یک هفته به آغاز هفته دفاع مقدس باقی مانده است؛ هفته‌ای که به بهانه حمله نظامی رژیم بعث عراق در سال 89 نامگذاری شده و چیزی نزدیک به هشت سال به طول انجامید، اما در برابر دفاع جانانه مردم و جوانان ایران، این هجوم و جنگ نابرابر نتوانست به مطامع شوم رژیم بعث عراق و معاندان با نظام جمهوری اسلامی ایران منتج شود.
جنگ هشت ساله که آغازگر آن ایران نبود تا پایان نیز با همان شکل نخست باقی ماند، یعنی هجوم از سوی رژیم متخاصم عراق و دفاع جانانه از سوی رزمندگان و عموماً جوانان غیورمند ایرانی که به این واسطه از این رویداد به دفاع مقدس یاد می‌شود؛ هر چند که به ظاهر ایران با رژیم بعث عراق در طول این هشت سال در حال مقابله بود، اما در حقیقت این رویارویی نابرابرانه جنگ میان ایران و همه دول سرسپرده و ایادی استکبار جهانی بود و به این جهت آن را دفاع مقدس می‌نامیم که جوانان ایران با دست خالی و تنها با نیروی ایمان توانستند در برابر دشمن تا بن دندان مسلح مقاومت کنند.
البته دفاع و حفظ و حراست از ارزش‌های انقلاب اسلامی حاصل خون جوانانی است که در برابر رژیم ستمشاهی ایستادند و توانستند با رهنمودهای امام راحل، این رژیم دست نشانده را سرنگون کنند، امر دیگری بود که جنگ هشت ساله را تبدیل به دفاعی مقدس و ارزشی کند؛ مسئله‌ای که دشمنان این ملت و نظام تاب تحمل آن را نداشتند و با تجهیز رژیم بعث عراق با انواع سلاح‌های نظامی سعی در براندازی و از بین بردن دستاوردهای مردم و نظام کردند.
اکنون بعد از 27 سال از اتمام جنگ ایران و عراق که ما همچنان از آن به دفاع مقدس مردم ایران از ارزش‌ها و دستاوردهای انقلاب اسلامی یاد می‌کنیم، ضرورت تبیین درست و منطقی آن با استفاده از ابزارهای گوناگون از جمله فرهنگی و هنری بیش از پیش احساس می‌شود؛ روندی که طی این سال‌ها مسئولان و مدیران فرهنگی و هنری نیز بدان اهتمام داشتند و ثمره آن شد که شاهد تولید انواع و اقسام محصولات فرهنگی شویم، هر چند که با وجود این حجم تولیدات همچنان چیزی که مطرح است آنکه نتوانسته‌ایم حق مطلب را در مورد این رشادت و از جان‌گذشتگی مردم ایران بیان کنیم.
تا به امروز حجم غالب آثار تولیدی در زمینه‌های فرهنگی و هنری و از آن جمله در حوزه فیلمسازی و هنر نمایش اختصاص به تصویر کردن مجاهدت و از خودگذشتگی رزمندگان ایرانی در طول دوران دفاع مقدس داشته و دارد، امری که با وجود فراگیری و تنوع، اما همچنان در بیان گوشه‌ای از این جانفشانی موفق بوده و بنا به ادعای بسیاری از سرداران و رزمندگان جنگ هشت ساله ناگفته‌های زیادی در این حوزه بر روی زمین باقی مانده و باید بازگو شود.
خوشبختانه به ویژه طی یک دهه گذشته شاهد تولید انبوهی از آثار مکتوب با موضوع دفاع مقدس بوده و هستیم، آثاری که در قالب خاطرات خودنوشت و دیگرنوشت، تصویری مستند از این غیورمردی و ایثار را در ذهن تداعی می‌کنند و می‌توانند دستمایه اهالی هنر و کارگردانان سینما و تئاتر قرار گرفته تا با استناد به آنها به تولید و عرضه محصولات فرهنگی و هنری بپردازند.
با این وجود نگرش دیگری نیز در جامعه وجود دارد و آن اینکه برخی اعتقاد دارند که با توجه به فاصله گرفتن از دوران دفاع مقدس دیگر بیان آن حال و هوا و فضایی که در میادین جنگ چه در خط مقدم و چه در شهرهای مورد تجاوز رخ داده نمی‌تواند در شرایط کنونی برای مخاطبان قابل تأمل و جذاب باشد و باید به دنبال بیان سوژه‌هایی بود که مردم و جامعه ایران در حال حاضر مبتلا به آن هستند؛ با این دیدگاه آنچه که با استفاده از هنر به موضوع دفاع مقدس به شکل مستقیم می‌پردازد، بیانی کلیشه‌ای و شعاری است.
البته با توجه به اتفاقات روی داده به ویژه در سال‌های اخیر در منطقه و بازنمایی نوع جدیدی از فرهنگ مقاومت در میان کشورهای اسلامی، می‌توان پرداختی مصداقی و مستند به موضوع مقاومت و دفاع مقدس داشت؛ چرا که همچنان جنگ و هجمه از سوی دشمنان این ملت و اساساً تفکر دینی و اسلامی به پایان نرسیده است و می‌توان رو به جلو و با توجه به اتفاقات پیش آمده به تولید آثاری پرداخت که بیشتر برای مردم ملموس است.
از آن سو مسئله دیگری که مطرح است و به آن اشاره شد بنا به ادعای شاهدان دوران دفاع مقدس برای نسلی از اجتماع ایران که دوران دفاع مقدس را به یاد نمی‌آورند و اتفاقاً در شرایط سنی هستند که فعالیت و مشارکت اجتماعی فراگیر آنها را شاهد هستیم، باید همواره تصویری از مجاهدت و ایثار برادران و پدرانشان تداعی و ترسیم شود و نباید با پشت سر گذاشتن آن خاطرات، تنها رو به جلو داشت و پیش پای خود را تماشا کرد.
با چنین فرضیاتی این ذهنیت به وجود می‌آید که در حوزه تولید آثار هنری به ویژه سینما و تئاتر با موضوع دفاع مقدس در شرایطی سر در گم به سر می‌بریم؛ یعنی نه می‌توانیم صرفاً به مقطع دفاع مقدس محدود شویم و نه متمرکز به گونه‌های جدیدی از امر دفاع و فرهنگ مقاومت در زندگی روزمره شویم، لذا در چنین شرایطی باید فقط به مطالبات مخاطبان احترام گذاشت و متناسب با رأی و نظر آنها اقدام به سرمایه‌گذاری برای تولید و عرضه محصولات فرهنگی و هنری کرد.
قطعاً در چنین شرایطی اعتدال در زمینه پرداخت فرهنگی و هنری به موضوع دفاع مقدس رعایت می‌شود، یعنی بنا به سلیقه مخاطبان هم به موضوع جنگ هشت ساله پرداخته خواهد شد و هم به موضوعات جدید که مورد تقاضای نسل نوی انقلاب است؛ لذا درصدد هستیم پیرامون این موضوع گفت‌و‌گویی با هنرمندان و کارشناسان فرهنگ و هنر انقلاب و دفاع مقدس داشته باشیم که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.