یک فرهنگی آیین‌نامه ارتقا در جای خود محفوظ است و تغییرات بسیار جزئی داده شده ولی همچنان روح کلی حاکم بر آیین‌نامه که حفظ امتیاز فرهنگی است به جای خود محفوظ است؛ بنا بر این آیین‌نامه به قوت خود باقی است و قرار است که توسط رئیس جمهور ابلاغ شود؛ منتهی تغییرات بسیار جزئی دارد که اتفاقاً بیشترین تغییرات در بخش‌‌های مربوط به آموزشی و پژوهشی است نه بخش فرهنگی؛ لذا 10 امتیاز فرهنگی که قبلاً هم برای ارتقا لازم بود در آیین‌نامه تجدید نظر اعمال شده و همچنان 10 امتیاز فرهنگی به‌عنوان امتیازی که ضروری است، در آیین‌نامه‌ای که قرار است ابلاغ شود محفوظ است.
ایکنا: استقبال از دوره‌های دانشافزایی از سوی اساتید به چه نحوی است؟
دوره پنج گرایش دارد و هر کدام از آنها سه گونه سرفصل دارد که در واقع 15 دوره می‌شود؛ امسال بحث اقتصاد مقاومتی را هم اضافه کردیم یعنی 16 دوره دانشافزایی متناسب با درخواستی که دانشگاهها دارند برگزار می‌کنیم.
در سال گذشته بیش از 200 مرکز دانشگاهی از ما درخواست دوره کردند، دانشگاهها در جلسات شورای هم‌اندیشی دانشگاهها تصمیم می‌گیرند چه دوره‌هایی را برگزار کنندو سپس از طریق سایت جامع طرح ضیافت درخواست ، آنها به ما اعلام می‌شود وظیفه ما آن است که مدرس آن دوره‌ها را به دانشگاهها اعزام کنیم.
شرکت بیش از 50 هزار استاد از ابتدای دوره
از ابتدای طرح تا امروز برنامه‌ریزی خوبی را برای جذب بهترین‌ها در حوزه تدریس برای دوره‌های دانشافزایی داشتیم، در حال حاضر بیش از 150 مدرس توانمند از حوزه و دانشگاه در اجرای دوره‌ها با ما همکاری دارند. معدلی که از ارزشیابی دوره‌های دانشافزایی داشتیم از عدد پنج، چهار است که نمره بسیار مطلوب و قابل دفاعی است و نشان می‌دهد اساتید دانشگاه از برگزاری دوره‌ها استقبال خوبی داشته‌اند؛ لذا امروز با افتخار می‌گوییم که از سال 90 تاکنون بیش از 50 هزار استاد در دوره‌های دانشافزایی شرکت کرده اند و این دوره‌ها را گذراندند، الحمدلله امروز برگزاری دوره‌های دانشافزایی در دانشگاهها یک امر جا افتاده و تثبیت شده است و به قدری استقبال از این دوره‌ها افزایش پیدا کرده که گاهی در تأمین مدرس برای این دوره‌ها در برخی از بازه‌های زمانی دچار مشکل می‌شویم و تراکم درخواست‌ها به قدری بالاست که به دلیل مشکل در تأمین مدرس مجبور می‌شویم از دانشگاهها درخواست کنیم که دوره‌هایشان را در بازه‌های دیگر زمانی که از نیمه خرداد تا پایان شهریور است برگزار کنند، غالباً درخواست می‌کنیم که این دوره‌ها را از نظر زمانی در کل ایام تابستان توزیع کنند که بتوانیم مدرسان توانمندی را برای آنها اعزام کنیم.
ایکنا: در چند دوره برگزاری، عنایت به قرآن در سرفصل‌هایتان چه جایگاهی داشته است؟
از عناوین پنج‌گانه‌ای که اشاره کردم در دو عنوان آن به‌طور خاص بحث‌های قرآنی قابل توجه است؛ یکی بحث‌های تعلیم و تربیت است که در آن گرایش، بحث‌های قرآنی قابل طرح است و بسیاری از مدرسانمان در حوزه تعلیم و تربیت بحث‌های قرآنی را مطرح میکنند، یکی هم بحث‌های معرفت‌شناسی است که در ذیل آن بحث‌های قرآنی هم قابل پیگیری است.
در اینجا لازم به توضیح است که در بقیه گرایش‌ها نیز به تناسب موضوعات از قرآن استفاده می‌شود؛ به‌طور مثال در بحث اخلاق حرفه‌ای و در بحث‌های اندیشه سیاسی، سیاست و اخلاق در قرآن مورد توجه قرار می‌گیرد، در بحث‌های تاریخ و تاریخ تمدن نیز اینچنین است. در تمامی گرایش‌ها نمی‌توان گفت که بحث‌های قرآنی نادیده گرفته می‌شود قطعاً بحث‌های قرآنی توسط مدرسان ما مطرح می‌شود اما اینکه به‌طور خاص بگوییم سرفصلی با عنوان بحث‌های قرآنی هست، نه! اینطور نیست.
برنامه‌های فرهنگی مکمل
یک نکته دیگر هم لازم به توضیح است، ما در کنار دوره‌های دانشافزایی که در سال گذشته بیش از 600 دوره را در سراسر کشور برگزار کردیم، برنامه‌های فرهنگی مکمل را نیز اجرا می‌کنیم. برنامه‌های فرهنگی مکمل برنامه‌هایی هستند که در حاشیه دوره‌های دانشافزایی برگزار می‌شوند، به طور مثال جلسات تفسیر قرآن، قرائت و تجوید قرآن، مواردی است که در کنار دوره‌های دانشافزایی برای اساتید و خانواده‌هایشان برگزار می‌کنیم، بخصوص دانشگا‌ه‌هایی که این دوره‌ها را به شکل اردویی یا در مشهد یا در اماکن تفریحی استانها برگزار میکنند برای خانواده‌ها برنامه‌های فرهنگی متنوعی ترتیب می‌دهند که برنامه‌های قرآنی، مسابقات قرآنی، تفسیر و روخوانی قرآن از موضوعاتی است که به‌عنوان برنامه‌های مکمل در کنار دوره‌های دانشافزایی برگزار می‌شود. اگر به آمارهایی که در این حوزه است عنایت داشته باشید ما در تابستان سال گذشته ده‌ها دوره مکمل تحت عنوان بحث‌های مرتبط با خانواده که بخشی از آنها هم بحث‌های قرآنی است در دانشگاههای سراسر کشور برگزار کردیم.
ایکنا: دوره‌ها ویژه ماه رمضان نیست؟
خیر، ضیافت اندیشه دوره‌هایی است که اساتید برای ارتقای خود به آنها نیاز دارند؛ منتهی به اعتبار اینکه در تابستان دانشگاهها تعطیل هستند فرصت بسیار مناسبی است تا اساتید بتوانند در این دوره‌ها شرکت کنند، به همین دلیل گرچه بهار کار ما ماه مبارک رمضان است اما دوره‌های ما از نیمه خرداد هر سال شروع می‌شود تا پایان شهریور ادامه دارد، مهرماه که ترم شروع می‌شود وقفه‌ای داریم سپس در فاصله بین دو ترم و در انتهای ماه دی، دوباره دوره‌ها شروع می‌شود و تا اواسط بهمن دوره‌های دانشافزایی را داریم، در ایام عید هم برخی از دانشگاهها دوره‌های دانشافزایی را برگزار میکنند.
برنامه دانشافزایی در قالب طرح ضیافت اندیشه به این دلیل که اوج آن در ماه رمضان بوده به طرح ضیافت معروف شده و در کل سال در جریان است، هم‌اکنون دانشگا‌ه‌هایی هم داریم که دوره‌ها را به شکل هفتگی برگزار میکنند و روزهای خاصی را در تقویم دانشگاه برای اینکار اعلام میکنند، اساتید دانشگاه ثبت نام میکنند و هفته‌ای یک جلسه دو ساعته برگزار می‌شود، طی یکی دو ماه دوره‌های دانشافزایی در دانشگاه برگزار می‌شود و دائماً بین اساتید و مدرسان دانشافزایی ارتباط برقرار می‌شود.
ایکنا: چند دانشگاه در سال جاری تحت پوشش این طرح قرار می‌گیرند؟
در تابستان سال گذشته بیش از 13 هزار استاد در دوره‌های دانشافزایی ما شرکت کردند و پیش‌بینی ما این است که امسال هم در همین حدود اساتید در دوره‌های دانشافزایی شرکت کنند. در سال گذشته بیش از 216 مرکز دوره‌ها را برگزار کردند، بیش از 60 دانشگاه نیز این دوره‌ها را در مشهد برگزار کردند.
از سال 90 تا امروز این دوره‌ها دائماً روند فزاینده داشته و هر سال پرشورتر از سال گذشته برگزار شده و استقبال بیشتر بوده، پیش‌بینی ما این است که امسال هم دوره‌ها روند رو به افزایشی داشته باشد. 50 هزار نفر از اساتید در مجموع دوره‌های دانشافزایی شرکت کردند البته آمار قطعی ما 68 هزار استاد است؛ منتهی چون بعضی از اساتید ممکن است به شکل تکراری در دوره‌ها شرکت کرده باشند آن چیزی را که به‌طور 100 درصد می‌توانیم ادعا کنیم این است که 50 هزار نفر از اساتید قطعاً در دوره‌های دانشافزایی شرکت کرده‌اند
هر کدام از اساتید نیاز به 10 امتیاز فرهنگی دارند که با شرکت در 5 دوره از این دوره‌ها می‌توانند این 10 امتیاز فرهنگی را به‌دست بیاورند، چون بازه زمانی ارتقا برای هر مرحله 4 سال است یعنی اگر یک نفر بخواهد از استادیاری به دانشیاری و از دانشیاری به استادی ارتقا پیدا کند باید در طول 4 سال این اتفاق بیفتد. اساتید دانشگاهها در طی 4 سال فرصت دارند که در 5 دوره دانشافزایی شرکت کنند و یا اینکه اگر مایل بودند در بقیه بندهایی که در آیین‌نامه ذکر شده شرکت کنند و از آن طریق امتیازهای فرهنگی را کسب کنند.
دوره‌های دانشافزایی اجباری نیست
کسی مجبور نیست که حتماً در دوره‌های دانشافزایی شرکت کند، تصوری ممکن است توسط برخی از افراد کم اطلاع تبلیغ و ترویج شده باشد مبنی بر اینکه این دوره‌ها اجباری است در حالیکه غیر از دوره‌های دانشافزایی هشت بند دیگر وجود دارد که اساتید دانشگاه از آن هشت طریق هم می‌توانند امتیاز فرهنگی کسب کنند منتهی غالباً شرکت در دوره‌های دانشافزایی نسبت به بقیه روش‌ها آسان‌تر و مورد اقبال بیشتری واقع شده است.
ایکنا: غیر از بحث ارتقا که شاید بتوان آن را تشویقی برای شرکت در دوره‌ها دانست و نه اصل مطلب، قرار است در پایان نتیجه و ثمره این دوره‌ها چه باشد؟
امروز آموزش‌های ضمن خدمت یک اصل پذیرفته شده در سیستم‌های آموزشی دنیاست، و در حال حاضر در بسیاری از دانشگاههای دنیا برنامه آموزش‌های ضمن خدمت را داریم؛ منتهی تحقیقات دقیقی در این بخش نکرده‌ایم تا بتوانیم به‌طور مشخص بگوییم که چه نوع آموزشهایی در دانشگاههای دنیا به اساتید ارائه می‌شود؛ اما قطعاً خود اساتید دانشگاه هم می‌دانند که در حوزه‌های علمی و تخصصی این آموزش‌ها یک امر کاملاً جا افتاده است. هم‌اکنون در دانشگاههای علوم پزشکی مرکزی به نام EDC داریم و در آن دانشگاهها برای اساتید جلسات تخصصی گذاشته می‌شود و جدیدترین اطلاعات تخصصی از طریق این مراکز به اساتید دانشگاهها و هیئت‌های علمی منتقل می‌شود؛ لذا اصل موضوع یعنی استادی که در سیستم دانشگاه استخدام می‌شود باید با فرآیند ارتقائ آموزشی ارتباط داشته باشد و با اطلاعات و دستاوردهای جدید علمی آشنا شود را همه نظام‌های آموزشی دنیا قبول کرده‌اند.
چون نظام جمهوری اسلامی نظامی است که بر مبنای یک انقلاب فرهنگی شکل گرفته؛ لذا در این نظام انتظاری که از یک استاد دانشگاه داریم فقط آموزش و پژوهش نیست. رسالتی که برای یک استاد دانشگاه در دانشگاه طراز جمهوری اسلامی تعریف می‌شود علاوه بر نقش آموزشی و پژوهشی، نقش فرهنگی و تربیتی نیز هست که
یک استاد باید داشته باشد؛ بنا بر این هدف امتیاز فرهنگی که در آیین‌نامه دیده شده آن است که اساتید دانشگاه یکسری آموزشهایی را دریافت کنند و بتوانند در راستای آن آموزش‌ها در تربیت فرهنگی دانشجویانمان نقش‌آفرین باشند. اطلاعاتی که در دوره‌های دانشافزایی به اساتیدمان منتقل می‌شود بیش از آنکه برای خود اساتید مهم باشد در نقش تربیتی آنها و انتقال مفاهیم دینی و فرهنگی به دانشجو اهمیت دارد.
با توجه به نقشی که برای یک استاد دانشگاه تعریف می‌کنیم وظیفه‌مان آن است که با اساتید ارتباط داشته باشیم و جدیدترین اطلاعات را در حوزه‌های پنج‌گانه‌ای که اشاره شد توسط بهترین مدرسان و متخصصانی که در این رشته‌ها هستند در یک فضای هم‌اندیشانه به اساتید دانشگاه منتقل کنیم، همین جا این نکته لازم به توضیح است و آن اینکه برگزاری این دوره‌ها به این دلیل به مرکز هم‌اندیشی واگذار شده که فضای هم‌اندیشی بین اساتید به وجود بیاید. دوره‌های دانشافزایی بهانه‌ای برای نشست صمیمانه بین اساتید است، منتهی محور نشست و گفت‌وگوی بین اساتید موضوعاتی است که جنبه فرهنگی و سیاسی دارد. با حضور فردی که خودش تحصیل کرده حوزه و دانشگاه است سعی می‌کنیم که این حلقه ارتباطی را به‌وجود بیاوریم.
مرکز هم‌اندیشی استادان و نخبگان دانشگاهی علاوه بر آنکه متکفل تأمین محتوا و مدرسان دوره‌های دانشافزایی است در طول سال وظیفه دیگری را نیز انجام می‌دهد و آن وظیفه برگزاری نشست‌های هم‌اندیشی است، این نشست‌ها بر اساس موضوعات مختلفی که به دانشگاهها پیشنهاد می‌دهیم به‌صورت جلسات دو ساعته یا چند ساعته در دانشگاهها برگزار می‌شود و برخلاف دوره‌های دانشافزایی که باید به‌صورت آیین‌نامه‌ای و 16 ساعته برگزار شود دارای چنین ویژگی نیست، بلکه بر اساس اعلام نیازی که دبیران هم‌اندیشی دارند اساتید در این نشست‌ها بدون اینکه انتظار هیچ‌گونه امتیاز فرهنگی هم داشته باشند شرکت میکنند، اگر به سایت مرکز هم‌اندیشی مراجعه کنید، نمایه‌ای از این گونه جلسات را که به‌صورت مرتب در دانشگاههای کشور برگزار می‌شود و حتی در برخی از دانشگاهها به صورت هفتگی یا دو هفته یک بار برگزار می‌شود را می‌توانید ملاحظه کنید.
ایکنا: احیاناً چه موانع و چالش‌هایی بر سر اجرای این طرح وجود دارد؟
در شروع این طرح دارای مشکلاتی بودیم که در چند بخش بود؛ بخش اول در حقیقت تأمین مدرسان توانمند بود، بخش دوم نیز عدم همکاری برخی از دانشگا‌‌ها در تأمین هزینه‌های طرح بود. خوشبختانه بعد از 5 سال اجرای موفق این دوره‌ها بحمدالله هم در بخش تأمین مدرس مشکلاتمان برطرف شده و امروز بانک مدرسان دوره‌های دانشافزایی با بیش از 150 مدرس را داریم که یک مجموعه توانمند را تشکیل می‌دهد.
در بخش دوم هم الحمدلله با همدلی و همیاری که دانشگاهها به‌ویژه معاونان آموزشی دانشگاهها در این حوزه داشتند مشکلات اجرایی ما هم حل شده، البته طبق آیین‌نامه ارتقا متولی اصلی برگزاری دوره‌ها معاونان آموزشی دانشگاهها هستند و در حقیقت نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری به معاونت آموزشی دانشگاهها کمک می‌کند که بتوانند دوره‌ها را به بهترین صورت برگزار کنند، ما امروز انتظارمان آن است که دانشگاهها ان‌شاءالله بیش از گذشته با دبیران هم‌اندیشی و مسئولان نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها در راستای هر چه بهتر برگزار شدن این دوره‌ها با تأکید بر برگزاری به شکل اردویی همکاری لازم را ان‌شاءالله مبذول داشته باشند.