کریم دولتی، پژوهشگر و کارشناس مرکز طبع و نشر قرآن در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) عنوان کرد: رسمالمصحف شیوه خاص نگارش حروف و کلمات قرآن است.
وی توضیح داد: رسم در لغت به معانی گوناگونی از قبیل چاهی که زمین آن را در خود پوشانده و مستور کرده، یا اثر و نشانهای که مرتفع نبوده و تقریباً با زمین همسطح باشد، آمده است. واژه رسم با کلمات خط، کتابت، زبر، سطر، رقم و رشم هم معناست و در واقع میتوان گفت اصل معنای رسم همان اثر است و رسم هر چیز اثر آن به شمار میآید و شاید استعمال کلمه رسم برای دلالت بر خط مصحف اشاره به این معناست که خط مصحف یک اثر قدیمی است که مسلمانان به حفظ آن علاقه دارند.
دولتی افزود: واژه رسم در اصطلاح علوم قرآنی بر دو گونه است. رسم قیاسی که در آن کلمات مطابق با تلفظ آنها نوشته میشود و به آن رسمالاملاء میگویند و دیگری رسمالمصحف که در حقیقت نگارش ویژه برخی از کلمات قرآن است و به آن رسمالمصحف میگویند؛ زیرا این نوع نگارش مخصوص مصحف (قرآن) است یا به آن رسم عثمانی گویند، زیرا این نوع نگارش در قرآنهایی که در زمان عثمان تهیه و به شهرهای مهم فرستاده شد به کار رفته است. یا آن را رسم توقیفی نامیدهاند، زیرا برخی این نوع رسم را که مخصوص قرآن است توقیفی میدانند.
این کارشناس قرآنی گفت: خط برای ثبت دائمی گفتار، ورای زمان و مکان گوینده بهکار میرود؛ از این رو باید تابع قوانینی باشد که نویسنده و خواننده متن از آنها آگاه باشند. به مجموعه این قوانین، رسمالخط یا دستور خط یا آیین نگارش گفته میشود. خطی که برای کتابت قرآن در عهد نبوی به کار میرفت نیز دارای آیین و دستوری بود که به آن رسمالمصحف اطلاق میشود.
در چاپ قرآن نباید از منابع معتبر علم رسم تخطی کرد
دولتی با بیان اینکه مانعی در نگارش و چاپ قرآن با رسمالمصحفهای غیر از رسمالمصحف پذیرفته شده جهان اسلام(عثمان طه) نیست، افزود: هر رسمی که به منابع اصلی رسمالمصحف مستند باشد قابل پذیرش است، در غیر این صورت عثمان طه خطاطی بوده که شیوه مقبول علمای الازهر را به کار برده است.
این پژوهشگر تاکید کرد: البته قرآن عثمان طه از امتیازاتی خاص برخوردار است که از جمله آنها میتوان به زیبایی و یکدستی خط، خوانش آسان و تطبیق علامات و حروف اشاره کرد.
وی درباره چاپ قرآن با رسمالمصحفهای مختلف در کشورمان و برخی کشورها تاکید کرد: هر چاپی بر اساس منابع معتبر صحیح است و نباید از منابع معتبر علم رسم تخطی کرد، همان طور که در نگارش هر زبانی هم از اصول نگارش آن تخطی نمیشود.