تجلی زیارت اربعین در ارتباط با خدا و خلق

حجت‌الاسلام والمسلمین یدالله مقدسی پژوهشگر پژوهشکده اصول موسسه اسراء در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، گفت: در کتاب‌های معتبر شیعه مانند «تهذیب» و«مصباح» شیخ طوسی، اقبال بن طاوس و مفاتیح جنان مرحوم آقای قمی و ... به زیارت اربعین امام حسین(ع) اشاره شده است البته عبارت‌های این کتب‌ها با هم متفاوت است اما محتوا‌های آنها عموما یک مطلب را می‌خواهند ارائه بدهند.
مقدسی با اشاره به زیارت اربعینی که منتسب به امام صادق(ع) است افزود: امام صادق(ع) به زیارت اربعین تائید و توصیه کرده‌اند و آداب و دستورهای خاصی برای این زیارت ذکر کرده‌اند. امام صادق(ع) انگیزه زیارت اربعین را همدردی با سید الشهدا بیان کرده‌اند به گونه‌ای که انسان در این زیارت خود را تسلیم اهداف سیدالشهدا قرار می‌دهد. تسلیم شدن در برابر اهادف سیدالشهدا  به این معناست که من در کربلا حضور نداشتم ولی هماهنگ با اهداف شما هستم و از دشمنان شما اظهار بیزاری می‌کنم.
پژوهشگر سیره اهل بیت(ع) تصریح کرد: اهداف بلندی در این زیارت اربعین نهفته است. لازم است کسانی که به اهل بیت علاقه‌مند هستند اهم از اینکه شیعه و سنی باشند به محتوای زیارت توجه کنند. سید الشهدای برای نجات انسان‌ها آن دوره (اگر چه قابل تعمیم است) از نادانی، گمراهی، شک و به نوعی خاموشی فکر مسلمانان که آنها را از مسیر اصلی جدا کرده بودند قیام کردند و اهل بیت خود را همراه خود کرد.
وی با اشاره به  قسمتی از توصیه‌های امام صادق(ع) در خصوص آداب و مناسک زیارت اربعین گفت: شیعیان تا آنجا که برایشان امکان دارد با پای برهنه به زیارت امام حسین بروید. خود ائمه و یارانشان نیز به این شیوه عمل می‌کردند ما نقل‌ها داریم که امام سجاد(ع) با پای برهنه از مدینه برای زیارت سیدالشهدا می‌رفت و امام صادق نیز برای زیارت امیرالمومنین(ع) و امام حسین(ع) با پای پیاده می‌رفتند و در واقعه می‌خواهند به نوعی خون سیدالشهدا را احیا کنند.
مقدسی افزود: این هدفی که ائمه برای زیارت در نظر گرفتند دیگر اختصاص به این زمان ندارد و همه زمان‌ها را در برمی‌گیرد. کسانی که پیرو این راه هستند و می‌خواهند نام سیدالشهدا بلند آوازه بماند وظیفه دارند که در حد توان خود اگر می‌تواند پیاده برود و اگر توان ندارد سواره برود. و اگر باز این توان را ندارند به کسانی که در این مسیر قدم می‌گذارند کمک کند و برای سلامتی آنها دعا کند که به سلامت باز گردند. چرا که در بخشی آداب زیارت امام صادق در خصوص زیارت اربعین آمده است خدایا مرا را از چشم بد اشرار و کسانی که چشم بد به این زیارت دارند محفوظ نگه دار» تا به زیارت اربعین برویم و هدف سید شهدا را برجسته نگه داریم.

زیارت اربعین وجوه اجتماعی و اخلاقی دارد
مقدسی این زیارت را یک وظیفه دینی، اجتماعی و سیاسی خواند گفت: اگر نام و اهداف سیدالشهدا در جامعه دینی برجسته باشد به صورت عادی بسیاری از آسیب‌های اجتماعی سراغ فرهنگ ما نمی‌آیند. چون در زیارت امام حسین و سایر ائمه آمده است که زائرین برای «امر به معروف و نهی منکر»، «اقامه نماز» و «ادای زکات» آمده‌اید. این زیارت در جهات مختلف زندگی اجتماعی، ارتباط با خدا، ارتباط با خلق، مسئله اصلاح جامعه ، برون رفت از آسیب‌های اجتماعی جلوگیری از فساد اخلاقی و فکری می‌تواند موثر باشد .
وی در آخر گفت: درست است که این زیارت از سوی حکام عصر جلوگیری می‌شد اما دلباختگان به اهل بیت شبانه به زیارت می‌رفتند. زمانی که در دوره بنی‌عباس این زیارت آزاد ‌شد علما و بزرگان دین با پای پیاده به زیارت سیدالشهدا می‌رفتند. در واقعه زیارت اربعین یک نوع مانور سیاسی در برابر فرهنگ بیگانه، فرهنگ مخالف اهل بیت و فرهنگ وهابیت است. وهابیون زیارت را نوعی شرک می‌دادند اما باید بگویم که  زیارت نوعی توحید است ما به زیارت اهل بیت می‌رویم و بندگی خود را در پیشگاه خداوند اظهار می‌کنیم که ما بنده خدا هستیم. و شما اهل بیت(ع) را به عنوان ولی خدا قبول داریم. کسی که کسی را دوست دارد و اظهار علاقه کند شرک نکرده است ما در کنار قبر اهل بیت اظهار علاقه می‌کنیم و اظهارعلاقه با شرک دو مسئله منفک از هم هستند.