به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، حجت الاسلام و المسلمین نجفعلی میرزایی در نشست «اندیشه و عمل، گفتمان مشترک ادیان مذاهب از نگاه موسی صدر» گفت: نگاه امام موسی صدر یک نگاه درجه دوم نیست بلکه براساس خوانش وی از قرآن و اندیشه دینی است. صدر هیچ متن خاصی را نشانه نمی‌گیرد بلکه خوانش وی جمعی و گفتمانیست. نگاه امام موسی صدر یک نگاه کارکردگرا، اجتماعی، مصلحت گرا و غایت گراست. نگاه امام موسی صدر گزاره محور نیست. در نگاه گفتمانی نمی‌توان حلقه زنجیره‌ها را یکی یکی دید بلکه همه حلقه‌ها را با هم باید دید و تحلیل کرد.
میرزایی افزود: حساسیت امام موسی صدر به بازخورد عینی اندیشه دینی در جامعه است. همین عامل باعث شده است امام موسی صدر شخصیتی شناخته شده در اندیشه و عمل تبدیل شود در باور گفتمانی امام موسی صدر بین یک فقیر مسیحی و مسلمان فرقی وجود ندارد و این اندیشه برآمده از این تفکر است که امام موسی صدر دین را مساوی با انسانیت قلمداد می‌کردند. سخنان امام کاملا حساب شده است و براساس یک تفسیر دقیق مبتنی بر قناعت است.
وی اظهار کرد: در نگاه گفتمانی امام موسی صدر شاهد افراط سکولاریسم و تقلیل گرایان و کسانی که دین را شخصی می‌کنند نیستیم امام دین را تمدن ساز می‌بیند، اعتقاد به تمدن سازی دینی را مساوی با انسانیت در نظر می‌گیرد.
وی افزود: امام موسی صدر از سلفی گری و تفکرات ماضی گرا به شدت فاصله گرفتند چرا که معتقد بودن سلفی‌ها متهجر و ظاهر گرا هستند. امام تصویر بیرون متنی را بر متن تحلیل نمی‌کند امام در قرائت متن را تاویل نمی‌کند و معتقد است تمام متن را باید با هم دید. لذا اینجا تاویل اتفاق می‌افتد اما نه تاویلی بر مبنای شهود.
وی در ادامه گفت: در مفهوم توحید فهم دین، انسان و مذهب مهمترین کلمات هستند در فهم توحید هستند. فهم توحید را مبتنی بر اخلاق قرار می‌دهد.
میرزایی افزود: امام موسی صدر درصدد جمع ظرفیت‌های انسانی به نام توحید است چرا که معتقد بود با توحید هیچ ظرفیتی از انسان ضایع نمی‌شود.امام موسی صدر در نامه‌ای که به یکی از مفتیان سنی می‌نویسد در آنجا پیشنهاد تاسیس فقه مشترک را می‌دهد. امام موسی صدر معتقد بود ما می‌توانیم فقه مشترکی بنا کنیم. مشخصا این فقه مشترک زمینه فلسفه فقهی را دارد.
رسیدن به نگاه مشترک در ادیان توحیدی
میرزائی در خصوص ویژگی‌های نگاه فلسفه فقهی و الهیاتی گفت: نگاه فلسفه فقهی داشتن نگاه مشترک با ادیان توحیدی تولید می‌کند. ما نمی‌توانیم به سنی‌ها بگویم چگونه وضو بگیرند اگر وارد جزئیات شویم کار فلسفی- فقهی نکرده‌ایم ما برای نماز خواندن باید قائل به یک فلسفه عمل باشیم. نماز فلسفه دارد صرف اینکه نخواهیم به عذاب برسیم نباید نماز بخوانیم نماز رسیدن به لقاء واقعی است.
وی افزود: در نگاه امام موسی صدر عبادات، اخلاق و باورها همه با هم هستند. نماز تنها یک مقوله فقهی نیست یک اتفاق مهم است که آثار آن در زندگی افراد متبلور می‌شود.
میرزایی نگاه گفتمانی را ناظر به مقاصد کلی می‌داند و افزود: یکی از مسائل مهم تاسیس اجتهاد گفتمانی است ما در اسلام تنها یک روش علم داریم و آنهم اصول فقه است حتی قرآن را با اصول فقه می‌فهمیم زمانی که در اخبار با تناقض مواجه می‌شویم راه حلی به جزء اصول فقه برای حل آن در نظر نداریم. اما به نظر در حوزه قرآن نیاز به یک روش خاص داریم که در سایه فهم گفتمانی می‌توان شاهد روش جدیدی باشیم نگاه گفتمانی نگاه فهم گفتار در سایه اخلاق، وجود شناسی و الهیات است.
وی در ادامه گفت: نزدیکترین نگاه گفتمانی به امام موسی صدر را امام خمینی(ره) داشتند. منتها امام موسی صدر در لبنان مبارزات خود را ادامه می‌دادند. هدف امام موسی صدر تولید گفتمان مشترک بین ادیان بود. امام موسی صدر لبنان را به عنوان نمونه‌ای که ادیان مختلف در آن وجود داشت می‌خواست به دنیا معرفی کند که چگونه ادیان مختلف دینی در لبنان به نگاه مشترک اخلاقی رسیدند. نگاه گفتمان امام موسی صدر یک پیام مهم داشت و آن منطق مشترک دینی بود. امروز پروژه تقریب متاسفانه بر یک پایه مشترک استوار نشده است به همین دلیل با آسیب‌های جدی مواجه شده است.
جنس تکثرگرایی امام موسی صدر با پلورالیسم متفاوت است
میرزایی افزود: من در یک مقاله‌ای پلورالیسم و تکثر گرایی امام موسی صدر را با جان هیک مقایسه کرده‌ام. ریشه سکولاریسم در غرب به شخصی شدن دین منتهی می‌شود اما نگاه امام موسی صدر این گونه نیست. در نگاه گفتمانی امام موسی صدر علقه‌های فلسفه وجودی، اخلاق و انسانیت بسیار پررنگ می‌شود.
وی در پایان گفت: امام موسی صدر در مقاله ندای انبیاء که به نوعی می‌توان آن را مانیفست انقلاب اسلامی در نظر گرفت می‌نویسد امروز در ایران تجربه تمدنی دور از غرب و شرق در حال شکل گرفتن است و عبارتهای مهم دیگری با این مضمون نگاه تمدنی در این مقاله می‌نویسد درست یک هفته بعد از نگارش این مقاله امام موسی صدر ربوده می‌شود. قذافی مامور این کار می‌شود. اما پشت این ربوده شدن می‌توان ارتجاع، آمریکا، صهیونیستها و فراماسون‌ها را دید. به نظر من غیبت امام موسی صدر هزینه بزرگ انقلاب اسلامی بود هر چند ما برای احیا اندیشه امام موسی صدر مشکلی نداریم؛ چرا که منبع غنی از آثار ایشان به دست ما رسیده است.