نخستین جشنواره فیلم کوتاه «روح الله» پنجم خردادماه به کار خود پایان داد. این رویداد سینمایی، پیش از این با عنوان «آئینه و آفتاب» طی چهار دوره برگزار شده بود، اما بعد از چند سال تاخیر با نامی جدید، مجدداً برپا شد. در این جشنواره، تفکرات و اندیشه‌های حضرت امام (ره) محور تولیدات بود. برای همین نگاه به این فستیوال همانند دیگر اتفاقات نیست که بخواهیم تنها از بُعد سینمایی به آن بنگریم، بلکه ضروری است به آن نگاهی مفهومی نیز داشته باشیم. با این توضیح ارزیابی اجمالی نسبت به دوره نخست این رویداد خواهیم داشت.
در جشنواره این دوره، کارهای کوتاه مد نظر برگزار کنندگان قرار گرفت، چون کمیت فیلم‌های بلند داستانی تامین کننده نیازهای این جشنواره نبود. برای همین این فرصت در اختیار فیلمسازان فیلم کوتاه قرار گرفت تا کارهایی که در این زمینه تولید کردند را در معرض دید داوران جشنواره قرار دهند. درباره کیفیت کارها هم باید گفت که عمده تولیدات به لحاظ فنی، استانداردهای لازم را نداشتند. این ضعف نیز برای فیلمسازان جوان این جشنواره آنچنان دور از انتظار نبود، اما همین اندازه باید گفت که ورود به چنین موضوعاتی از طرف فیلمسازان جوان در جای خود پسندیده است و باید به آن نگاهی مثبت داشت.
فرصت‌سازی برای جوانان در جشنواره «روح الله»
نکته دیگر اینکه ضعف فنی فیلمسازان جوان این جشنواره را نباید ناشی از کم‌دانشی نیروهای جوان سینما دانست، بلکه نقصان‌های مورد نظر از آنجا نشئت می‌گیرد که تا به امروز کارگاه‌هایی نبوده که به فیلمسازان جوان آموزش دهد تا در این حوزه عملکردی مطلوب‌تر داشته باشند، اما خوشبختانه جشنواره «روح الله» این امکان را فراهم می‌آورد تا فیلمسازان جوان با هدایت سینماگران مطرحی چون احمدرضا درویش راه خود را در دوره‌های بعد بهتر بپیمایند.
درباره جشنواره «روح الله» می‌توان یک سؤال اساسی مطرح کرد. آن نیز اینکه چرا ما باید چنین جشنواره‌ای را برگزار کنیم؟ در جواب این سوال می‌خواهم از سینمای جهان مثالی بزنم. تا به امروز چند فیلم در سینمای آمریکا درباره آبراهام لینکلن ساخته شده یا اینکه چه فیلم‌هایی با محوریت گاندی و ماندلا در جهان ساخته شده است؟ آیا ما کاری در آن اندازه تولید کرده‌ایم تا بتوانیم بنیانگذار انقلاب اسلامی را بهتر به جهانیان معرفی کنیم؟ جواب به این سوال کاملا مشخص است. ما در این زمینه بسیار کم‌کار بوده‌ایم، زیرا تنها یک فیلم که آن هم کاری (فرزند صبح) درباره کودکی حضرت امام بود ساخته شد؛ اثری که به هیچ وجه زیبنده نام و شأن بنیانگذار جمهوری اسلامی نبود.
با توجه به توضیحات فوق، برگزاری جشنواره روح‌الله این امکان را به سینمای ما می‌دهد که نگاه به موضوع مورد نظر (امام راحل) شکلی جدی به خود بگیرد، زیرا مکانی است که در آن فیلم‌ها دیده می‌شود، البته در گام اول فیلم‌های کوتاه بهترین راه برای پیمودن است، اما در دوره‌های بعدی باید فیلم‌های بلند و داستانی هم به طور جدی مد نظر برگزار کنندگان جشنواره باشد، حتی با حمایت مراکز و نهادهای دولتی می‌توان این جشنواره را به صورت بین‌المللی برگزار کرد. این اتفاق هم دور از دسترس نیست، چون با توجه به تاثیرگذاری اندیشه‌های حضرت امام (ره)، فیلمسازان آزاده‌ای در سراسر جهان هستند که دغدغه کار کردن در این حوزه را دارند و تنها کافی است که به آنها یادآوری شود که تلاش‌شان در جشنواره «روح الله» دیده خواهد شد.
حمایت بزرگان سینما از جشنواره «روح الله»
مطلب دیگری که درباره این جشنواره می‌توان گفت، حضور بزرگانی چون احمدرضا درویش، کمال تبریزی و ابراهیم حاتمی‌کیا در آن است. این دو فیلمساز در پرونده کاری خود فیلم‌های فاخر کم ندارند، برای همین وقتی آنها با چنان جدیتی در جشنواره حضور پیدا می‌کنند مشخص است که این رویداد می‌تواند ضامن اتفاقات بسیار مهمی در سینمای کشورمان باشد. مطلب دیگری که می‌خواهم در این یادداشت به آن اشاره کنم به تاثیرات بین‌المللی این جشنواره مربوط می‌شود. ابراهیم حاتمی‌کیا در سخنان خود در افتتاحیه جشنواره روح الله بیان کرد، زمانی برای آوردن نام امام در فیلم «مهاجر» مورد تمسخر جشنواره‌های خارجی قرار گرفتم! این اتفاق ناپسند تنها به دلیل دشمنی کینه‌ورزان انقلاب رخ نداد، بلکه ما هم در این زمینه نقش داشته‌ایم، زیرا اگر طی این چهار دهه فیلم‌های خوبی درباره امام تولید کرده بودیم، امروز اتفاقات بسیار خوبی را در سینمای جهان شاهد بودیم. برای همین، اگر مسئولان سینمایی و دولت به روی این نکته اجماع‌نظر دارند که سینما رساترین زبان برای بیان آموزه‌های انقلاب است امکاناتی فراهم خواهند کرد که درباره امام (ره) فیلم‌هایی فاخر و ویژه تولید شود.
برای درک مطلب فوق مثالی دیگر از سینمای جهان بیان می‌کنم. نزدیک به 40 سال پیش مصطفی عقاد، فیلمی با نام «شیر صحرا» ساخت که در ایران ما آن را با عنوان «عمر مختار» می‌شناسیم. این فیلم درباره رهبر انقلابیون لیبی بود که با استعمار ایتالیا به مبارزه پرداخت و در آخر به دست آنها اعدام شد. این مبارزه اگر قرار بود در کتاب‌ها معرفی شود شاید تعداد محدودی وی را می‌شناختند، اما امروز به مدد شاهکار مصطفی عقاد تمام دنیا عمر مختار را می‌شناسند، پس چرا ما نباید بتوانیم کارهایی تولید کنیم که در آن بتوان از عظمت و تفکرات حضرت امام گفت، به ویژه که زندگی حضرت امام (ره) به لحاظ سینمایی پتانسیل بسیار بالایی برای کار دارد، زیرا درام در آن اوج و فرودهای بسیار به خود می‌گیرد.
در انتها باید از جشنواره «روح الله» به عنوان اتفاقی شایسته نام برد که مطمئناً در آینده تاثیرات خوبی را در سینمای کشورمان رقم خواهد زد، اما همان گونه که در این یادداشت به آن اشاره شد به شرطی این اتفاق روی خواهد داد که منادیان حمایت از اندیشه‌های حضرت امام ادعاهای خود را تنها به کلام محدود نکنند و در عمل هم شاهد این حمایت‌ها باشیم.