به گزارش کانون خبرنگاران نبأ وابسته به خبرگزاری ایکنا، حسین اعتصامی، عضو شورای هماهنگی فعالان سایبری کشور و مدرس دانشگاه‌های مازندران در دوره آموزشی مبلغات سنتی شهرستان سیمرغ که 31 شهریورماه از سوی اداره تبلیغات اسلامی این شهرستان برگزار شد، با اشاره به این مطلب که 162 شبکه فارسیزبان ماهواره‌ای در حال حاضر مشغول به فعالیت هستند، گفت: نباید تمام مشکلات و معضلات را بر گردن ماهواره انداخت چرا که اگر امروز شاهد خیانت هستیم، این مسئله پیش از این هم بوده است؛ اما شبکههای ماهواره‌ای این مسئله را تشدید کرده‌اند و شاهد وفور طلاق‌ها با موضوع و محوریت خیانت هستیم، فیلم‌های ماهواره‌ای قبح خیانت را شکسته‌‌اند و در این خصوص باید گفت که نقش ماهواره نقش تشدیدکننده و نه ایجاد کننده است.
وی افزود: متأسفانه در کشورمان شاهد جشن‌های طلاق هستیم، وقتی صحبت از جشن می‌شود، یک امر خوب و لذت‌بخش به ذهن متبادر می‌شود؛ اما اینکه این کلمه در کنار طلاق قرار گرفته و مد شده است که فامیل و دوستان به این جشن دعوت می‌شوند و کیک طلاق بریده می‌شود و در پایان حلقه‌های نصف شده به زوجین داده می‌شود، امر قابل هضمی نیست.
اعتصامی با ارائه این مطلب که برخورد سلبی با ماهواره جواب نداده است و بر اساس آمارها، 84 درصد از دارندگان ماهواره پس از برخورد دوباره به سراغ ماهواره رفته‌اند، ادامه داد: این شبکه فارسیزبان ماهواره‌ای در طول 24 ساعت شبانه‌روز سه هزار و 888 ساعت برنامه تولید می‌کند.
این فعال سایبری خاطرنشان کرد: در نسل اول از شبکههای ماهواره‌ای به صراحت به جمهوری اسلامی ایران توهین می‌شد؛ اما در نسل دوم بیشتر در قالب غیرمستقیم و از طریق فیلم‌ها و سریال‌ها مطلب مورد نظر خود را به مخاطب انتقال می‌دهند.
وی تغییر ذائقه و سبک زندگی ایرانی را از مهم‌ترین اتفاقات و اصلی‌ترین اولویت شبکههای ماهواره‌ای عنوان کرد و افزود: وقتی سبک زندگی ایرانی تغییر یابد، مخاطب به داشته‌های مذهبی خویش مشکوک می‌شود، بطور مثال می‌توان به این مطلب اشاره کرد که یک خانم محجبه یقین دارد که حجاب خوب است؛ اما وقتی که به این خانم محجبه از طریق شبکههای ماهواره‌ای القا می‌شود که حجاب با ام.اس در خانم‌ها ارتباط دارد؛ چرا که نور آفتاب و ویتامین دی کمتری در صورت داشتن حجاب به بدن می‌رسد و این خطر مبتلا شدن به ام.اس را افزایش می‌دهد، اینجاست که این خانم محجبه به حجابش مشکوک می‌شود.
عضو هیأت علمی دانشگاه مازندران اظهار کرد: ترویج خوردن گوشت حرام با محوریت خوردن گوشت خوک با آب‌جو و شراب خنک نیز نمونه دیگری است؛ مخاطب ایرانی می‌داند که نباید گوشت حرام بخورد؛ اما در این شبکه‌ها به صورتی غیرمستقیم با توجیهی علمی خوردن گوشت حرام را خوب جلوه می‌دهند.
اعتصامی گفت: گردانندگان شبکههای ماهواره‌ای برای سه رکن پدر، مادر و فرزند برنامه‌ریزی کرده‌اند؛ به این نحو که برای پدر خانواده بی‌غیرتی دینی و اخلاقی و برای مادر خانواده بی‌حیایی و بی‌عفتی و برای فرزندان از بین بردن عالم بچگی را برنامه‌ریزی کرده‌اند اگر مردان بی‌غیرت و زنان بی‌حیا شوند، روابط ناسالم جایگزین روابط سالم می‌شود.
وی با اشاره به این مطلب که در یک ماه، 64 هزار ازدواج ثبت می‌شود گفت: 15 هزار طلاق، 12 هزار طلاق توافقی و 9 هزار و 600 طلاق موضوع دادخواست خانم‌هاست با این بیان که از این مرد دیگر خوشمان نمی‌آید و حالمان با او خوب نیست، این 9 هزار و 600 طلاق مربوط به مواردی است که ذائقه فرد تغییر کرده و این همان چیزی است که دشمنان از طریق ماهواره به دنبال آن هستند.
وی تأکید کرد: باید در حال حاضر با توجه به شیوع و گستردگی تأثیرات ماهواره بر خانوادهها سواد رسانه‌ای را در مردم ارتقا بخشید و وظیفه متولیان فرهنگی اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی از خطرات و تهدیدات این شبکههای ماهواره‌ای است. زمانی ما در کودکی به کامپیوتر و تلویزیون و چیزهای دیگر نیازی نداشتیم تا سرگرم شویم، اما کودکان امروزی دسترسی آسان به اینترنت پرسرعت دارند و والدین در تلاشند تا استفاده آنها از اینترنت کاربری مفید و آموزشی باشد.
اعتصامی تصریح کرد: والدین مسئول می‌دانند که هشیاری و نظارت آنها به هنگام استفاده فرزندانشان از اینترنت نقش کلیدی و اساسی در سرگرمی و آموزش آنها دارد؛ بنابراین آنها باید وبسایت‌هایی را در اختیار فرزندان خود قرار دهند که هم جنبه آموزشی و مفید و مطمئنی داشته باشند و هم برای کودک جذابیت و تفریح لازم را فراهم کنند؛ همه ما امروزه به نوعی با فضای مجازی زندگی می‌کنیم بنابراین شناخت این پدیده و الزامات آن، هم برای خانوادهها و هم برای فرزندان ضرورت دارد.
وی بر شناسایی فرصت‌های فضای مجازی و تفکیک آنها برای جلوگیری از آسیب‌هایی که امروز در خانوادهها رخنه کرد تأکید کرد و افزود: بسیاری از افرادی که از شبکههای اجتماعی استفاده می‌کنند مکان و زمان را در نظر نمی‌گیرند و این سبک زندگی گوشی‌های هوشمند پدیده مجردی بودن را وارد زندگی همه ما کرد.
اعتصامی با بیان اینکه شبکههای اجتماعی قادر هستند که افراد را از نزدیکان دور و به غریبه‌ها نزدیک کنند، تصریح کرد: امروزه به‌جای اینکه ما ابزارها را به‌خدمت خویش در بیاوریم، خدمت‌گزار آنها شده و اختیار خویش را به‌دست این ابزارها سپردیم.
وی شناسایی محیط فضای مجازی و نیز آگاهی از خطرات آن را ضروری خواند و یادآور شد: امروزه والدین با افتخار کودکان خود را به استفاده از این ابزار ترغیب می‌کنند و در حقیقت قانونی به نام حفاظت از کودکان در فضای مجازی را به‌راحتی زیر پا می‌گذارند و از این حقیقت غافل هستند که خطرات ناشی از این فضاها در نخستین گام دامن‌گیر خودشان است؛ اگر خطری فرزندان ما را در شبکههای اجتماعی تهدید کند امکان کمک به آنان به‌دلیل گسترده بودن این فضا وجود ندارد بنابراین نباید ندانسته ابزاری در دست فرزندان خویش قرار دهیم که در آینده موجب پشیمانی شود.
وی با اشاره به اینکه بحث فرهنگی حاکم بر ابزار هوشمند در حال تهدید خانوادهها است، اذعان کرد: به‌دلیل استفاده بدون مدیریت زمان از شبکههای اجتماعی شاهد این هستیم که در خانوادههای ما پدیده فرزند دکوری و والدین‌دکوری رو به افزایش است چرا که در نوع ارتباطات افراد با یکدیگر تغییرات فاحشی ایجاد شده و به‌جای مدیریت ما بر رسانه، رسانه در حال مدیریت بر ماست.
اعتصامی با تأکید بر مدیریت استفاده از این ابزار از سوی عموم جامعه خاطرنشان کرد: یکی دیگر از تأثیرهای منفی ورود این ابزارها در خانوادهها گفت‌وگوی زن و شوهر با هم و با فرزندانشان است که تا سال 90 براساس آمار این مقدار سه ساعت در روز بود اما امروزه به 13 دقیقه در روز رسیده که جای بسی نگرانی است.
وی خانوادههای اسیر شبکههای اجتماعی را به‌خانواده‌های موزاییکی تشبیه کرد و ادامه داد: سال گذشته در کشور ما دانش‌آموزان به‌طور متوسط روزانه 9 ساعت و بیشتر از شبکههای اجتماعی استفاده کردند و معدل 80 درصد از آنها بین 12 الی 14 شد که این زنگ خطری برای کشور محسوب می‌شود.
عضو شورای هماهنگی فعالان سایبری کشور استفاده بدون مدیریت زمانی و افراطی را از دلایل ایجاد مشکل در شبکههای اجتماعی دانست و افزود: شاهد هستیم کارهایی که در اولویت دوم قرار دارند جایگزین کارهای مهم شده و این امر سبب افزایش معتادان به اینترنت در خانوادهها شد که از علایم ابتلا به این نوع اعتیاد نیز استفاده از گوشی در سر میزهای شام، ناهار، خوابیدن و بیدار شدن همراه با گوشی است.
وی عدم وجود یک مسئول در فضای شبکههای اجتماعی را در مقایسه با دیگر رسانه‌های جمعی از دیگر معضل‌های این حوزه برشمرد و بیان کرد: هر روزه هزاران پیام در شبکههای اجتماعی در زمینه‌های مختلف رد و بدل می‌شود که هیچ فردی مسئولیت صحت و سقم آن را عهده‌دار نیست و هر کسی می‌تواند در این فضا به تولید محتوا بپردازد که این امر سبب افزایش سطحی‌نگری افراد بدون توجه به درست یا غلط بودن موضوعات و اخبار می‌شود.
این کارشناس سایبری اعتماد به این‌گونه اخبار کذب را زمینه‌ساز تزلزل در اعتقادات دینی و اسلامی خانوادهها خواند و بیان کرد: کاربران این شبکه‌ها باید با آگاهی داشتن در این زمینه دقت کنند تا به‌جای اینکه بازوی انتشار اخبار غلط باشند جلوی انتشار شایعات را گرفته و تشویش اذهان عمومی را کاهش دهند.
وی عدم هویت واقعی افراد را در شبکههای اجتماعی زنگ خطری برای خانوادهها خواند و تأکید کرد: 13 درصد جرایم اینترنتی به‌دلیل عدم توجه به هویت نادرست افراد است که سبب می‌شود افراد بدون شناخت یکدیگر به‌‌هم اعتماد می‌کنند و این موضوع به‌ویژه در زمان‌هایی که سبب ازدواج افراد می‌شود بسیار خطرناک است، چرا که براساس آمار از هر 10 ازدواج اینترنتی در کشور ما هشت ازدواج سبب منجر به طلاق می‌شود.
اعتصامی در پایان از بین رفتن رعایت حریم در شبکههای اجتماعی را از دیگر مشکلات مبتلا به استفاده‌کنندگان از این فضا برشمرد و گفت: استفاده از نر افزارهای پیام‌رسان ایرانی مانند سانیا، بیسفون، فانوس، سلام و گپ و همچنین استفاده از پست الکترونیکی داخلی از مهم‌ترین راه‌های کاهش معضلات شبکههای اجتماعی خارجی است.
حمیدرضا گل‌محمدی