پاسخ رهبر معظم انقلاب به استفتائاتی درباره خرید و فروش طلا، نقره و پول‏

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، به نقل از دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، متن این استفتائات و پاسخ رهبر معظم انقلاب به شرح زیر است:

سؤال 1601: اگر شمش طلا به قیمت روز به مبلغ معیّنی به‌طور نقدی فروخته شود، آیا جایز است که با رضایت دو طرف یک ماهه به مبلغی بیشتر از قیمت امروزی آن فروخته شود؟ و آیا سود حاصل از فروش این شمش، حلال است یا خیر؟

جواب: تعيين قيمت در عقد بيع اعم از اينکه نقدی باشد يا نسيه، وابسته به توافق دو طرف است، بنا بر اين معامله مذکور و سود حاصل از آن، اشکال ندارد، بله معامله طلا در برابر طلا، بصورت نسيه و يا گرفتن اضافه در برابر آن، جايز نيست.

سؤال 1602: طلاسازی چه حکمی دارد؟ و در معامله طلا چه اموری شرط است؟

جواب: ساخت و فروش طلا اشکال ندارد ولی در معامله طلا در برابر طلا شرط است که به‌صورت نقد بوده و ثمن و مثمن مساوی باشند و قبض هم در مجلس معامله صورت بگيرد.

سؤال 1603: خرید و فروش اسکناس بصورت نسیه به مبلغی بیشتر از مبلغ آن چه حکمی دارد؟

جواب: در صورتی که معامله‏ی مذکور، به قصد جدّی و با غرض عقلايی باشد مثل اين که اسکناس‏ها از نظر کهنه و نو بودن با يکديگر فرق داشته و يا دارای علامت‏‌های مخصوص بوده و يا نرخ آنها با يکديگر، تفاوت داشته باشد، اشکال ندارد ولی اگر معامله، صوری و برای فرار از ربا بوده و در واقع برای دستيابی به سود پول باشد، شرعاً حرام و باطل است.

سؤال 1604: افرادی دراینجا وجود دارند که سکّه‏‌های پول را که برای مکالمات تلفنی عمومی کاربرد دارند، به مبلغی بیشتر از قیمت آنها می‏‌فروشند مثلاً سی و پنج تومان از سکّه‏‌های پول فلزی را می‏‌دهند و پنجاه تومان پول اسکناس می‏‌گیرند، خرید و فروش این پول‌ها چه وجهی دارد؟

جواب: خريد و فروش سکّه‏‌های پول فلزی به قيمتی بيشتر از مبلغ آنها برای استفاده در مکالمات تلفنی و مانند آن، اشکال ندارد.

سؤال 1605: اگر فردی پول قدیمی را به قیمت پول جدید و رایج بفروشد و یا بخرد و نداند که ارزش آن نصف ارزش پول جدید است و خریدار هم آن را به قیمت پول جدید به شخص دیگری بفروشد، آیا باید غابن، مغبون را از غبن خود آگاه کند؟ و آیا این معاملاتِ غبنی صحیح هستند و آیا تصرّف در اموالی که ازاین راه بدست می‏‌آید جایز است یا آنکه در حکم اموال مجهول‏‌المالک و یا مال حلال مخلوط به حرام هستند؟

جواب: خريد پول‌های قديمی به مبلغی که فروشنده و خريدار بر آن توافق می‏‌کنند، اشکال ندارد، هرچند که قيمت آنها بسيار کمتر از قيمت پول‌های جديد و رايج باشد و بعد از آنکه مبيع ماليّت داشته و در بازار قيمت و ارزشی هرچند کمتر از پول رايج داشته باشد، معامله صحيح است هرچند غبنی باشد، و بر غابن واجب نيست مغبون را از غبن خود آگاه کند و مالی که از طريق معامله غبنی برای غابن حاصل می‏‌شود در حکم ساير اموال اوست و تا زمانی که مغبون معامله را فسخ نکرده، جايز است در آنها تصرّف کند.

سؤال 1606: خرید و فروش بعضی از اسکناس‌ها نه به این عنوان که مال هستند و یا حکایت از مالیّت و اعتبار می‏‌کنند، بلکه از این جهت که برگه‏‌های خاصی هستند چه حکمی دارد؟ مثل اینکه پول اسکناس سبز هزار تومانی که دارای تصویر امام خمینی(قدّس‏سرّه) است، به مبلغ بیشتری فروخته و یا خریده شود.

جواب: در صورتی که خريد و فروش اين اسکناس‌ها به قصد جدّی و به غرض عقلايی باشد، اشکال ندارد، ولی اگر بيع صوری و برای فرار از ربای قرضی باشد حرام و باطل است.

سؤال 1607: شغل صرّافی و خرید و فروش ارزهای کمیاب چه حکمی دارد؟

جواب: فی‌نفسه اشکال ندارد.

سؤال 1608: خرید اوراق قرضه دولتی چه حکمی دارد؟ و آیا شرعاً خرید و فروش این اوراق جایز است؟

جواب: اگر مقصود استقراض دولت از ملّت از طريق چاپ و فروش اوراق قرضه ملّی باشد، مشارکت مردم در قرض دادن به دولت از طريق خريد اين اوراق اشکال ندارد و هنگامی که خريدار، اوراق قرضه ملّی را می‏‌فروشد تا پول خود را بدست آورد، اگر به همان قيمتی که از شخص ديگر يا از دولت خريده و يا به قيمتی کمتر از آن بفروشد، اشکال ندارد.