حجت‌الاسلام حجر حسنی سعدی، مدیر اداره تولید و تأمین محتوا و محصول مرکز رسیدگی به امور مساجد در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) به تشریح مسائل و مباحثی پرداخت که طی دهه‌های اخیر ارتباط بین مسجد و نوجوانان و جوانان کشورمان را تحت تأثیر خود قرار داده‌است.
وی با اشاره به اینکه مرکز رسیدگی به امور مساجد سال 1393 را به عنوان سال «مسجد و کودکان و نوجوانان» و سال بعد از آن را به نام سال «مسجد و جوانان» نام‌گذاری کرده بود، گفت: رویکرد ما در این نام‌گذاری این بود که بین مسجد و گروه سنی نوجوان و جوان به نوعی آشتی برقرار کنیم.
دهه‌ای که مخاطبان مساجد ایران را تغییر داد
حجت‌الاسلام حسنی پیوند و ارتباط بین مسجد و گروه‌های سنی نوجوانان و جوانان در دهه 70 را پیوندی وسیع عنوان و اظهار کرد: به این دلیل که هنور اثرات جنگ و پایان جنگ ادامه داشت در این دهه ارتباط نسل نوجوان و جوان با مسجد قوی بود، اما با ورود به دهه 80 می‌بینیم که رقبایی برای مساجد به وجود آمده است از جمله فرهنگ‌سراها، فضاهای مجازی و ... که یکسری فعالیت‌های فرهنگی انجام می‌دهند و این فعالیت‌ها برای گروه‌های سنی نوجوان و جوان جذاب‌تر هستند.
وی به عملکرد مساجد در مقابل این رقبای جدید نیز اشاره و اظهار کرد: مساجد نتوانستند خود را با نسل جدید به روز کرده، به جلو آمده، فناوری‌ها و جذابیت‌های فناوری‌های جدید را درون خود ایجاد و به فناوری‌های نوین مجهز شوند.
توان ائمه جماعات افزایش نیافت/ مساجد از جوانان خالی شد
حسنی تصریح کرد: اما حداقل کاری که می‌شد انجام داد این بود که توان ائمه جماعاتمان افزایش یابد تا بتوانند این نسل را جذب کنند اما به هر دلیلی این کار هم اتفاق نیفتاده است.
وی در ادامه به تلاش‌های صورت گرفته برای بازگرداندن نسل نوجوان و جوان به مساجد اشاره و عنوان کرد: تلاش‌های ما طی این دو سال منجر به امضای تفاهم‌نامه مرکز رسیدگی به امور مساجد و آموزش و پرورش استان تهران پیرامون ارتباط بین مسجد و مدرسه شد. البته خود مرکز هم سعی کرد گفتمان جدیدی را در تعامل بین ائمه جماعات و نسل جوان و نوجوانمان ایجاد کند.
تلاش برای تغییر گفتمان حضور کودکان و نوجوانان در مساجد
حجت‌الاسلام حسنی به نگاه سنتی برخی از ائمه جماعات به حضور نوجوانان در مساجد نیز اشاره و عنوان کرد: یکسری از ائمه جماعات به دلیل نگاه‌هایی که از قدیم وجود داشته و بعضاً توصیه‌هایی مبنی بر ممانعت از حضور کودکان در مساجد مطرح بوده چندان رغبتی به حضور کودکان در مساجد نشان نمی‌دادند و بر همین اساس ما تلاش کردیم با تولید محتواهای متعدد از جمله کتاب، مقاله و نیز ارسال دستورالعمل‌ها و شیوه‌‌نامه‌های متعدد و معرفی مساجد شاخص و موفق در جذب کودکان و نوجوانان و البته معرفی برکات حضور نوجوانان و جوانان در مساجد این گفتمان را تغییر دهیم.
وی ادامه داد: از سوی دیگر تلاش کردیم با غنی‌کردن بانک ایده‌های مسجدی ایده‌ها را به این سمت هدایت کنیم که ائمه جماعات در تعامل بهتر و بیشتر با نوجوانان و جوانان قرار گیرند و ایده‌های مختلف در مراحل جذب، حفظ و ارتقای معرفتی حضور نوجوانان و جوانان در مساجد جمع‌آوری و به ائمه جماعات ارائه شد.
مدیر اداره تولید و تأمین محتوا و محصول مرکز رسیدگی به امور مساجد در ادامه به کمبود بودجه و مشکلات ایجاد شده به این دلیل نیز اشاره و اظهار کرد: علی‌رغم این مسئله سعی شد از نظر محتوا موارد مورد نیاز را جمع‌آوری و تهیه کنیم و بازخوردهایی که از ائمه جماعات دریافت کرده‌ایم و شاهد بودیم که آنها شروع به برنامه‌ریزی برای حضور نوجوانان و جوانان در مساجد کرده‌اند نشان می‌دهد که موفقیت‌های نسبی در این چند ساله داشته‌ایم اگر چه با نقطه مطلوب فاصله زیادی داریم.
حسنی از درخواست‌های متعدد ائمه جماعات برای دریافت راه‌کار جذب کودکان و نوجوانان به مساجد نیز سخن گفت و در پاسخ به این سؤال که ایده‌ها و منابع ارائه شده به ائمه جماعات تا چه اندازه قابلیت اجرایی دارند؟ گفت: رویکرد ما این بود که از فضای نظریه‌پردازی و ارائه صرف مسائل نظری فاصله بگیریم.
وی ادامه داد: در اکثر موارد می‌بینیم که به لحاظ نظری کارهای خوبی انجام شده است اما در مرحله عمل مورد استفاده قرار نمی‌گیرد بر همین اساس تلاش شد مباحث نظری به نحوی طراحی شود که قابل عملیاتی شدن داشته باشد و به صورت عملیاتی و دقیق به امام جماعت گفته شود که در میدان عمل باید این کارها صورت گیرد.
حسنی افزود: خود این نگاه باعث اقبال ائمه جماعات شد و اکنون امام جماعت می‌تواند کتاب‌های ارائه شده را بخواند و اجرا کند و از سوی دیگر به واسطه ابزارهای متعدد، از جمله کتاب، بروشور، سایت، شبکه‌‌های مجازی و ... منابع آموزشی و ایده‌ها در اختیار ائمه جماعات قرار گرفته است.
وی در پایان اعلام کرد: در گذشته نگاه برخی ائمه جماعات این بود که آوردن کودکان به مسجد مشکل شرعی دارد و بر مبنای حدیثی که مطرح شده برخی از ائمه جماعات چنین مبحث فقهی را مطرح می‌‌کردند که برای این گروه از ائمه جماعات نیز دو جلد کتاب تحت عنوان بررسی فقهی و حدیثی آوردن کودکان به مسجد تدوین و ارائه شد.