محمد قهرمانی، تهیهکننده سینما در گفتوگو با
خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) درباره نگاه سینمای ایران به زن و مطابق آن با الگوی فاطمی چنین اظهار نظر کرد: درباره جایگاه زن مسلمان در سینمای ایران دو نکته به نظرم میرسد که باید آن را بیان کنم. ابتدا اینکه ما نباید به موضوع زن در سینما به صورت جنسیتی نگاه کنم. چون اگر بخواهیم موضوع را جنسیتی بنگریم نوعی تقابل با مردان پیش میآید پس اینگونه به موضوع نگاه کنیم که زن به عنوان انسانی همانند مرد قادر است به چنان درجاتی دست پیدا کند که پس از وفات حضرت محمد (ص)، جبرئیل بر وی نازل میشود، اما چنین نگاهی را ما در سینمای خود نسبت به زن در فیلمها شاهد نیستیم، حتی معتقدم در بسیاری از مواقع به زن نگاهی ابزاری در سینما میشود.
وی افزود: البته این گفته من در قیاس با سینمایی بود که الگوی آن فاطمی است، والا اگر بخواهیم جایگاه زن در سینما را با سینمای قبل از انقلاب یا سینمای جهان مقایسه کنیم، مسلماً فیلمهای ایرانی نمره بسیار خوبی دریافت خواهند کرد، اما وقتی ما از سینمای کشوری مسلمان سخن میگویم متر و اندازهمان باید احکام و دستورات اسلامی باشد نه اینکه خود را با سینمایی که در آنها مسائل غیر اخلاقی امری عادی است، مقایسه کنیم. دلیل این کم کاری نیز از آنجا نشئت میگیرد که معرفت دینی ما در این حوزه ضعیف است.
تهیهکننده فیلم «فرشتگان قصاب» ادامه دارد: قبول دارم رسیدن به جایگاه زن متعالی در سینما همان اندازه که در کلام راحت است در عمل کاری دشوار است، اما معتقدم میتوان به چنین خواستی دست یافت. راهکار پیشنهادی من نیز این است که عقلای سینمای کشورمان به هم شور کنند تا ببینند برای رسیدن به این خواسته چه کاری قادرند انجام دهند. در این حوزه ذکر یک نکته را ضروری میدانم، آن هم اینکه نشان دادن زن متعالی حتماً به این معنا نیست که زنی را در فیلم تصویر کنیم که دارای رتبه اجتماعی بسیار بالا باشد، چون بزرگترین و والاترین مقام برای زن، مادر بودن است، با این توضیح اگر بتوانیم زن خانه داری را به درستی در فیلمی تصویر کنیم معتقدم توانستهایم به سینمایی که الگوی فاطمی را مد نظر دارد نزدیک شویم.
مدیر عامل اسبق موسسه فرهنگی – هنری شهید آوینی شرط لازم برای رسیدن به سینمای که در آن الگوی فاطمی وجود داشته باشد، داشتن معرفت دینی توصیف کرد و گفت: وقتی از معرفت دینی و اسلامی در فیلمهای سینمایی سخن میگویم منظورمان تنها دستور یا راهکاری نیست که به واسطه تزریق یک شاخصه به فیلم بتوان به آن دست یافت، بلکه برای رسیدن به خواست مورد نظر ابتدا باید هنرمندان و سینماگران ما به معرفت لازم دست یابند تا در ادامه ما به آنچه که خواهانش هستیم دست پیدا کنیم. برای اینکه توضیحاتم را به شکل عینی توضیح داده باشم، فیلم سینمایی «بادیگارد» را مثال میزنم که در آن زنی که ترسیم شده بود به نظرم با الگوهایی فاطمی همخوانی خوبی داشت. در این فیلم مریلا زارعی نقش آن زن را بازی میکند. وی به اندازهای زیبا کار خود را عرضه میکند که هم میتوان مادری خوب را در فیلم دید هم همسری که در سختترین مواقع پشت سر شوهر خود قرار دارد. نمونهای دیگر در این رابطه به نقشی بر میگردد که مهراوه شریفینیا در سریال «کیمیا» آن را ایفا کرد.
وی در پاسخ به این سوال که داشتن الگوی فاطمی در سینما مغایراتی بر ذات سینما که جذابیت بخشی از آن است، دارد؟ اینگونه پاسخ داد: سوال خوبی پرسیدید، چون ممکن است برخی مغرضان بخواهند نقد کنند که موضوع مورد نظر را با توجیهات مختلف کمرنگ کند. برای مثال میگویند اگر بخواهیم الگوی زن مسلمان را به درستی در فیلمهای سینمایی ترسیم کنیم، در حقیقت به ذات سینما پشت کردهایم، چون زنی که بر مبنای الگوی اسلامی تصویرسازی شود برای فیلمهای سینمایی جذابیتی ندارد؟ این ادعا کاملا اشتباه و نادرست است، چون زنی که ما از آن حرف میزنیم تنها محدود به خانه نیست، بلکه در موقع لزوم در فعالیتهای اجتماعی هم حضور پیدا میکند.
وی مثال زد: بهترین الگوهایی که در این رابطه میتوانم بیان کنم حضرت فاطمه(س) و حضرت زینب(س) هستند که با رفتار خود در تاریخ بشریت جریان ساز شدهاند. نمود این گفته را هم در قیام عاشورا میتوان مشاهده کرد، چون نیمی از حماسه عاشورا بعد از روز عاشورا توسط حضرت زینب(س) رخ داد که با خطبههای آتشین خود، یزید و بنی امیه را رسوا کرد یا حضرت فاطمه(س) بعد از وفات حضرت رسول(ص) خطبههای آتشین خواند که به نام خطبه فدکیه معروف است. این خطبه توانست بازخوردهای بسیاری با خود به همراه داشته باشد، همچنین حضرت فاطمه(س) در برخی مواقع چنان پشت سر حضرت علی(ع) میایستاد که زنی تا به آن زمان، چنین کاری را انجام نداده بود.
قهرمانی در پایان گفت: ممکن است عدهای بگویند برای تصویرسازی درست از الگوی فاطمی در سینما نیاز به الگوهای معاصر است. این بهانه نیز به راحتی قابل پاسخگویی است، چون ما زنانی در تاریخ این سرزمین داریم که طی هشت سال دفاع مقدس اسلحه به دست گرفتند و در مقابل دشمن ایستادند یا به عنوان امدادگر جان خود را برای محافظت از رزمندگان، قربانی کردند. بهترین مثال نیز در این زمینه سید اعظم حسینی است که در خرمشهر حماسه ای بزرگ آفرید.