مسعود پیرمرادیان، مدیر مؤسسه نشر معارف در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره مطالبات ناشران به‌ویژه ناشران دینی و مذهبی گفت: مطالبات ناشران برگرفته از نیاز آنها است که نیازها و مشکلات پیش‌روی نشر کشور را می‌توان در سه بخش اقتصاد نشر، تبلیغ و نظارت بررسی کرد؛ اولین بخش که مربوط به اقتصاد نشر است؛ در حال حاضر اقتصاد نشر وضعیت خوبی را ندارد و زجر می‌کشد و این مشکل به این برمی‌گردد که ناشر کالایی را که تولید می‌کند، برای فروش آن نیازمند شبکه توزریع است که متأسفانه این شبکه معیوب است.
وی افزود: در همه صنایع شبکه منسجم توزیع وجود دارد و کوچک‌ترین شهرها را نیز پوشش می‌دهد، اما در رابطه با کتاب این گونه نیست و شبکه منسجمی وجود ندارد که کتاب‌ها را در اقصی نقاط کشور توزیع کند. علاوه بر نبود شبکه‌های توزیع منجسم در کشور، شبکه حمل و نقل کتاب نیز وجود ندارد و کتاب باید در کنار سایر کالاها و از طریق پایانه‌های باربری ارسال شود و این هم کار را از لحاظ فرآیندی دچار سختی و مشقت می‌کند و هم از نظر اقتصادی و مالی، هزینه‌های حمل و نقل را افزایش می‌دهد.
وی با بیان اینکه مرکز پخش به معنای حرفه‌ای و واقعی آن در کشور وجود ندارد، ادامه داد: مشکل دیگر در رابطه با بازار هدف است؛ در واقع بازار هدف وجود ندارد تا کتاب را از طریق کتابفروشی در اختیار و معرض دید مردم قرار دهیم، در حال حاضر براساس تحقیقاتی که انجام شده است، تعداد کتابفروشی‌های عمومی کشور از 200 – 300 واحد فراتر نمی‌رود، در یک کشور که حدود 400 شهر بزرگ و 11 کلان‌شهر دارد، چطور می‌توان در 200 – 300 کتابفروشی کالاهای خود را در معرض دید مردم قرار داد.
پیرمرادیان در ادامه عنوان کرد: کتابفروشی‌هایی که با متراژ پایین در حال فعالیت هستند، هزینه اجاره و هزینه‌های جاری کتابفروشی با وضعیت فروش فعلی به آنها اجازه فعالیت نمی‌دهد؛ چراکه مقرون به صرفه نیست؛ از سوی دیگر هم تعداد کتابفروشی‌ها اندک است و همچنین تعداد کتابفروشی‌های عمومی به اندازه‌ای کم هستند که می‌توان تعداد آنها را نادیده گرفت.
مدیرعامل نشر معارف تصریح کرد: مجموعه نشر معارف در سطح کشور قریب به 30 کتابفروشی دارد و در این راستا به وزیر ارشاد اعلام کردیم که کتابفروشی عمومی که نخواهد لوازم تحریر و کتاب درسی بفروشد، در کشور وجود ندارد و اینجا می‌طلبد یک دستگاه حاکمیتی مانند وزارت ارشاد در رابطه با حمایت و مدیریت آن ورود کند، تا این معضل برطرف شود.
وی در ادامه تبلیغ و ترویج کتاب را معضل دیگر در این زمینه عنوان کرد و گفت: در همه صنایع، وقتی کالایی تولید می‌شود باید آن را تبلیغ و معرفی کرد، در حال حاضر این موضوع برای کتاب مقرون به صرف نیست تا یک کتاب را مانند پفک تبلیغ کرد.
پیرمرادیان ادامه داد: در کشورهای دیگر نیز در رابطه با تبلیغ کتاب مشکل وجود دارد و در این راستا دولت در تبلیغ اقلام فرهنگی مانند کتاب یارانه اختصاص داده و هزینه پرداخت می‌کند؛ از این‌رو هزینه تبلیغ کتاب با سایر کالاها یکی نیست. به همین دلیل انتظار است که وزارت ارشاد برنامه‌ریزی کند تا از سوی شهرداری‌ها که بیلبردها و مکان‌های تبلیغی شهری را در اختیار دارند، همچنین از طریق وزارت راه و ترابری در جاده‌ها و مجموعه صدا و سیما که امکان تبلیغ رسانه‌ای در شبکه‌های گوناگون را دارد، با اختصاص یارانه، ناشران بتوانند کتاب‌های خود را تبلیغ و معرفی کنند.
این ناشر انتظار دیگر ناشران را در رابطه با نظارت عنوان کرد و گفت: ما ناشران انتظار داریم ارشاد در دو بخش محتوایی و شکلی نظارت کند؛ همچنین انتظار داریم در عرصه‌ای که فعالیت می‌کنیم ارشاد نظارت کند تا محتواهای ناسالم و مسموم امکان انتشار پیدا نکنند و ممیزی دقیقی انجام شود تا کتاب‌ها با محتواهای سالم منتشر شوند و این انتظار به‌حقی است.
وی با بیان اینکه در بحث شکلی نیز انتظار نظارت از سوی ارشاد وجود دارد، بیان کرد: در رابطه با قیمت کتاب هیچ قاعده‌ای وجود ندارد و هر ناشر هر قیمتی که دوست داشته باشد، قیمت‌گذاری می‌کند. امروز یک کتاب 100 صفحه‌ای از 3 تا 15 هزار تومان قیمت‌گذاری می‌شود؛ چرا باید این اندازه نوسان قیمت وجود داشته باشد.
پیرمرادیان ادامه داد: یک ناشر بی‌دلیل قیمت بالایی را برای کتابش درج می‌کند و عرضه آن با تخفیف بالایی همراه است، این موضوع سبب می‌شود بازار تجارت کتاب دچار تلاطم شود. ما با ناشرانی مواجه هستیم که دست به چنین ابتکارات غلط می‌زنند و قیمت کتاب را بالاتر از حد واقعی قرار داده و بعد با حربه تخفیف کتاب را به فروش می‌رسانند و این امر سبب می‌شود یک کتاب نامرغوب به فروش برسد و مخاطبی که کتاب را خریداری کرده با مطالعه کتاب به بی‌محتوایی آن پی برده و نسبت به خرید کتاب بدبین شود.
وی تصریح کرد: وزارت ارشاد در رابطه با قیمت‌گذاری کتاب قاعده، کف و سقفی را برای آن در نظر بگیرد و هر کسی از راه رسید نتواند انتشارات به ثبت برساند، افراد غیرحرفه‌ای هستند که انتشارات به ثبت رسانده و کتاب‌های با کیفیت محتوایی و چاپ پایین عرضه می‌کنند و به فروش می‌رسانند. از طرفی هم کتاب‌هایی که توسط ناشر معتبر و حرفه‌ای تولید شده، در انبارها می‌ماند و به وضعیتی دچار می‌شویم که نگران‌کننده است.
مدیرعامل نشر معارف یادآور شد: با وضعیت انبارهای پر از کتاب، سرنوشت نشر کشور چه خواهد شد. در مقابل کتاب‌هایی نامرغوب بازار خوبی پیدا کرده‌اند؛ به این دلیل که تخفیف دارند و مردم نیز به دلیل مشکلات اقتصادی به کتاب‌های ارزان روی می‌آورند و کتاب‌های خوب و بارازش در انبارها خاک می‌خورند.
سمیه قربانی