حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد حجتی کرمانی، محقق و نویسنده اسلامی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، در پاسخ به چرایی افزایش رذایل اخلاقی در جامعه ایران و دستورات اسلام برای داشتن یک جامعه اسوه و آری از رذایل اخلاقی گفت: پرداختن به رذایل اخلاقی بحث پیچیدهای است که در یک زمان کوتاه نمیتوان به علل و چگونگی آن پرداخت و اصل مطلب ادا نخواهد شد. اما آنچه که مسلم است این است که مردم و حکومت آنطورکه باید به الگوها و اسوههایی که اسلام معرفی کرده، که همان پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) ایشان هستند نزدیک نشدهاند.
وی پیغمبر(ص) را بعنوان بهترین و موثرترین الگوی اخلاق اسلامی دانست و ادامه داد: قرآن کریم آیات فراوانی در نعت حضرت رسول اکرم (ص) دارد. «و انک لعلی خلق عظیم» در این آیه خداوند پیغمبر را دارای خلق عظیم توصیف کرده است. آیات دیگر این اخلاق را به صورت عینی مطرح کرده‌اند. آنجا که می‌فرماید: این رحمت خدا بود که تو در برابر این مردم نرم شدی که اگر درشت‌خو و دارای قلب سختی بودی مردم از دور تو پراکنده می‌شدند.»
هیچ سلاحی برنده‌تر از اخلاق خوب و نرمش در گفتار و رفتار نیست
این نویسنده متون دینی افزود: حضرت رسول در مدت دعوت خود با نرمش فوق‌العاده با مخالفان و دشمنان برخورد می‌کردند. چون با دوست، همه نرمخو هستند. اما مهم نرمی با دشمنان و جاهلان است که پیغمبر برای جلب مردم جاهل هیچ سلاحی را برنده‌تر از اخلاق خوب و نرمش در گفتار و رفتار سراغ ندیدند.
شریک غم و اندوه مردم باشیم
حجتی کرمانی با اشاره به آیه «لقد جائکم رسول من انفسکم»، تصریح کرد: این آیه هم اوصاف پیامبر را ذکر می‌کند؛ که اولاً پیامبر(ص) از میان همین مردم برخاسته و ثانیا در رنج‌ها و گرفتاری‌های مردم شریک بوده است، چون می‌فرماید بر پیامبر خیلی سخت می‌گذرد وقتی مردم در رنج می‌افتند و این یعنی شریک غم و اندوه مردم بودن و این دغدغه مردم در حضرت رسول(ص) به حد افراط رسیده و حتی دلسوزتر از خود مردم در حال آنها بوده است.
هر درصدی که در توان داریم از سیره معصومین(ع) اخذ کنیم
این محقق اسلامی خاطرنشان کرد: به موجب آیه کریمه: «لقد کان لکم فی رسول‌الله اسوه حسنه» یعنی پیامبر اسوه و به تعبیر امروزی الگوی شما است. البته این کلام قرآن به این معنا نیست که ما نمی‌توانیم این اخلاق را دارا باشیم؛ البته در سطحی مثل پیامبران نمی‌توانیم، ولی باید از این مکتب درس بگیریم و هر درصدی را که در توان داریم از سیره آن بزرگواران اخذ کنیم و به کار ببندیم تا مشکلاتمان حل شود.
بخشش هنگامی لذتبخش است که فرد بخشنده در قدرت باشد
حجتی کرمانی با اشاره به بخشش به عنوان اصل موفقیت و پیروزی پیامبر اسلام، گفت: پیامبر(ص) در زمان فتح مکه تمامی دشمنان خود را عفو عمومی دادند و خانه ابوسفیان که سرکرده محاربین و از دشمنان خونین ایشان بود را به عنوان خانه امن معرفی کردند. این در حالی بود که در عرف آن روز می‌توانستند تمامی آنها را به عنوان غنیمت جنگی بگیرند و کسی بر ایشان خرده نمی‌گرفت، چون قانون عرف چنین بود اما بخشش هنگامی لذتبخش است که فرد بخشنده در قدرت و شکوه باشد و پیامبر در مقام یک فاتح و در اوج قدرت این کار را کرد.
وی در پایان با بیان اینکه پیامبر(ص) و اهل بیت ایشان با نرمخویی و بخشش بسیاری از دشمنان خود را به دوست تبدیل می‌کردند، تصریح کرد: نیاز جامعه امروز برای رفع رذایل اخلاقی فراگیری اخلاق اسلامی، بخشش و نرمخویی است. اما در یک جمله اگر ما به روش و سنت پیغمبر(ص) و حضرت علی(ع) در حکومت و جامعه عمل میکردیم بطور قطع وضع فعلی را نداشتیم؛ لذا نه تنها از سنت ایشان بلکه از سیره حضرت علی(ع)، هم پیروی نکردیم.