگزیده شد. همچنین کتاب «تنبیه متجاوز» نوشته حسین اردستانی و ترجمه به عربی محمد‌حسین باتمانقلیچ در بخش ترجمه، برگزیده شانزدهمین دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس شد.
طبقه‌بندی آثار در 10 گروه
وی با بیان اینکه تعداد کتاب‌های مرکز اسناد بالغ بر 150 عنوان است، گفت: این آثار در 10 گروه «مجموعه روزشمار جنگ ایران و عراق»، «مجموعه اطلس جنگ»، «مجموعه عملیات‌ها و نبردها»، «مجموعه تاریخ جنگ ایران و عراق»، «مجموعه پژوهش‌های موضوعی» و «مجموعه اسناد سازمان ملل» ، «ترجمه»، «مجموعه امام خمینی و دفاع مقدس»، «مجموعه فرماندهان و راویان شهید» و «آثار ادبی» طبقه‌بندی شده است.
سروریان به بیان تاریخچه‌ای از دوره شکل‌گیری مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس پرداخت و افزود: با گذشت چند ماه از آغاز هجوم سراسری ارتش عراق به سرزمین جمهوری اسلامی ایران، دفتر سیاسی سپاه پاسداران که آن زمان از ارکان شورای فرماندهی سپاه پاسداران به شمار می‌رفت، بخشی به نام «تاریخ جنگ» تاسیس کرد. هدف از این اقدام ثبت تاریخ جنگ، جلوگیری از تحریفات و ترسیم مظلومیت‌ها و حماسه‌های باشکوه مردم و نیروهای مسلح و انعکاس جلوه‌های ایثار و شهادت رزمندگان در سایه ایمانی عمیق به خداوند و پیروی از امام خمینی(ره) بود.
تدوین سند چشم‌انداز با تبیین ماموریت‌های جدید
وی با بیان اینکه بخش تاریخ جنگ مدتی بعد از دفتر سیاسی مجزا شد و با عنوان «مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ» به انجام وظایف و ماموریت‌های خود ادامه داد، گفت: این تشکیلات با پشت سرگذاشتن دو بخش عمده دوران جنگ و دوران بعد از جنگ در اواخر سال 1386 به نام فعلی تغییر عنوان داد و ماموریت‌ها و وظایف و سازمان آن گسترش یافت و جایگاه جدید آن تثبیت شد. در چشم‌انداز بیست ساله برنامه‌های پژوهشی مبسوطی پیش‌بینی و در مقولات متعددی دسته‌بندی شده که از جمله آنها می‌توان به مطالعات عام نظامی، مطالعات جامعه‌محور در عملیات‌ها و صحنه‌های نبرد، مطالعات تخصصی شامل راهبردها و تحولات و تصمیم‌گیری‌های طرفین منازعه، تاریخ و پژوهش‌های شفاهی، موضوعات سیاست و جنگ، جامعه و دفاع مقدس، دین و دفاع مقدس و رهبری و دفاع مقدس اشاره کرد.
مدیر اطلاع‌رسانی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس با بیان اینکه در دوران جنگ تحمیلی راویان این مرکز نقش مهمی در ثبت عملیات‌های جنگ برای تحقیقات و پژوهش‌های امروز داشته‌اند، توضیح داد: در اواخر سال 1363 بخش تاریخ جنگ از دفتر سیاسی مجزا شد و تشکیلاتی مستقل به نام «مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ» در حوزه فرماندهی کل سپاه پاسداران شکل گرفت. از سال 1364 به بعد، حضور راویان این مرکز در جنگ شکل ثابت و دائمی به خود گرفت و راویان عضوی جدائی‌ناپذیر از سیستم فرماندهی جنگ شدند. در اواسط سال 1364 فرمان امام خمینی(ره) مبنی بر تاسیس سه نیروی زمینی، دریایی و هوایی در سپاه پاسداران صادر شد. در پی تشکیل این سه نیرو، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ نیز متناسب با تشکیلات جدید سپاه، سازمان خود را گسترش داد و در سه نیروی مذکور دفاتری تحت عنوان «دفتر تحقیقات جنگ» تاسیس شد. با گسترش تشکیلات مرکز و حضور گسترده و مستقیم محققان مرکز در قرارگاه‌ها و یگان‌های رزم سپاه پاسداران، تمام ابعاد جنگ زیر پوشش راویان قرار گرفت و این کار تا پایان جنگ و تا مدتی پس از پذیرش قطعنامه 589 و برقراری آتش‌بس ادامه یافت.
تاسیس سیستم بدیع تحقیقات برای حذف تحریفات
وی افزود: مجموعه منسجم راویان جنگ، تشکیلاتی پویا بود که همه ابعاد جنگ را در برگرفته و به هم مرتبط می‌کرد. در این سیستم بدیع تحقیقات، سه نیروی تازه تاسیس (زمینی، دریایی، هوایی) قرارگاه‌ها، یگان‌ها و واحدهای نظامی به وسیله شبکه گسترده راویان به هم پیوند می‌خورد و تبادل اطلاعاتی چند سویه میان آنها در جریان بود، طوری که نه تنها امکان تحریف مطالب و وقایع در رده‌های مختلف وجود نداشت، بلکه کمتر موضوع و امری نیز از دید آنها پنهان می‌ماند.
سروریان گفت: حضور تمام‌وقت راویان در کنار فرماندهان و ثبت و ضبط همه گفت‌وگوها و اقدامات آنها در شبانه‌روز، مصاحبه‌های متعدد با رده‌های مختلف و گردآوری اسناد مکتوب هر رده و یگان موجب تخصص بالای آنان شده بود که همین موضوع سبب جمع‌آوری اسناد و منابعی غنی از جنگ شده که احتمال بروز خطا و اشتباه در آن به حداقل رسیده است.