اخلاق در زندگی انسان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، زیرا انسانیت انسان زمانی شکل میگیرد که ارزشهای اخلاقی در وجود او متبلور شود، هر انسانی را به میزان ظهور ارزشهای اخلاقی در افکار و گفتار و رفتار او ارزیابی میکنند، اولین نمودی که از یک شخص در جامعه ظاهر میشود اخلاق آن فرد است، فضائل اخلاقی مطلق است و همه آن را میپسندند پیامبر اسلام(ص) میفرمایند: «من برای تکمیل کردن خوبیهای اخلاقی مبعوث شدم»، اخلاقمداری یکی از مهمترین دستورات ادیان الهی به ویژه مکتب والای اسلام و رسول اکرم(ص) است، از این رو مسلمانان باید در این جهت آگاهی و توجه لازم را داشته باشند.
رعایت اصول و معیارهای؛ ضامن سعادت و سلامت انسانرعایت اصول و معیارهای اخلاقی و دینی، ضامن سعادت و سلامت انسان در دنیا و آخرت است، اخلاق در اسلام فقط بر فرمان قاطع و تکلیف تعبدی تکیه نمیکند، بلکه بر مخاطب ساختن اندیشهها و تحریک وجدانها، در مورد یک نظام اخلاقی قابل فهم و برهانی دارای پیامدهای دنیوی و اخروی مشخص نیز تکیه مینماید، یكی از مهمترین بخشها و وظایف اخلاقی یك مسلمان، ارتباط اخلاقی و اجتماعی او با جامعه و محیط پیرامون اعم از محیط خانواده و جامعه است، فضایل و رذایل ناظر به رابطه فرد با سایر انسانها در اخلاق اجتماعی مورد بحث قرار میگیرد.
اگر در هر کاری که به ما واگذار شده، بتوان آن را به نحو احسن به پایان برد احساس رضایت زیادی در فرد ایجاد میشود که به ما هم منتقل خواهد شد، انجام کار به بهترین نحو موجب موفقیت در کار و به دنبال آن ایجاد انگیزه مضاعف میشود، اگر بخواهیم در کار انگیزه داشته و از آن لذت ببریم باید آن را به بهترین نحو انجام دهیم، چرا که در این صورت رضایت درونی برای ما حاصل میشود نتیجه آن در جامعه هم خود را نشان میدهد و رضایت دیگران هم ایجاد خواهد شد، سپس لذت را برای ما به دنبال دارد.
همچنین در گزینش نوع کار و چگونگی آن، آخرت گرایی را نباید از یاد برد، اگر انسان در کارهایش به آخرت توجه نکند، کم کم گرفتار دنیاگرایی افراطی میشود و به جایی میرسد که کارهای ناپسند را از پسندیده تشخیص نمیدهد، نگاه اسلام به كار، نگاه زيبا و بسيار سازندهای است و به مقم كارگر اهميّت فراوانی داده است و در مقابل از بيكاری و تنبلی بسيار مذمّت شده و نگاه اسلام به تنبلی و بيكاری نگاه طرد كنندهای است.
توجه به ندای درون باعث رشد و شکوفایی انسان استحجت السلام والمسلمین مهدی فاطمی، معاون نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه بوعلیسینا در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) از همدان، اظهار کرد: خداوند در وجود هر انسانی گوهرهای ارزشمندی چون نفس لوامه یا همان وجدان را به ودیعه نهاده است، انسان هر اندازه که به ندای درون خود توجه کند و به آن بال و پر دهد باعث رشد و شکوفایی او و قرارگیری وی در مسیر الهی میشود، عقل دومین چراغ هدایت بشر است که به واسطه آن میتواند برترین و نیکوترین تصمیمات را در زندگی خود اجرا کند که این امر باعث رشد و تعالی هرچه بیشتر انسان میشود.
وی افزود: علاوه بر این دو هدیه الهی، خداوند «دین» را هم برای سعادت بندگان خود ارزانی داشته است، دین مولفههای مختلفی دارد که میتوان به مولفه اعتقادی، اخلاقی و مولفه مناسکی و احکامی اشاره کرد. خداوند به واسطه این سه مولفه ارزشمند انسان را تربیت و زندگی او را مدیریت میکند و پروردگاری خود را به عرصه نمایش میگذارد، لذا نقش ویژه اخلاق به ویژه «اخلاق اسلامی» تحت تأثیر دین و شریعت است.
رعایت اخلاق اسلامی ضامن موفقیت فرد استحجتالسلام فاطمی ادامه داد: انسان هر اندازه اخلاق اسلامی را در همه زمینههای مختلف زندگی خود بیشتر رعایت کند، موفقتر خواهد بود، و هراندازه انسان در کارهای خود اخلاقیتر باشد و طبق دستورات خداوند عمل کند نه تنها باعث موفقیت بلکه رضایت خلق را نیز در پی خواهد داشت و اثرات مثبت بسیاری را در فرد به نماش میگذارد.
معاون نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه بوعلیسینا عنوان کرد: در بسیاری از مکاتب، اصول اخلاقی و فضلیتهای اخلاقی به خوبی رعایت میشود، اما در آن خدا، دین و شریعت نادیده میگیرند، اخلاقی که بدون ارتباط با خدا باشد دستورات آن در بسیاری مواقع اشتباه است، و نمیتواند به اوج موفقیت خود برسد، انسان اگر بتواند از دین، عقل و وجدان خود که خدا در وجود او به ودیعه نهاده به خوبی بهره ببرد هم سرعت رشد او به سمت تعالی زیاد میشود و هم جامعهای تشکیل خواهد شد که از گذشت، اخلاق و صفات نیک و پسنیده یکدیگر بهرهمند میشوند که در نهایت موفقیت و سربلندی فرد و جامعه را در پی خواهد داشت.
وی خاطر نشان کرد: اگر هر انسان وظایف خود را به عنوان فضیلت و توصیههای اخلاقی مانند احترام و رفتار درست با ارباب رجوع و صرف زمان کافی برای حل مشکل او و سایر موارد به درستی انجام دهد آن فرد به یک حس رضایتمندی از خود میرسد و احساس مفید و موثربودن میکند، اگر دید شخص کارمند به ارباب رجوع کمک و خدمت باشد احساس میکند برای جامعه مفید است و در نهایت به احساس رضایتمندی از شغل خود میرسد.
ضرورت رعایت فضیلتهای اخلاقی در عصر حاضرحجتالسلام والمسلمین سعید کاظمی، معاون پژوهشی حوزههای علمیه استان همدان نیز به ایکنا گفت: ارزش و جایگاه اخلاق در اسلام به اندازهای والاست که پیامبر اکرم(ص) میفرماید: «من برای تکمیل کردن خوبیهای اخلاقی مبعوث شدم»، بر این اساس پیامبر اکرم(ص) هدف بعثت خود را به کمال رساندن فضیلتهای اخلاقی عنوان میکند بنابراین اگر انسان عصر حاضر نیز این موضوع را به جزئیات زندگی خود تطبیق دهد به نتایج خوبی در این زمینه خواهد رسید.
وی افزود: یکی از رفتارهای انسان وابسته به محیط کار و روابط او با ارباب رجوع و مشتری است، که این ارتباطات به نوعی حقالناس محسوب میشوند و رعایت نکات اخلاقی در آن امری ضروری است، انسان هر اندازه روابط اجتماعی سامان یافتهتری داشته باشد، فرآیند و برآیند کار او مثبتتر خواهد بود و به بهرهوری بیشتری از کار خواهد رسید.
معاون پژوهشی حوزههای علمیه همدان اضافه کرد: رعایت اخلاق حرفهای یکی از مواردی است که باید هر انسانی در حوزه فعالیت خود اعم از پزشکی، مهندسی، بازاری، دانشگاهی و غیره مدنظر داشته باشد، زیرا با رعایت آن میتواند به محیطی امن و سالم با بهرهوری بالا همراه با حس رضایت دوطرفه دست یابد، موردی از بیاخلاقیهای حوزه پزشکی، عدم بستری یک بیمار به دلیل ناکافی بودن پول او برای یک عمل را میتوان نام برد که این امر ناشی از عدم رعایت اخلاق کاری پزشک است.
حجتالسلام کاظمی بیان کرد: از موارد دیگر این است که اگر مهندس ناظر کیفی، اخلاق و اصول اخلاقی را در کار خود رعایت کند و کار خود را به نحو مطلوب انجام دهد وضع جامعه بهتر خواهد شد و نارضایتی مردم را به در پی نخواهد داشت، اگر ما شاهد نقص و اشتباه در کار خود هستیم و به آن کیفیت و استانداردهای لازم در کار و حرفه خود نرسیده ایم ناشی از عدم رعایت اخلاق و اخلاق اسلامی در کار ما است، اگر اخلاق در روابط اجتماعی و حرفه ای رعایت شود محصولات ما و فرآیند کار ما متفاوتتر خواهد بود که رضایت طرفین را در پی دارد.
رعایت اخلاق کاری در احساس رضایت از زندگی موثر استوی عنوان کرد: البته نمیتوان گفت ارتباط مستقیمی بین رضایت شغلی و رعایت اصول اخلاق کاری وجود دارد و آمار درستی از این دو نیز در دست نیست، مگر اینکه در این زمینه تحقیقات فراوانی صورت پذیرد، اما به طور کلی رعایت اخلاق کاری در بالا رفتن احساس رضایت از زندگی و کار موثر خواهد بود و تجربه نشان میدهد افرادی که اخلاق مدیریت شدهای در کار و حرفه خود دارند رضایت آنها از شغل و زندگی خود بیشتر است.
وی عنوان کرد: انسان با رعایت اصول اخلاقی شخصیت خود را تکوین میکند، همچنین اگر انسان در مواجه با دیگران ارزشها و کرامتهای انسانی را رعایت کند و به حریم دیگران تجاوز نکند، ارزش و جایگاه خود را بالا میبرد به عبارتی همین رفتار صحیح نیز با او می شود البته عکس این مطلب نیز صدق میکند، هرگاه انسانی در برخورد با دیگران ارزشهای اخلاقی را زیر پا بگذارد طرف مقابل نیز هیچگاه این توهین را نخواهد پذیرفت همانگونه پیامبر اکرم(ص) میفرماید: «کسی که اهانت میکند اهانت به او آسان میشود»، بنابراین رعایت اصول اخلاق کاری نه تنها به سلامت روان شخص کمک میکند بلکه از بیماریهای روانی، مانند استرس و اضطراب نیز کم خواهد کرد.