به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، در نشست بررسی «فعالیت‌های قرآنی رسانهها در نمایشگاه مطبوعات» که بعدازظهر روز گذشته، 26 آبان‌ماه با حضور مصطفی آجرلو، معاون خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، هادی‌لو، دبیر تحریریه خبرگزاری شبستان و حسن محمدی، مدیرعامل اتحادیه تشکل‌های قرآن و عترت کشور در محل اتحادیه تشکل‌های قرآنی برگزار شد، مصطفی آجرلو در ابتدای سخنان خود گفت: موفقیت و انتخاب شایسته ایکنا به‌عنوان رسانه برتر در حوزه دین و اندیشه در نمایشگاه مطبوعات، ماحصل تلاش تمامی همکاران در ایکنا بود.
وی افزود: ایکنا در دوره جدید خود، سهم بسیاری از موفقیت‌ها را در پوشش خبرهای قرآنی در سطح جامعه داشته است و بعنوان مثال در رویدادی مثل حادثه منا به طور ویژه به عنوان رسانه شاخص و تنها منبع و رجع رسمی اخبار مربوط به جامعه قرآنی قرار گرفت و اخبار دقیق و سریعی را در این زمینه منتشر کرد، همچنین در بخش اطلاع رسانی نمایشگاه قرآن، و بسیاری از مناسبت های مرتبط این موفقیت ها دیده شد.
معاون خبرگزاری ایکنا با اشاره به موضوع نشست تأکید کرد: وقتی در خصوص موضوع قرآن و رسانه ها صحبت می کنیم، باید در ابتدا بین دو مقوله روزنامه نگاری قرآنی که ما از آن به مقوله « قرآن ژورنالیسم» یاد می کنیم و موضوع پوشش اخبار مربوط به جامعه قرآنی تفکیک قایل شد.
زیرا در مقوله نخست دیدگاه روزنامه نگار اساسا قرآنی است و رویدادهای گوناگون در قالب های متفاوت خبر، گزارش، مصاحبه و یادداشت اما از فریم قرآن منتشر می شود، اما در پوشش اخبار مربوط به جامعه قرآنی و رویدادهای قرآنی مثل نمایشگاه ها، جشنواره ها و مسابقات قرآن و مجامع قرآنی معمولا رویدادها نقش محوری در تولیدات خبری دارند و البته موضوع دیگر نیز در خصوص عنوان « جامعه قرآنی »، یا « فعالان قرآنی » است که خوب است این مساله را درنظر بگیریم که مراد از «جامعه قرآنی» وقتی پای رسانه میان می آید دقیقا چه افرادی هستند؟ آیا صرفاً قاریان و حافظان و مرتلین و مدیران نهادهای قرآنی مقصود از جامعه قرآنی هستند یا همه مربیان و معلمان قرآنی، اساتید دانشگاه ها، کاتبان قرآن هنرمندان و در مجموع همه مردمی که یک نوعی سرو کارشان با قرآن است در دایره وسیع این جامعه قرار می گیرند. و البته جا دارد هر یک از این مسائل به نوبه خود مورد بررسی و آسیب شناسی قرار گیرد.
وی با اشاره به یکی از برنامه‌های سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور وابسته به جهاد دانشگاهی که خبرگزاری ایکنا زیرمجموعه این سازمان محسوب می‌شود افزود: اکنون در سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور پژوهشکده مستقلی راه‌اندازی شده است که یکی از فعالیت‌های اساسی و جدی این مرکز، کارهای میان‌رشته‌ای در حوزه قرآن است که قرآن را در حوزه‌های مختلف مانند قرآن و سلامت، قرآن و جامعه، قرآن و ارتباطات و... از گروه های علمی این پژوهشکده است و در تمامی حوزه های یاد شده در حال تولیدات علمی و پژوهشی برای بهره مندی جامعه قرآنی است.
آجرلو در ادامه با نگاه به جامعه قرآنی به‌عنوان یک صنف، تصریح کرد: در این مبحث، می‌توان به مؤسسات قرآنی که خود بخشی از جامعه قرآنی هستند اشاره کرد و و شیوه مراجعه و نوع بهره مندی این مؤسسات به رسانه را باید بررسی کرد.
زیرا رسانه، براساس نیاز، شکل می‌گیرد و در نمایشگاه مطبوعات حدود 600 شرکت‌کننده حضور داشتند و اگر مخاطبان، توجهی به رسانهها نداشته باشند، رسانه شکل نخواهند گرفت. فعالان قرآنی باید به رسانه‌ای که به صورت ویژه برایشان فعالیت می‌کند توجه بیشتری داشته باشند.
معاون خبرگزاری ایکنا با طرح این موضوع که بخشی از ماهیت و هویت رسانه با نوع استفاده و بهره مندی مخاطبان از آن رسانه شکل می گیرد در طرح مثالی با اشاره به شبکه‌های اجتماعی که به‌عنوان یک رسانه مجازی در حال فعالیت هستند، گفت: اکنون در جامعه با مقوله‌ای به نام شبکه‌های اجتماعی مواجه هستیم و نرم‌افزار تلگرام یک اپلیکشین موبایلی و ابزار رسانه‌ای و ارتباطی طبق آمار منتشر شده کشور ایران با 36 درصد، اولین سهم استفاده از تلگرام را داشته است و کشور هند با 9 درصد دومین کشور از نظر بهره‌مندی از این اپلیکشین برخوردار است و خود مثالی برای مراجعه مردم به رسانه است که البته منوط به ذائقه عمومی و سلایق مخاطب است.
پیگیری فعالیت‌های قرآنی در ایکنا
معاون خبرگزاری ایکنا ادامه داد: جامعه قرآنی یک رسانه تخصصی برای اطلاع‌رسانی اخبار و پیگیری مباحث قرآنی در اختیار دارد و در این راستا باید سنجیده شود که چه اندازه این افراد از رسانه خود می توانند استفاده کنند؟ در این ارتباط ایکنا با توانایی بالای رسانه‌ای خود، در میان مؤسسات و مراکز قرآنی اعلام آمادگی کرده است که به‌عنوان یک رسانه تخصصی اطلاع‌رسانی مشکلات و بررسی آن را داشته باشد. و خوب است که اتحادیه تشکل‌های قرآنی در نشست‌ها و همایش‌هایی که با مدیران مؤسسات قرآنی دارد، تعامل میان ایکنا و مؤسسات را رقم بزند و ایکنا این آمادگی را نیز دارد که حتی بر اساس مدل روزنامه‌نگاری شهروندی تمامی افراد اعم از مدیران و اعضای موسسات قرآن خبرنگاران خبرگزاری ایکنا باشند و تولیدات آن ها اعم از عکس و متن و فیلم در ایکنا نمایش داده شود.
وی افزود: جامعه پزشکان، وکلا، اتحادیه‌های مشاغل گوناگون هر کدام به نوبه خود با موضوعات مربوطه دارای نشریه، سایت و ... برای اطلاع‌رسانی اخبارشان هستند اما در جامعه قرآنی آن‌طور که باید مراجعه‌کننده و مخاطب قرآنی نداریم و در این ارتباط اتحادیه قرآنی می‌تواند مسئولیت‌پذیر باشد و کسانی را داشته باشیم که فرهنگ استفاده از رسانه را ترویج داده و این ضرورت دارد که خبرگزاری‌هایی مانند ایکنا، شبستان، ابنا، حوزه، رسا، تقریب و... بتوانند حوزه‌های معارفی را برای مخاطبان به خوبی پوشش داده و اطلاع‌رسانی کنند.
نَفس حضور ایکنا در نمایشگاه مطبوعات یک نماد قرآنی است
وی به نماد قرآنی در نمایشگاه مطبوعات اشاره کرد و افزود: مشخصاً نَفس حضور ایکنا خود به‌عنوان یک نماد است و نشان از فعالیت‌های قرآنی دارد. غرفه ایکنا در نمایشگاه مطبوعات از مکان مناسبی برخوردار بود و به دلیل نوع فعالیت و اهتمام همکارانم در ایکنا، مرکز توجه قرار گرفت و مسئولان در سطوح مختلف اعم از ریاست محترم جمهور، وزیران و نمایندگان مجلس از غرفه ایکنا بازدید داشتند، همچنین نام ایکنا خود به‌عنوان یک نماد قرآنی در نمایشگاه مطبوعات ارائه شد.
وی ادامه داد: برای برتر شدن یک رسانه تخصصی و عمومی در نمایشگاه مطبوعات، چالش‌های بسیاری در بین رسانهها با یکدیگر به وجود می‌آید که ایکنا با برتر شناخته شدن، آورده مهمی را برای جامعه قرآنی داشت.
وی افزود: تأسیس کانون خبرنگاران نبأ از دیگر اقدامات ارزشمند و نتیجه بخش در خبرگزاری ایکنا است، زیرا این کانون با رسالت، تربیت خبرنگاران قرآنی تاسیس شده است و از موسسات مختلف قرآنی نیز دعوت می کند که به جمع اعضای این کانون بپیوندند.
آجرلو در ادامه به ظرفیت‌های نبأ اشاره و تصریح کرد: نبأ ظرفیت خوبی برای افرادی که مستعد هستند، دارد و در حوزه مؤسسات قرآنی، افراد می‌توانند مورد آموزش قرار گیرند.
قرآن سرلوحه فرهنگ کشور قرار دارد
در ادامه این نشست حسن محمدی، مدیرعامل اتحادیه تشکل‌های قرآن و عترت کشور پس از تبریک به معاون خبرگزاری ایکنا برای انتخاب این خبرگزاری به‌عنوان خبرگزاری برتر در حوزه دین در بیست و یکمین نمایشگاه مطبوعات با اشاره به اینکه قرآن در رأس فرهنگ قرار دارد، افزود: قرار است به این آرزو برسیم که قرآن، محور فرهنگی کشور ما قرار گیرد و جایی‌که فرهنگ باید جایگاه فاخری داشته باشد، قرآن در محوریت این فرهنگ بدرخشد. در این نشست، فراتر از بررسی نمایشگاه مطبوعات پیش رفته و بیان می‌کنیم که در برخی از حوزه‌های تخصصی عقب‌ترهستیم و حوزه رسانه یکی از این حوزه‌ها است.
وی تصریح کرد: قطعاً جامعه قرآنیان در حوزه رسانه، دچار فقر هستند و آماری به تازگی ارائه شده است که در ایران در حدود 300 رسانه رسمی فعال هستند اما تنها یک خبرگزاری تخصصی در زمینه مباحث قرآنی در حال فعالیت است که آن خبرگزاری ایکنا است که منحصراً فعالیت قرآنی انجام می‌دهد. در حوزه مطبوعات نیز صدها روزنامه و مطبوعات در حال فعالیت هستند، اما دریغ از یک روزنامه بجز اعتدال که بر آن ایراداتی وارد است.
محمدی با اشاره به نمایشگاه مطبوعات افزود: امسال نمایشگاه مطبوعات هیچ رنگ و بوی قرآنی نداشت و از هیچ نماد و المان قرآنی در غرفه‌های این نمایشگاه دیده نمی‌شد. حتی خبرگزاری ایکنا که خبرگزاری تخصصی قرآن است نیز از المان و نمادهای قرآنی خیلی استفاده نکرده بود که این خود جای بررسی دارد.
نمادسازی بصری در نمایشگاه لازم است
گزارش ایکنا می‌افزاید؛ مدیر اتحادیه تشکل‌های قرآن و عترت در ادامه به راهکارهایی که برای تعامل مؤسسات قرآنی با رسانه‌های قرآنی باید صورت گیرد، تأکید کرد و افزود: در نمایشگاه، قطعاً باید به نکات بصری در آن توجه کرد و نَفس حضور ایکنا در نمایشگاه مطبوعات بسیار مهم است. جامعه قرآنی، این خبرگزاری را به‌عنوان یک خبرگزاری رسمی و تخصصی قرآن می‌شناسد. اما یک فرد ناآشنا از لفظ ایکنا باخبر نیست، قطعاً نمادسازی بصری در نمایشگاه نیاز است.
تعامل بین مخاطب و رسانه
وی ادامه داد: اتحادیه بر آن شد که در عرصه تعامل بین مؤسسات و رسانه‌های قرآنی، «اتقان نیوز» را راه‌اندازی کند و برای جمع‌آوری اخبار قرآنی از سراسر کشور از هر مؤسسه‌ای درخواست کرد که یک رابط خبری را معرفی کند.
اطلاع‌رسانی اخبار قرآنی به توده مردم
محمدی در ادامه با اشاره به بهره‌مندی از ظرفیت‌های مؤسسات قرآنی و رسانهها افزود: دو نگاه را در رسانه باید در نظر گرفت و به آن اشاره کرد، در حال حاضر ابزاری کارآمدتر از رسانه در حوزه دین و قرآن وجود ندارد. واقعیت امر این است که یک ظرفیت بی‌بدیل وجود دارد که ما از آن غافل بوده‌ایم. اما در حوزه رسانه دو نگاه وجود دارد، یک رسالت، اطلاع‌رسانی اخبار جامعه قرآنی را به مخاطبان قرآنی و دیگری اطلاع‌رسانی به توده مردم است که جامعه قرآنی را گسترش دهیم و این مهمترین رسالت است.
رسانه دینی؛ صدای مردم در حوزه دین
گفتنی است؛ در این نشست که از خبرگزاری شبستان نیز دعوت شده بود، هادی‌لو، دبیر تحریریه خبرگزاری شبستان با تأخیر و پس از دقایقی از آغاز جلسه به جمع حاضران پیوست.
وی طی سخنان کوتاهی گفت: نمایشگاه مطبوعات، فضایی شده است که اصحاب رسانه یکدیگر را ببینند و از تجربیات یکدیگر استفاده کنند. البته این نمایشگاه دچار یک تکرار شده است. هدف رسانهها از آمدن به چنین نمایشگاهی، صرفا انتشار چند مصاحبه نباید باشد بلکه هدف ما کلان‌تر از این موضوعات باید باشد.
وی با اشاره به اینکه رسانه، صدای رسای افکار عمومی است و طرح این سوال که آیا ما توانسته‌ایم صدای رسای یک رسانه باشیم؟ ادامه داد: خیلی کار خوبی است که مسئولان به نمایشگاه می‌آیند و مصاحبه‌ها گرفته می‌شود و تنوع موضوع پیدا می‌کنیم، اما نباید این مصاحبه‌ها به نوعی صرفاً پایگاه اطلاع‌رسانی نهادها شود.
هادی‌لو بیان کرد: در نمایشگاه، دغدغه‌های مردم را به مسئولان و برعکس انتقال می‌دهیم و هر چه قدر به نهادهای دولتی نزدیک‌تر شویم، برند خودمان را مخدوش ساخته‌ایم. باید رسانهها به دنبال برندسازی باشند. خبرنگاران قرآنی نیز برند هستند؛ نه اینکه صرفاً تبدیل شوند به بلندگوهای مدیران و نهادها که این یک ضعف برای ما رسانهها محسوب می‌شود. در چنین نمایشگاه‌هایی درباره سوژه‌ها و انتظارات مردم، پژوهش صورت گیرد و ما به عنوان رسانه دینی، صدای مردم در حوزه دین باشیم.