حجتالاسلام سیدعبدالله حسینی، استاد دانشگاه و حوزه در گفتوگو با کانون خبرنگاران نبأ وابسته به خبرگزاری ایکنا، در رابطه با وجود حجاب در جامعه گفت: حجاب بیشتر در ارتباط با مصونیت خانمها به کار برده میشود هر جا که بحث آسیب رساندن مطرح میشود در حضور مردی که نسبتی به یک زن ندارد عینیت پیدا میکند و در فرهنگهای مختلف حجاب معنای خاص خود را دارد مثلا در پاکستان در مورد روسری و چادر نیست و در مورد پوشیدن شلوار مناسب است؛ نوع حجاب در فرهنگهای مختلف متفاوت است ما هم با توجه به فرهنگهای مختلفی که داریم برداشتهایمان متفاوت است.
اعتقاد به حجاب در فطرت انسان
وی ادامه داد: حجاب حتی در قبایل آفریقایی هم به نوعی وجود داشته و اکنون هم رایج است، ادیان مختلف دیگر هم حجاب دارند مثل تصویر حضرت مریم(س) در تمام کلیساها که دارای حجاب هستند؛ ما در فرهنگ خودمان حجاب را مخصوص یک سن خاص و کسانی که دارای جذابیت هستند به کار میبریم؛ در جامعه ما برداشتی که از حجاب میشود با گفتههای قرآن کاملا متفاوت است و این امر ما را دچار مشکل کرده است.
حسینی تأکید کرد: حجاب یک نوع سپر محافظ بین ارتباطهای روزمره ما است؛ در غرب هم بهنوعی به حجاب اعتقاد دارند مثلا یکی از همکاران در یک همایشی شرکت کرده بودند در آنجا یک خانم خارجی گفته بودند من با حجاب مخالفم و این دوست ما گفت شما به حجاب اعتقاد داری چگونه مخالفی و به آن خانم گفتهبودند اگر از شما خواسته شود که لباس خودتان را دربیاورید چه میکنید و آن زن گفته بود این را توهین بزرگی میدانم و اصلا انجام نمیدهم همکار من گفت شما هم به حجاب اعتقاد داری تفاوت ما و شما در اندازه آن است؛ اما بیشتر حجاب برمیگردد به درون انسان آدم باید در فکرش حجاب را رعایت کند، در قرآن تنها آیهای که در مورد حجاب صحبت کرده آیه تبرج جاهلی است که به معنای اظهارکردن و آشکارکردن این زیباییها است به صورتی که باعث فساد در جامعه بشود و گرنه حجاب مدون و قانون گذاریشده در جامعه و قرآن وجود ندارد.
حجاب در قاب رسانه
یکی از موارد در این بین که تأثیر بسزایی در شکلگیری شخصیت فرزندان دارد تلویزیون است که زمان زیادی از کودک را در اختیار خود دارد، کودک در سنین قبل از مدرسه در معرض تربیت خانوادگی و آموزشهای تلویزیون است، سؤالی که مطرح میشود ایناست که رسانه ملی چقدر به ترویج حجاب کمک میکند، در تلویزیونی که زنان در خانوادههای فقیر محجبه و چادری هستند و خانواههای ثروتمند نه؛ حجاب مخصوص «مادربزرگها» است در هیچ فیلم و سریالی بازیگر دختر در فیلم نماز نمیخواند و مادر و مادربزرگها هم هنگامی که خانواده دچار مشکلی شده و در بیمارستان منتظر معجزه هستند یا مشکل حاد دیگری برایشان پیش آمده در سجاده نماز دیده میشوند.
غیر مستقیم به تماشاچی این نکته القا میشود که اولا هنگام نیاز و بسته بودن تمام دربها باید عبادت کنیم و دوما خداوند باید حتما حاجت ما را برآورده کند و به معامله با خدا میپردازیم؛ شاید این امر در نگاه اول مهم نباشد اما وقتی دختری برای پنهان کردن فقر، شاید برخلاف میل باطنی خود ترجیح میدهد که با پوشش بازتر که در رسانه دیده وارد اجتماع شود، یعنی نباید به سادگی از آن گذشت امروزه از تلویزیون تا بطن جامعه، مملو از انسانهایی است که برخورد خاص خود را نسبت به حجاب دارند از بانوی محجبه تا بانویی با پوششی که حجاب نام ندارد را در خیابان میبینی و کودک یا نوجوانی که در مرحله انتخاب پوشش است را تحت تأثیر قرار میدهد.
این استاد دانشگاه و حوزه در پاسخ به نقش صداسیما در مقابله با حجاب و ترویج آن در جامعه گفت: این سازمان در نوع حجاب مشکلی ندارد مشکل آنجاست که هرگاه بخواهند خانم مترقی، باسواد و متجدد امروزی را معرفی کنند یک خانم که حجاب چادر ندارد را نشان میدهند و در مقابل هنگامی که خانم پیرزن یا زنی که خیلی سواد ندارد یا سنتی است را، با چادر انتخاب میکنند و این باعث میشود حجاب ارزشش را از دست بدهد و دیگر مورد اجباری بودن حجاب است در حالی که حتی نماز هم اجباری نیست با اینکه ارزش نماز در اسلام خیلی بیشتر از حجاب است.
دوگانگی در جامعه؛ تبدیل معروف به منکر
در سنین قبل از مدرسه شاید بتوان گفت که کنترل خانواده روی تربیت بچه بیشتر است ولی در مواجهه با گروه همسالان و دوستان بهخصوص در مدرسه اولا کودک با مادران دوستانش، معلمها و زنان دیگر در خیابان برخورد میکند؛ نحوه حجاب آنها و پوشششان را در ذهن خود تجزیه و تحلیل میکند و الگوی خود را انتخاب میکند، دوما هم تأثیری که دوستان بر هم میگذارند باعث میشود که تأثیر خانواده و تربیتهای این مدرسه اول هر شخص به کمترین میزان برسد.
حجتالاسلام حسینی در خصوص عواملی که باعث تغییر نوع پوشش کودکان در بزرگسالی میشود گفت: کودکان بیشتر فعالیتهایشان تقلیدی است اما وقتی وارد مدرسه بشوند و کم کم با تفکرات دیگری و دوستان و همکلاسیهایشان آشنا شوند، در ذهنشان این پرسش پیش میآید که کدام نادرست است و کدام درست؛ آموزههای خانوادگی و دینی و رفتار ما در اجتماع، به نحوی دوگانگی در جامعه کاملا مشهود است از آنطرف در تلویزیون کودک میبیند که هر چه خانم فقیر و مستخدم و بیسواد است چادری و با حجابند و آدمهای فرهیخته همه کمحجاب هستند این کودک در ذهن خودش تصمیم جدیدی میگیرد.
وی افزود: امروزه در جامعه ما مسئله حجاب زیبایی و مثبت بودن خودش را از دست داده یعنی یک معروف تبدیل میشود به منکر ما در امر به معروف و نهی از منکر خودمان هم دچار مشکل میشویم با این تغییری که در ذهن فرزندانمان اتفاق افتاده است در ذهن این جوان یا نوجوان آنچه که باید مثبت باشد امروز منفی شده است و عوامل مختلفی در این نقش دارند یکی صدا و سیما و یکی اینترنت و دوستان و رفقا این عوامل باعث شده تا یک چیز مثبت در ذهنشان تبدیل به یک چیز منفی و منفور بشود.
لزوم بررسی روشهای تربیتی برای نهادینهکردن مباحث دینی
وی افزود: اشتباهی که خانوادهها مرتکب میشوند این است که فرزند را مجبور به داشتن حجاب کامل میکنند یعنی در واقع کودک را به چیزی امر میکنند که در ذهنش منفی شده اگرچه ممکن است این را ابراز نکند ولی در ذهن خودش میگوید اینها دارند من را به یک کار منفی دعوت میکنند به بیسواد بودن، قدیمی بودن، هزار بُعد منفی؛ در نتیجه امر به معروفهای ما، امر به معروف واقعی نیست اول باید موضوع پوشش را در ذهن جوان مثبت جلوه بدهیم امر به معروف تبدیل به امر به منکر شده است تا زمانی که در ذهن به صورت منفی درآمده و این منفی بودن را در ذهن او پاک نمیکنیم؛ این اشتباهی است که بسیاری از خانوادهها و مربیان انجام میدهند امر به معروف متأسفانه ارزش خود را از دست داده و تبدیل به منکر شده است.
حسینی ادامه داد: سن انتخاب همان سن رشد عقلی است یعنی بلوغ به معنای رسیدن به درجه تشخیص کامل انسان؛ در سنین مختلف بستگی به سطح فکر افراد، سطح خانوادگی و جنس مختلف، متفاوت است.
این استاد حوزه و دانشگاه و پژوهشگر عملکرد مسئولان را در این مورد بسیار بد دانست و گفت: عملکرد مسئولان و حتی خانوادهها در مسائل مربوط به حجاب بسیار بد بوده است، رفتارها در خانوادهها بسیار نادرست است در مورد حجاب باید کاملا علمی، سیستماتیک، هدفمند و روشمند با موضوع رفتار بشود در غیر این صورت دچار اشکال میشویم.
حسینی در ادامه گفت: اعتقاد بنده این است که باید با بیحجابی مفرط برخورد شود؛ ارشاد یعنی موعظه «قَد تَّبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَیِّ» بر اساس نص قرآن کریم ارشاد از کلمه رشد میآید یعنی بهرشد رساندن، آگاهی بخشیدن به طرف مقابل که باید از مسیر درست و اصولی محقق شود.
مرجان شرف