جبار آذین، منتقد و کارشناس سینما در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) درباره فیلم سینمایی «آدت نمیکنیم» این گونه اظهار نظر کرد: این فیلم سینمایی از آن دسته تولیداتی است که متاسفانه در سینمای ما بسیار تولید میشود و هیچ ارتباطی با فرهنگ ایرانی - اسلامی ندارد. در کلامی دیگر ابراهیم ابراهیمیان، کارگردان فیلم در اولین کار سینمایی خود، اقدام به ساخت یک کار تقلیدی به سبک و شیوه اصغر فرهادی کرده است؛ البته اینکه در سینما فیلمساز در پی تقلید از فیلمسازی مطرح باشد، امری مذموم نیست، اما به شرطی که این تقلید تنها برای رضایت جشنوارههای خارجی انجام نشود.
وی افزود: در «آدت نمیکنیم» داستان به شکلی غیر متعارف روایت میشود، ساختار فیلم هم کاملاً بر فرمگرایی تکیه دارد. برای همین هم فیلم ارتباطی مناسب با تماشاگر سینمای قصهگو برقرار نمیکند، زیرا مخاطبان ایران به سینمای قصهگو علاقهمند هستند و معمولاً با فیلمهایی که قصه ندارند، ارتباط برقرار نمیکنند. همین رویکرد فیلم سبب میشود این تصور در ذهن پیش آید که فیلمهای مورد نظر از ابتدا با هدف جلب رضایت مخاطبان ایرانی سینما ساخته نشدهاند، بلکه تنها این هدف را مد نظر دارند که جشنوارههای خارجی را از خود خشنود نگاه دارند.
این منتقد سینما ادامه داد: متاسفانه رویکردی که این فیلم در پیش گرفته در فیلمهای دیگری هم مشاهده میشود. به این معنا که تنها حرفهایی در آن گفته میشود که بارها آن را شنیدهایم و مطلب جدیدی برای گفتن ندارد. در این قبیل فیلمها، وقتی از موضوعات اجتماعی و خانوادگی نقد میشود تنها همین نقد یک طرفه را مد نظر قرار داده و به هیچ وجه در کنار زندگیهای از هم پاشیده فیلم، شاهد یک الگوی موفق نیستیم که در مقابل زندگیهای شکست خورده بتواند درام موفقی را در فیلم شکل دهد.
نادیده گرفتن فرهنگ دینی در نظایر «آدت نمیکنیم»
آذین در بخش دیگری از سخنان خود گفت: فیلمسازانی که معمولاً فرمگرایی را با رویکردی نظیر فیلمهای «آدت نمیکنیم» پیشه راه خود قرار میدهند، کاملاً فرهنگی ایرانی و اسلامی را فراموش کرده، چون به نظرم همان گونه که پیشتر گفته شد، این قبیل آثار برای مخاطب داخلی تولید نشده است، در غیر این صورت فرهنگ غنی ایرانی – اسلامی در خود آیینها و سنتهایی دارد که در مناسبتهای خانوادگی و اجتماعی میتوان نمودهایی از آن را به خوبی مشاهده کرد. برای صدق این ادعا میتوان آنچه در خانوادههای غربی در مقایسه با خانوادههای ایرانی میگذرد را با هم مقایسه کرد تا متوجه شد آموزههای دینی و اسلامی تا چه حد میتواند مشکلات زندگی امروز را برطرف کند.
این منتقد سینمایی درباره پایانبندی «آدت نمیکنیم» همه این گونه توضیح داد: در این کار شاهد پایانبندی هستیم که در بسیاری از کارهایی این چنین مشاهده میشود و اصطلاحاً به آن پایان باز میگویند. این شکل از پایانبندی از سینمای روشنفکری نشئت گرفته است. تصمیم درباره انتهای کار به خود تماشاگر سپرده میشود. هدف از این کار نیز اصطلاحاً به این خاطر است که تماشاگر در مفهوم فیلم تفکر کند، اما آن چیزی که در «عادت نمیکنیم» و کارهای مشابه مشاهده نمیکنیم تفکر مد نظر است، بلکه حاصل چنین پایانبندی تنها سردرگمی تماشاگر است که به نوعی دلزدگی از این قبیل کارها را برایش به همراه دارد.
وی درباره ویژگیهای فنی فیلم نیز این گونه توضیح داد: این فیلم دارای بیتجربگیهایی است که در بحث کارگردانی و دکوپاژ به شدت سبب ضربه خوردن فیلم شده است. درباره بازیهایی این فیلم هم باید گفت که تمامی هنرمندان یک بازی متوسط از خود ارائه کردهاند که هیچ جذابیت خارقالعادهای در آن دیده نمیشود. با این توضیحات، این فیلم علاوه بر اینکه نتوانسته مخاطبان عادی سینما را راضی کند در جذب نظر منتقدان نیز ناموفق بوده است.
آذین درباره حواشی پیش آمده برای این فیلم هم چنین گفت: این فیلم به دلیل اینکه چند روز از شبکههای ماهوارهای تبلیغ شده با توقیف در اکران مواجه شد. این اتفاق نیز این تصور را به وجود آورد که فروش فیلم بالا خواهد رفت، اما این اتفاق رخ نداد و ما دیدیم کاری که برای تماشاگر ایرانی تولید نشده مورد استقبال مردم ایران نیز واقع نشد. نکته دیگری که باید به آن اشاره داشته باشم این است که در فیلمهایی نظر «آدت نمیکنیم» تنها چیزی که مشاهده نمیشود امید است، به نحوی که این شائبه در ذهن پیش میآید که در زندگی خانواده ایرانی آنچه که وجود ندارد شادی و لذت است. مفهومی که تنها نتیجهاش سست شدن کانون خانواده است.
وی در انتهای سخنانش تاکید کرد: فیلمسازان ما اگر در ساخت کارهایی که تولید میکنند تنها رضایت مردم را مد نظر داشته باشند، شاهد اتفاقات بسیار خوبی در هنر این کشور خواهیم بود؛ اتفاقی که هم رونق در گیشه را در پی خواهد داشت، هم اینکه مردم از دیدن یک سینمای شریف و پرامید لذت خواهند برد.