بیست و پنج سال پیش در چنین روزی بود که هوسرانی‌های دیکتاتور بعث برای کشورگشایی و سیادت در منطقه آغازگر جنگ تمام عیاری شد که در طول تاریخ طولانی‌ترین جنگ قرن بیستم نام گرفت.
عراق که تصور می‌کرد ایران انقلابی به دلیل تغییر نظام شکننده و به دور از آمادگی است، وعده فتح چند روزه تهران را می‌دهد. نظام نوپای جمهوری اسلامی ایران به درستی ناآماده بود؛ تغییرات اساسی در ارکان نظام، درگیری‌ها و تنش‌های داخلی و اختلافات بین‌المللی دست به دست هم داده بود تا عراق رویای خود را دست‌یافتنی ببیند.
مردم ایران که هنوز طعم شیرین بیرون راندن طاغوت را از یاد نبرده بودند، خود را در جبهه‌ای دیگر دیدند. ارتش جمهوری اسلامی که هنوز قوام نیافته بود تنها بخشی از نیروهایی بود که در برابر مهاجمان ایستادگی می‌کرد اما هجمه‌ای که با پشتوانه بسیاری از کشورها صورت گرفته بود، نمی‌توانست عامل بازدارندگی داشته باشد. ازین رو بود که پیر و جوان و حتی نوجوانان در کنار ارتیشان غیور جمهوری اسلامی نقش‌آفرینی کردند.
هرچند دفاع از میهن یکی از ارزش‌های والای همه مکاتب است، اما ملت ایران که انقلابشان با شعارهای پر جوش و خروش دینی و اسلامی بود، به تأسی از آموزه‌های قرآن و اهل بیت(ع) و در لبیک به امام و رهبرشان پای در عرصه جهد و شهادت گذاشتند.
هر چند مردمی که به تازگی طعم شیرین پیروزی را در برابر استبداد و استکبار چشیده بودند، آمادگی جنگ را نداشتند اما همانطور که خداوند فرموده است: «کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِتَالُ وَهُوَ کُرْهٌ لَّکُمْ وَعَسَى أَن تَکْرَهُواْ شَیْئًا وَهُوَ خَیْرٌ لَّکُمْ وَعَسَى أَن تُحِبُّواْ شَیْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَّکُمْ وَاللّهُ یَعْلَمُ وَأَنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ؛ بر شما کارزار واجب شده است در حالى که براى شما ناگوار است و بسا چیزى را خوش نمىدارید و آن براى شما خوب است و بسا چیزى را دوست مىدارید و آن براى شما بد است و خدا مىداند و شما نمىدانید» (216، بقره). همانطور که سرانجام این جنگ هرچند با به شهادت رسیدن بسیاری از جوانان، فرماندهان، سرداران و نخبگان ایران به پایان رسید اما انقلاب در این دوره به بلوغ رسید و نهال انقلاب اسلامی را تبدیل به شجره تنومندی کرد که ثمرات آن در داخل و خارج از مرزهای جمهوری اسلامی قابل مشاهده است.
مجاهدت و صبر ملت ایران در برابر متجاوزان بارها و بارها آزموده شد تا فرجام خوشی برای مؤمنان حاصل شود؛ « وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ حَتَّى نَعْلَمَ الْمُجَاهِدِینَ مِنکُمْ وَالصَّابِرِینَ وَنَبْلُوَ أَخْبَارَکُمْ؛ و البته شما را میآزماییم تا مجاهدان و شکیبایان شما را باز شناسانیم و گزارش‌هاى [مربوط به] شما را رسیدگى کنیم» (31، محمد)
و در این صبر، نه تنها هر چه داشتند، تقدیم کردند. یکی خودش و دیگری فرزندانش را تقدیم کرد تا به آنچه خیر است دست بیابد؛ همانطور که وعده داده شده «انْفِرُواْ خِفَافًا وَثِقَالًا وَجَاهِدُواْ بِأَمْوَالِکُمْ وَأَنفُسِکُمْ فِی سَبِیلِ اللّهِ ذَلِکُمْ خَیْرٌ لَّکُمْ إِن کُنتُمْ تَعْلَمُونَ؛ سبکبار و گرانبار بسیج شوید و با مال و جانتان در راه خدا جهاد کنید اگر بدانید این براى شما بهتر است» (41، توبه). بر همین اساس است که «چه بکشیم چه کشته شویم پیروزیم».
همه آمده بودند. همه کسانی که می‌دانستند پای در عرصه‌ای می‌گذارند که شاید بازگشتی در آن نباشد، اما قطعاً به رستگاری و رحمت خداوند دست پیدا می‌کنند. از شرقی‌ترین و شمالی‌ترین نقطه تا غربی‌ترین و جنوبی‌ترین نقطه آمدند تا جای جای ایران اسلامی در جهاد فی سبیل‌الله سربلند باشند. فرد فرد و گروه گروه آمدند و کشته شدند و به سرانجامی نیکو دست یافتند؛ «وَالَّذِینَ هَاجَرُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ ثُمَّ قُتِلُوا أَوْ مَاتُوا لَیَرْزُقَنَّهُمُ اللَّهُ رِزْقًا حَسَنًا وَإِنَّ اللَّهَ لَهُوَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ؛ و آنان که در راه خدا مهاجرت کردهاند و آنگاه کشته شده یا مردهاند قطعا خداوند به آنان رزقى نیکو مىبخشد و راستى این خداست که بهترین روزىدهندگان است» (58، حج)
در میان خیل عظیم مسلمانان، اقلیت‌های دینی نیز با اعتماد و ایمان به درگاه الهی به کارزار آمدند. هر چند انقلاب و نظام اسلامی در ایران حاکم شد، اما مؤمنان واقعی کسانی بودند که با اعتقاد قلبی خود گام‌های استوار برداشتند تا وعده الهی در مورد آنان نیز صدق کند؛ «إِنَّ اللّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ فَیَقْتُلُونَ وَیُقْتَلُونَ وَعْدًا عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْرَاةِ وَالإِنجِیلِ وَالْقُرْآنِ وَمَنْ أَوْفَى بِعَهْدِهِ مِنَ اللّهِ فَاسْتَبْشِرُواْ بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بَایَعْتُم بِهِ وَذَلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ؛ در حقیقت خدا از مؤمنان جان و مالشان را به [بهاى] اینکه بهشت براى آنان باشد خریده است همان کسانى که در راه خدا مىجنگند و مىکشند و کشته مىشوند [این] به عنوان وعده حقى در تورات و انجیل و قرآن بر عهده اوست و چه کسى از خدا به عهد خویش وفادارتر است پس به این معاملهاى که با او کردهاید شادمان باشید و این همان کامیابى بزرگ است» (111؛ توبه).
ملت ایران که در طول تاریخ نشان داده است، هیچ‌گاه به دنبال تجاوز و تعدی نبوده است. در این سال ها نیز هرچند بارها خاک ایران به دست اشغالگران افتاد، اما ملت ایران با رشادت‌های خود، خاک وطن را از متجاوزان بازپس گرفتند و هیچ‌گاه چشم طمع به خاک دیگری نداشتند. هرچند جهاد در راه خدا و دفاع از آرمان‌ها توصیه شده اما گذراندن آن از حد خود، امری نامطلوب بوده است؛ «وَقَاتِلُواْ فِی سَبِیلِ اللّهِ الَّذِینَ یُقَاتِلُونَکُمْ وَلاَ تَعْتَدُواْ إِنَّ اللّهَ لاَ یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ؛ و در راه خدا با کسانى که با شما مىجنگند بجنگید ولى از اندازه درنگذرید زیرا خداوند تجاوزکاران را دوست نمىدارد» (190، بقره)
و دفاع مقدس با چنین آرمان‌هایی آغاز شد.
محمود قره‌داغی