محمدجواد جمالی نوبندگانی، دبیر اول کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با
خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره دیدار وزیر امور خارجه کشورمان با مقامات ترکیه و ارزیابی خود از تغییر رویکرد ترکیه در منطقه با نزدیک‌تر شدن به ایران و روسیه، گفت: از حدود 6 سال گذشته ترکیه با تفکر نوعثمانی‌گری وارد صحنه بین‌المللی شد و مقامات حزب عدالت و توسعه به ویژه اردوغان و داووداوغلو به دنبال احیای امپراتوری عثمانی در قالب افزایش نفوذ خود در منطقه و بالابردن تاثیرگذاری ترکیه در کشورهای همسایه بودند.
وی افزود: ترکیه در موضوع سوریه به نوعی عمل کرد که در حمایت از تروریست‌ها هم متهم و هم مجرم شناخته شد و تروریست‌ها از آسیای میانه، قفقاز و اروپا از طریق ترکیه وارد سوریه می‌شدند و ترکیه از آنها پشتیبانی لجستیک می‌کرد. این مسئله باعث شد که در طی این سال‌ها روابط ترکیه با همسایگانش به ویژه سوریه، عراق و ایران به پایین‌ترین سطح ممکن برسد.
جمالی نوبندگانی اظهار کرد: از سوی دیگر ترکیه سال‌هاست که تقاضای ورود به اتحادیه اروپا را کرده است ولیکن اتحادیه اروپا شروط زیادی را برای این کشور گذاشته است و با اینکه ترکیه این شروط را اجرا کرده ولی هر بار با مخالفت آلمان یا فرانسه نتوانسته به عضویت اتحادیه اروپا دربیاید و اخیرا هم اعلام شده است که تا 20 سال آینده این اتفاق نمی‌افتد.
دبیر اول کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس خاطرنشان کرد: همچنین ترکیه عضو پیمان ناتو است و بزرگترین ارتش زمینی ناتو را دارد و لذا به واسطه تکیه بر ناتو درگیری هوایی را با روسیه ایجاد کرد اما فکر نمی‌کرد این درگیری تبعات بدی برایش داشته باشد. اما از آنجا که روسیه یکی از بازارهای هدف محصولات کشاورزی ترکیه بود و همچنین ترکیه سالانه پذیرای 4میلیون گردشگری روسیه بود پوتین نیز به کمتر از عذرخواهی مقامات ترکیه راضی نشد و سفت و محکم بر موضع خود ایستاد و مشاهده شد که آقای اردوغان به فکر ترمیم روابط با روسیه افتاد.
وی یادآور شد: مسئله دیگر این بود که در انتخابات اخیر مجلس در ترکیه حزب عدالت و توسعه نتوانست اکثریت آرا را کسب کند و این نشان داد که این حزب از مقبولیت سابق برخوردار نیست. در کنار این مسائل، ناکامی در کنارگذاشتن بشار اسد از حکومت در سوریه و آسیب دیدن اقتصاد این کشور در طی این 5 سال، باعث شد که ترکیه به دنبال ترمیم روابط با کشورهای همسایه باشند و لذا ابتدا روابط خود با روسیه را بهبود بخشیدند.
جمالی نوبندگانی عنوان کرد: پس از کودتایی هم که در ترکیه رخ داد، ایران اولین کشوری بود که کودتا را محکوم کرد و از حکومت مردم‌سالار این کشور حمایت کرد و از طرف دیگر عربستان سعودی در قالب دیپلماتیک و با بیان عدم دخالت در امور داخلی ترکیه، عملا به تقویت کودتاچیان و تایید آنها پرداخت.
وی ابراز کرد: این مسئله سبب شد که ترک‌ها به یک واقع‌بینی در حوزه سیاست خارجی برسند و دوست و دشمن واقعی خود را بشناسند و بدانند که بهترین دوست آنها همسایگانشان هستند و به ویژه ایران به لحاظ قرابت‌های دینی و فرهنگی، قومی و زبانی می‌تواند بهترین دوست ترکیه باشد.
جمالی نوبندگانی با بیان اینکه ارتباط خوبی که اکنون میان ایران، روسیه و ترکیه برقرار شده است می‌تواند در تحولات آتی منطقه تاثیرگذار باشد، گفت: اما این ارتباط نمی‌تواند تعیین‌کننده قطعی مسائل منطقه از جمله سوریه باشد، زیرا بازیگران دیگری نیز از جمله آمریکا، اتحادیه اروپا، عربستان و قطر در موضوع سوریه مؤثرند. لذا باید منتظر بود تا تاثیر این بهبود روابط ترکیه با ایران و روسیه در مسئله سوریه مشاهده کرد.
مهدی مخبری