به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، فارس نوشت: کتاب «نمایش در دوره قاجار» نوشته یعقوب آژند منتشر شد.
در مقدمه کتاب می‌خوانیم:
ساختار و صورتبندی کتاب حاضر از سه بخش عمده تعزیه، نمایش سنتی و تئاتر تشکیل می‌شود. در یک کلام توان گفت دوره قاجار در نمایش تعزیه پایه‌ای بلند دارد. در این دوره، تعزیه شکل نهایی نمایشی پیدا می‌کند و مقامات حکومتی و به ویژه شاه و رجال پیرامون او، با حمایت از آن، در یکدستی و بالندگی آن می‌کوشند.
تعزیه رونق ویژه می‌یابد و طبیعی است که در این رونق و اعتبار، جهت‌های گوناگون را تجربه و ترکیباتی تازه پیدا می‌کند. در این بخش بازسازی و بازنمایی دگردیسی تعزیه از عزاداری صرف به شکل نمایشی آن صورت می‌گیرد که از لابه‌لای منابع اصلی بازمانده از این دوره پژوهیده می‌شود. اصطلاح نمایش قطع نظر از وسعت معنایی آن و در قیاس با تئاتر (نمایش مدرن)، نمایشهای سنتی را نیز در بر دارد و از این رو برای ایجاز، کلمه تقلید که از آغاز دوره قاجار رواج می‌یابد، شکل دگرگون شده اعمال و رفتار دلقکان ادوار پیشین بود و یا به هر حال از درون آن سر بر کشید. از این رو نخستین مبحث این بخش به دلقک‌بازی اختصاص یافت و سپس مباحثی چون تقلید و سیه‌بازی (تخته حوضی، رو حوضی)، نمایشهای عروسکی، نمایشهای روایی (نقالی و شمایل‌گردانی) و نمایشهای شادی‌آور و نمایشهای آئینی مطرح گردید.
در این بخش بازگویی مایه‌های طبیعی این نوع نمایشها و بازنمایی دگرگونی و دگرسانی آنها به ویژه از دوره مشروطه به بعد مطمح نظر بود. مبحث تئاتر که بخش سوم کتاب را در بر می‌گیرد خود عالمی دیگر است که یکسر در اختیار تحصیل‌کردگان بود و تأثیر و تغییری دیگر در پی داشت و در واقع نتیجه تلاش منورالفکرانی بود که در این عصر برای پیشرفت جامعه می‌کوشیدند. از این رو تئاتر محل اجتماع شمار زیادی از تحصیل‌کردگان می‌شود که نتیجه بلافصل آن زدودن حرمت از جهره نمایش و نمایشگرا در بین گروه‌های مختلف مردم و مقبولیت بازیگران در جامعه است.
تئاتر با جهت‌گیری‌های سیاسی و اجتماعی و اصلاحی خود، اصحاب ذوق و هنر را به خود جذب می‌کند و بر حسب لزوم و ملزومات زمانه وسیله‌ای برای پیشبرد دستاوردهای گوناگون دوره مشروطه می‌شود. بخش سوم روایت شکل‌گیری، بالندگی تئاتر از جوانب مختلف اجرا، بازیگری، نمایشنامه‌نویسی و غیره است طوری که از سال 1300 شمسی به بعد تئاتر از مظاهر توسعه و تربیت جامعه می‌شود و گروه‌های گوناگون اجتماعی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. نمایش دوره قاجار مستلزم شناخت سوابق عملی و نظری آن در ادوار پیشین است. در هر جا که لازم آمد، به ویژه در باب تعزیه و بعضی از نمایشهای سنتی، سوابق آنها نیز به ایجاز فحص شد تا مقصد نوشتار مشخص باشد.
دامنه منابع درباره نمایش دوره قاجار، در هر سه زمینه، وسیع و متنوع است. شاید در میان ممتازترین آنها که معطوف به جزئیات درخوری است، گزارش‌ها و سفرنامه‌های فرنگیان باشد که مایه‌های فراوانی از مفاهیم و داده‌های نمایشی این دوره را در بر دارند. این نوع آثار برای بازسازی حال و هوای نمایشی در ادوار مختلف دوره قاجار کارساز است چون روی سخن آنها بیشتر با عامه مردم و جریان تعزیه در لابلای لایه‌های گوناگون اجتماعی است. شماری از خاطرات رجال دوره قاجار در باب بعضی از مراحل شکل‌گیری، اجرا و تکوین نمایشها نکاتی ارزنده دارند و نکته‌های مبهم آن را روشن می‌کنند....
در خاتمه هر بخش از کتاب، دو نمونه از برای مستندسازی متن پژوهش انتخاب و به گونه پیوست ضمیمه شده است. در بخش تئاتر، این دو نمونه -دست کم در فن و مفاهیم نمایشی- زبان حال دوره قاجار است. نمایشنامه حسن مقدم بینش آغازین و انجامین مدرنیسم است که در پس تاریخ قاجار موج می‌زند. نمایشنامه ذبیح بهروز جدی‌ترین بیان قواعد و غرایز استبداد سنتی قاجارهاست که در قالب طنز بیان می‌شود. در هر دو نمایشنامه شکفتگی و روحی تازه احساس می‌شود که طلوع تئاتر مدرن در ایران را نوید می‌دهد.
کتاب «نمایش در دوره قاجار» توسط انتشارات مولی در 728 صفحه با قیمت 75 هزار تومان منتشر شده است.