بحث رابطه ایران و عربستان که در دوران تحریم جمهوی اسلامی و سایست ایران‌هراسی اعراب کاهش یافته بود پس از مذاکرات هسته‌ای و منتج شدن آن به برجام وارد یک فاز خصمانه از سوی عربستان گردید به گونه‌ای که آل سعود از زمان آغاز مذاکرات به هر نحو ممکن تلاش زیادی کرد تا مذاکرات به نتیجه نرسد و در این مسیر حتی به هم پیمانی آشکار با رژیم صهیوینستی نیز روی اورد تا بلکه بتواند جبهه مخالفین توافق هسته ای را گسترش دهد.
سیاست دیگر عربستان در این دوره تلاش برای وارد کردن ایران به فضای جنگ نیابتی از یک سو و تسلط بر مناطق به اصطلاح خود تحت نفوذ ایران بود که جنگ یمن نمونه آشکار این مسئله است.
در واقع عربستان در دوره پسابرجام یا پساتحریم به شدت به دنبال دور کردن ایران از کشورهای عربی، سست کردن پیوندهای ایران با متحدین خود و کاهش عمق نفوذ استراتژیک ایران تحت عنوان جلوگیری از دخالت ایران در جهان عرب است.
دربحبوحه این اتفاقات بود که مسئله منا به وقوع پیوست که شاید بتوان آن را نقطه عطفی در مسیر آینده روابط ایران و عربستان دانست. هشدار صریح رهبر معظم انقلاب مبنی بر عکس العمل سخت و خشن ایران در صورت بی احترامی به حجاج شاید در ظاهر تنها به واقعه منا محدود شود اما این ادبیات بی‌شک در روزهای آینده تاثیر خود را بر چگونگی نوع روابط دو کشور نشان خواهد داد.
آل سعود که این روزها به واسطه مدیریت حج، حمله به یمن و پشتیبانی از گروه‌های تکفیری تروریستی به شدت تحت فشار افکار عمومی مسلمانان منطقه و حتی در سطح جهانی قرار گرفته است می‌داند که قادر نیست جبهه جدیدی آن هم با نام ایران را در مقابل خود بگشاید؛ ایرانی که امروز به واسطه تجربه موفق مذاکرات هسته‌ای به عنوان کشوری منطقی و بازیگری عقلانی در سطح منطقه و جهان شناخته می‌شود.
قاعدتا عربستان و سران آل سعود برای ترمیم شکاف روابط با ایران باید رویکرد مذاکره و گفت‌وگو را برگزینند و بدانند ادامه سیاست‌های انتحاری در منطقه جز شکاف‌های داخلی و در نهایت فروپاشی نتیجه‌ای برای آنها نخواهد داشت.
مهدی مخبری