موافقت مجلس با کلیات لایحه برنامه ششم توسعه

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، مجلس شورای اسلامی امروز، یکشنبه، 28 آذرماه بررسی گزارش کمیسیون تلفیق برنامه ششم توسعه را در دستور کار خود قرار داده بود.
در ابتدای این دستور کار، محمد خدابخشی، سخنگوی کمیسیون تلفیق گزارشی از روند رسیدگی به برنامه ششم ارائه کرد و سپس مخالفان و موافقان کلیات لایحه برنامه ششم توسعه در وقت‌های تعیین‌شده دلایل مخالفت و موافقت خود را بیان کردند.
محمدعلی وکیلی، منتخب مردم تهران اولین ناطقی بود که به عنوان مخالف کلیات برنامه ششم توسعه در جایگاه قرار گرفت و در سخنانی اظهار کرد: برنامه ششم توسعه اشکالات شکلی و محتوایی دارد که اشکال شکلی از جایی شروع شد که دولت یازدهم با برداشت حقوقی از برنامه ششم توسعه حاضر به ارائه این برنامه نشد و مجلس به جای دولت اقدام به برنامه‌نویسی کرد که این یکی از زیان‌های اساسی برای زیرساخت‌های کشور است.
وی با بیان اینکه برنامه توسعه‌ای 35 ماده‌ای به 180 ماده افزایش پیدا کرده است، گفت: این نکته قابل توجه است که دولت‌ها به برنامه‌های خود تنها 30 درصد عمل می‌کردند و اکنون این سؤال وجود دارد که دولت چه میزان متعهد به برنامه‌ای خواهد بود که مجلس برای آن نوشته است.
منتخب مردم تهران در مجلس افزود: ساختار برنامه ششم توسعه هیچ نسبتی با اسناد بالادستی از جمله سند چشم‌انداز و سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی که از سوی رهبر معظم انقلاب رهبری ابلاغ شده است ندارد؛ حتی در این برنامه سیاست کوچک‌سازی دولت و استفاده از ظرفیت‌های هدفمندی یارانه برای تولید نیز دیده نشده است.
وکیلی با انتقاد از محورهای برنامه ششم توسعه عنوان کرد: عدم توازن در برنامه یکی دیگر از مشکلات محتوایی است، انتظار می رفت برنامه توسعه ای 4 یا5 محور اولویت دار داشته باشد و بقیه برنامه‌ها بر پایه این محورها پیش می رفت اما در حال حاضر شاهد برنامه‌ای با صد محور هستیم که اولویت‌های زیادی برای کشور تعریف کرده است. به نظر می‌رسد دولت راه را گم خواهد کرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا سلیمی، منتخب مردم محلات در مجلس نیز به عنوان اولین موافق با طرح این سؤال که آیا می‌توان کشور را بدون برنامه اداره کرد، گفت: ممکن است برنامه ششم توسعه در مواردی اشکالاتی داشته باشد اما مجلس جای بحث و بررسی این موضوعات است و مورد به مورد آنها را بررسی می‌کنیم.
وی افزود: یکی از مشکلات کشور در حال حاضر افزایش سالانه بیکاران تحصیلکرده است که طبق برنامه و محاسبات انجام شده می‌بایستی در پایان برنامه ششم 50 درصد از این نیروهای تحصیلکرده آموزش دیده و در مرحله اشتغال باشند.
سلیمی با بیان اینکه چگونه می‌توان با بیکاری مقابله کنیم وقتی سند ملی کار نداریم، گفت: در این زمینه باید یادآور شد که سند ملی کار در برنامه ششم توسعه تعیین شده است و ایجاد این سند ملی می‌تواند در رفع مشکلات بیکاری تا حد زیادی مؤثر باشد.
وی عدم وجود انضباط مالی را از دیگر مشکلات کشور عنوان کرد و افزود: در این زمینه موارد بسیار مفیدی در برنامه ششم توسعه آورده شده و مقرر شده تا از فروش نفت در سال اول 30 درصد به صندوق توسعه ملی واریز شود و همچنین سالیانه 2 درصد این میزان افزایش یابد.
قاسم احمدی لاشکی، منتخب مردم چالوس و نوشهر نماینده دیگری بود که در جایگاه به مخالفت با کلیت لایحه برنامه ششم توسعه ایستاد.
وی اظهار کرد: در مجلس نهم برخی از دوستان اظهار داشتند هرچه سریع تر تکلیف برنامه پنجم روشن شود اما ما ایستادگی کردیم و گفتیم نباید این موضوع شتابان و با عجله صورت گیرد.
احمدی لاشکی با بیان اینکه نباید برنامه توسعه دارای نقص باشد، گفت: پس از گذشت حدود 7 ماه لایحه‌ای ارائهش شده که نتوانسته نیاز امروز کشور را به صحن علنی مجلس بیاورد؛ برخی موضوعات آرمانی و تخیلی هستند، در حالی‌که در بیانات مقام معظم رهبری اشاره شده که باید مصوبات به واقعیات نزدیک باشد.
وی اظهار کرد: باید برنامه ششم توسعه با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی منطبق باشد و مغایرت برنامه به این اصول قابل پذیرش نیست؛ لایحه برنامه باید با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در موضوعاتی مانند رشد اقتصادی شتابان و پایدار، کمبود فضای کسب و کار و تقویت رقابت‌پذیری هماهنگ باشد.
منتخب مردم چالوس و نوشهر افزود: آیا در این لایحه به موضوعاتی مانند رسیدگی به وضعیت خانواده‌های شهدا، جانبازان، ایثارگران و شهدای مدافع حرم توجه شده؛ آیا به موضوع بازنشستگان فرهنگی و سایر بازنشستگان توجه شده است؟
شهباز حسن‌پور بیگلری، منتخب مردم سیرجان و بردسیر دیگر نماینده موافق کلیات برنامه ششم توسعه بود که اظهار کرد: در شرایط کنونی رد و مخالفت با کلیات لایحه مربوطه مطلوب نیست؛ زیرا ما هم‌اکنون یک سال قانون برنامه پنجم توسعه را تمدید کردیم و اگر این لایحه مورد تایید قرار نگیرد کشور برای یک سال دیگر در بلاتکلیفی قرار خواهد گرفت.
وی با بیان اینکه در لایحه برنامه ششم توسعه به سیاست‌های ابلاغی رهبرمعظم انقلاب دقت ویژه‌ای صورت گرفته است، گفت: به طور حتم یکی از دغدغه‌های اصلی نمایندگان مسئله اقتصاد مقاومتی است که خوشبختانه در لایحه برنامه مورد توجه قرار گرفته است.
حسن‌پور بیگلری افزود: در لایحه برنامه ششم توسعه به حوزه سند چشم‌انداز، سیاست‌های ابلاغی رهبری و سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی توجه ویژه شده؛ البته امکان دارد این لایحه نیز مانند قوانین دیگر دچار نقاط ضعف و قوتی باشد که باید بعد از تصویب کلیات این ایرادات را رفع کرد.
وی همچنین اظهار کرد: با تلاش نمایندگان و دولت سعی شد تا در حد بضاعت و شرایط کشور از ایثارگران و خانواده شهدا حمایت‌های لازم صورت گیرد همچنین در این برنامه به حوزه سلامت و بیمه سلامت با توجه به آثار مثبت اجرای طرح‌های تحول سلامت در کشور نگاه خاصی شده است.
جلال میرزایی، منتخب مردم ایلام نیز در مخالفت با کلیات لایحه برنامه ششم عدم توجه این برنامه به مسائل راهبردی را از جمله موارد مخالفت خود عنوان کرد و گفت: در این برنامه به مسائل روزمره اداره کشور پرداخته شده است.
وی همچنین اظهار کرد: در این لایحه به رشد اقتصادی کشور که منجر به اشتغال‌زایی شود پرداخته نشد بلکه مجدد شاهد نگاه‌ها به تکنولوژی هستیم در حالی که می‌دانیم در صورتی که رشد اقتصادی وجود نداشته باشد شاهد رشد اشتغال‌زایی نخواهیم بود.
حجت‌الاسلام والمسلمین نصرالله پژمانفر، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی به عنوان یکی از موافقان کلیات بود که در سخنانی با اشاره به نقاط قوت و نقاط ضعف کلیات برنامه ششم توسعه اظهار کرد: یکی از موضوعاتی که در برنامه ششم توسعه توجه جدی نشده، موضوع فرهنگ بود در حالی که یکی از موضوعات مهم کشور، موضوعات فرهنگی است.
منتخب مردم مشهد در مجلس با اشاره به پیشنهادات کمیسیون فرهنگی در مورد لایحه برنامه ششم توسعه اظهار کرد: این پیشنهادات به مسائلی ورود پیدا کرده و به تصویب نمایندگان کمیسیون تلفیق قرار گرفته که مسائل فرهنگی کشور را حل و فصل می‌کند.
وی با بیان اینکه در لایحه دولت ماده مستقلی به حوزه فرهنگ اختصاص نداده شده است، گفت: در پیشنهادات کمیسیون فرهنگی به مواردی همچون تقویت فرهنگ عمومی، ارتقای شاخص‌های فرهنگی، تمهیدات قانونی لازم برای تقویت مراکز فرهنگی، ورزشی و مساجد و افزایش فعالیت‌های مسجدمحور اشاره شده است.
پژمانفر همچنین افزود: گسترش فرهنگ ایثار وشهادت از طریق صدا و سیما، آموزش و پرورش و آموزش عالی، توانمندسازی مناطق محروم در حوزه فرهنگی و توجه به فضای مجازی از دیگر مواردی است که مورد توجه کمیسیون فرهنگی قرار گرفته است.
وی با تأکید بر اینکه صرف نظر کردن از الحاقات و پیشنهادات کمیسیون فرهنگی برای این حوزه خسارت‌بار است، گفت: نباید صرفاً به آنچه دولت در این رابطه مطرح کرده بسنده کنیم.
رئیس فراکسیون قرآن، عترت و نماز مجلس در بخش دیگری از سخنان خود به نقاط قوت برنامه ششم توسعه اشاره کرد و گفت: مشکلات کشور به دلیل بی‌قانونی است که این برنامه می‌تواند به خارج کردن کشور از این مشکلات کمک کند.
وی گفت: دانش‌بنیان بودن اقتصاد و تولید از نقاط قوت این برنامه است که در مقایسه با برنامه‌های قبلی و پیشنهادات دولت اصلاً قابل مقایسه نیست.
حسینعلی شهریاری، منتخب مردم زاهدان دیگر مخالف تصویب کلیات لایحه برنامه ششم بود که در سخنانی با اشاره به افزوده شدن 110 ماده به لایحه دولت در برنامه ششم تصریح کرد: زمانی که قوانین براساس لایحه دولت و همراهی مجلس در برنامه مصوب می‌شد 25 درصد اجرایی شد این در حالی است که در برنامه ششم 110 ماده اضافه شده و دولت اعلام می‌کند بسیاری از این مواد را قبول ندارد؛ بنابراین باید قوانین خاصیت عملیاتی و اجرایی داشته باشد و از توقعاتی که عملیاتی نیست و باعث تنش مجلس و دولت می شود پرهیز شود.
وی افزود: اگر قانون برنامه پنجم را یک سال دیگر تمدید کنیم و با دولت در زمان مناسب یک برنامه منسجم آماده کنیم که قابلیت عملیاتی و اجرایی شدن را داشته باشد زمینه جلوگیری از تکرار مشکلات به وجود می‌آید.
شهریاری با تأکید بر ضرورت توجه به مسائل خانواده‌های شهدا، رزمندگان و ایثارگران در برنامه توسعه ااظهار کرد: باید مسائلی که در رابطه با توجه به خانواده شهدا و ایثارگران در برنامه وجود دارد شفاف باشد.
موافق دیگری که در دفاع از کلیات لایحه برنامه ششم در جایگاه قرار گرفت، محمدحسین قربانی، منتخب مردم آستانه اشرفیه بود که گفت: به طور حتم کشور باید بر اساس برنامه پیش برود و در این مسیر تدوین قوانین کشور باید طبق سندهای مدیریتی 5 ساله صورت گیرد حال در شرایط کنونی برنامه 5 ساله پنجم به مدت یک سال تمدید شد اما قطعاً در شرایط کنونی دیگر این قانون قابل تمدید نیست؛ از طرف دیگر بودجه سال 96 الزاماً باید بر اساس برنامه ششم توسعه نوشته می‌شد، حال با تمام مشغله‌های دولت لایحه بودجه سال 96 به موقع به مجلس ارسال شد و خوشبختانه تدوین لایحه ششم توسعه به عنوان حاصل تجربه مجلس و دولت مورد تدوین قرار گرفت.
وی با بیان اینکه در این برنامه به جامعه ایثارگران توجه شده است، گفت: یکی از امتیازات این برنامه حمایت از ایثارگران و نگاه ویژه به قانون جامع ایثارگران بوده است.
قربانی افزود: یکی از نکات مثبت لایحه برنامه ششم توسعه توجه بیشتر به فرآیند نظارت بر اجرای برنامه ششم بود زیرا در دو برنامه 5 ساله قبلی فرآیند نظارتی برای بررسی امور وجود نداشت.
حجت‌الاسلام والمسلمین ناصر موسوی لارکانی، منتخب مردم فلاور جان به عنوان آخرین مخالف کلیات لایحه برنامه ششم سخنانی اظهار کرد.
وی با اشاره به ایرادی که در نظام و ساختار برنامه‌نویسی وجود دارد، گفت: اساس برنامه‌ای که دولت به مجلس ارائه کرد برنامه نبود بلکه احکامی بود که به مجلس تقدیم کرد و دولت قصد داشت برنامه را بر اساس برداشتی که از اصل 126 قانون اساسی داشت، خودش تهیه کند.
موسوی لارکانی با بیان اینکه اساساً فلسفه وجودی برنامه چیست و بود و نبود آن چه تأثیری در روند توسعه کشور خواهد داشت، گفت: لایحه‌ای که مسائل و مشکلات کشور در آن به خوبی بیان نشده و منابع کشور در جهت حل مسائل و مشکلات تجهیز نشده است چگونه می‌تواند پیشران توسعه کشور باشد.
وی یکی از مشکلات لایحه برنامه ششم توسعه را عدم تناسب با مشکلات کشور دانست، اظهار کرد: ما باید به این نکته توجه داشته باشیم که چه مشکلاتی در کشور داریم و قرار است کدام دسته از مشکلات کشور با کدام اولویت حل شود؟
منتخب مردم فلاورجان تصریح کرد: توسعه باید همه‌جانبه صورت گیرد و تمرکز در موضوعات خاص نمی‌تواند به رشد کشور کمک کند.
وی تأکید کرد: آنچه به صحن علنی مجلس آمده بیشتر به یک بودجه 5 ساله شبیه و یک برنامه دست و پاگیر شبیه است و راه‌حل عملیاتی برای رفع موانع توسعه کشور در نظر گرفته نشده است.
موسوی لارکانی عدم شفافیت و نامشخص بودن نسبت مواد لایحه با اقتصاد مقاومتی را از دیگر ایرادات این برنامه عنوان کرد و گفت: این لایحه نمی‌تواند یک برنامه جامع توسعه‌ باشد و در شرایط خطیر کنونی به مسائل اساسی پیش روی  کشور نپرداخته است.
سیدکاظم دلخوش، منتخب مردم صومعه‌سرا به عنوان آخرین ناطق و آخرین موافق دفاعیات خود را ایراد کرد و گفت: سیر مراحل رسیدگی و تصویب برنامه ششم انجام شده و پیشنهادات نمایندگان و کمیسیون‌های تخصصی در مورد برنامه ششم بررسی شد و کمیسیون تلفیق هم واقعاً زحمت کشید و بعضاً در سه شیفت کار رسیدگی به برنامه ششم را انجام دادند و با توجه به شرایط فعلی تغییراتی که لازم بود را انجام داده است.
وی اظهار کرد: علی‌رغم نقص‌هایی که در برنامه ششم وجود داشت کار بررسی آن در کمیسیون تلفیق صورت گرفت و اگر به کلیات رأی ندهیم خلل ایجاد خواهد شد؛ اگر بنا باشد قانون بودجه را بنویسیم باید بر اساس احکام برنامه باشد و اگر کلیات رأی نیاورد دچار مشکل خواهیم شد و نمی‌توانیم در آینده تصمیم درستی بگیریم.
دلخوش با بیان اینکه راه حل رفع نقص برنامه این نیست که به کلیات رأی ندهیم، افزود: دولت برنامه را ناقص آورد و مجلس مهلت داشت سیر بررسی این برنامه را طی کند؛ ضمن اینکه برنامه ناقص را خدمت رهبر معظم انقلاب هم بردیم و امروز اگر به کلیات رأی ندهیم در مورد وظایف خود نسبت به این برنامه چه پاسخی می‌توانیم به مردم بدهیم؟
پس از سخنان موافقان و مخالفان، حمیدرضا حاجی‌بابایی، رئیس کمیسیون برنامه ششم توسعه در سخنانی اظهار کرد: این کمیسیون از اول شهریورماه کار خود را شروع کرد و هر یک از کمیسیون‌های تخصصی سه نماینده در این کمیسیون داشت.
وی افزود: کمیسیون تلفیق 4 ماه به صورت مداوم با حضور کارشناسان برگزار شد و از 20 دانشگاه کشور درخواست مشاوره و کمک کرد؛ به 30 نفر از صاحب‌نظران از تفکرات گوناگون نامه نوشته شد تا دیدگاه‌های خود را اعلام کنند و با اکثر وزرا و کارشناسان دولت جلسه گذاشته شد و تمامی دیدگاه‌ها و نظرات گرفته شد.
حاجی‌بابایی تصریح کرد: آنچه در کمیسیون تلفیق مصوب شده برآیند دیدگاه‌ها و نظرات کمیسیون‌های تخصصی است و به جرأت می‌توان گفت بیش از 90 درصد آنچه در این گزارش آمده پیشنهادات مکتوب کمیسیون‌های تخصصی است.
وی افزود: تفاوت این برنامه با برنامه‌های پیشین این است که مجلس قرار شد با کمک دولت و کارشناسان و نخبگان برنامه تدوین کند؛ در این برنامه تلاش شد نظر و دیدگاه دولت را اعمال کنیم اما رأی نمایندگلان تأثیرگذار بود و مصوبات بر اساس تصمیمات نمایندگان بود.
رئیس کمیسیون تلفیق با بیان اینکه برنامه ششم نظام‌مند است، گفت: اساس برنامه ششم توسعه را سیاست‌های کلی برنامه ششم و اقتصاد مقاومتی قرار دادیم و از ویژگی‌های برنامه ششم این است که مردم‌محور و محروم‌محور است و در جهت احیای نیازها و اهداف اساسی انقلاب اسلامی گام برداشته است و سعی شده در این برنامه برای رفع مشکلات اجتماعی ریل‌گذاری شود.

محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت نیز در سخنانی با اشاره به اهمیت تصمیم مجلس نسبت به لایحه برنامه ششم توسعه اظهار کرد: از اعضای کمیسیون تلفیق برای تکمیل لایحه پیشنهادی دولت تشکر می‌کنم؛ آنچه دولت به مجلس تقدیم کرد 35 ماده بود اما آنچه امروز ارائه شده 144 ماده است یعنی 110 ماده در کمیسیون تلفیق به این برنامه اضافه شده است.

وی با بیان اینکه قرار بود دولت لایحه برنامه ششم را در چند صفحه بنویسد، گفت: این مطلب توصیه‌ای بود که رئیس مجلس نیز در جریان آن قرار داشت و بر همین اساس دولت احکام تکراری را به صورت لایحه به مجلس آورد و مجلس نیز به تصویب رساند بنابراین موارد تکراری از برنامه ششم حذف شد.

نوبخت گفت: در رابطه با برنامه ششم پیشنهادمان به رئیس مجلس این بود که دولت از عقل جمعی کمیسیون تلفیق استفاده کند و در مواردی که اهداف برنامه ششم را محقق نمی‌کند را اصلاح و یا تکمیل کند اما 110 ماده به این برنامه اضافه شد که برخی مواد آن در جهت کمک به برنامه بود اما برخی احکام برای مجریان کمک نمی‌کند و بازدارنده هستند.

وی تصریح کرد: اگر این موارد و اشکلات در برنامه ششم باقی بماند این مصوبه مثل مصوبات گذشته قدرت اجرایی ندارد.

نوبخت افزود: بهترین راه این است که کلیات برنامه به کمیسیون برگردد و اصلاح شود اما آیین‌نامه این اجازه را نمی‌دهد و در صورت رد کلیات دولت باید مجدداً برنامه دیگری ارائه کند.

وی تأکید کرد: این مصوبه اگر به همین ترتیب به تصویب برسد آن توسعه‌ای که شما به دنبالش هستید، تحقق پیدا نمی‌کند بنابراین از هیئت‌رئیسه تقاضا دارم که بعد از تصویب بتوانیم مواردی که قدرت اجرایی ندارد را اصلاح کنیم.

رئیس مجلس شورای اسلامی در پاسخ به نماینده دولت اظهار کرد: اگر با اصل کلیات مشکلی ندارید کمیسیون از ایراداتی که به برخی موارد مطرح می‌کنید استقبال می‌کند تا مجدداً بررسی کند.

لاریجانی افزود: مشکل اینجا بود که دولت لایحه برنامه را به مجلس نداد؛ اگر لایحه می‌داد این وضع به وجود نمی‌آمد.

وی گفت: برخی از مواد لایحه برنامه ششم ایرادات و مشکلاتی دارد که در ادامه هم‌فکری می‌کنیم تا حل بشود اما اصل موضوع را رد نکنید چرا که یک گردش طولانی به وجود می‌آید.

کلیات لایحه برنامه ششم توسعه به رأی گذاشته شد که با اکثر آرا به تصویب رسید.