ذاکر چوتایف، معاون کمیسیون امور ادیان قرقیزستان به گزارش
خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، در قرقیزستان سطح دانش روحانیون قرقیزی که ارتباط مستقیم با مسلمانان دارند، بسیار پایین است و فقط 20 درصد امامان جماعت این کشور تحصیلات دینی پایه دارند.
اخیرا کالج الهیات در قرقیزستان تأسیس شده است و در این کالج دروس دینی و غیر دینی تدریس می‌شود.
خبرگزاری «کی نیوز» به منظور آشنایی بیشتر با وضعیت آموزش دینی در قرقیزستان و طرح راهبردی آموزش دینی در این کشور گفت‌و‌گویی با ذاکر چوتایف، معاون رئیس کمیسیون امور ادیان قرقیزستان و دکترای فلسفه انجام داده است که ترجمه بخش‌هایی از آن را که از سوی رایزنی فرهنگی ایران در اختیار ایکنا قرار گرفته است، با هم می‌خوانیم:
وی ابتدا گفت: نخستین گامی که در جهت اجرای طرح دولتی سیاستگذاری در حوزه دینی برداشته شده، تأسیس کالج الهیات است که هم دروس غیر دینی و هم دروس مذهبی دارد. در حال حاضر در مدارس دینی فقط دروس دینی تدریس می‌شود. آن هم هر مدرسه این دروس را به سلیقه خود تدریس می‌کند؛ با وجود اینکه برنامه درسی جامع اداره مفتیات قرقیزستان تصویب شده است. بررسی و ارزیابی تمام مؤسسات آموزشی، کار بسیار دشواری است لذا تصمیم گرفتیم به عنوان گام اولیه کالج الهیات را تأسیس کنیم.
تلفیق آموزش دینی و غیردینی در کالج الهیات کالج الهیات ترکیبی عمل می‌کند؛ زیرا هم آموزش دینی و هم آموزش غیردینی را دارا است و از طرفی هدفی است برای تمامی مؤسسات آموزشی دینی. سیستم آموزش به روش سیستم آموزش غیردینی و استانداردهای دولتی بوده که در آن دروس دینی مورد نیاز برای سطح آموزش متوسطه اضافه شده است. این مقطع آموزشی متناسب با مقطع دانشسرا و آموزشگاه (فوق دیپلم) است. دانش‌آموزان می‌توانند پس از کلاس نهم مدرسه عمومی وارد این کالج بشوند.
برای نمونه، دانش‌آموزان پس از اتمام مدرسه تعلیم دینی کسب می‌کنند که از سوی هیچ ارگانی به جز اداره مفتیات تأیید نشده و مورد قبول نیست.
کالج الهیات با صدور مدرک استاندارد دولتی، امکان ادامه تحصیل در هر دانشگاه غیر دینی کشور را می‌دهد. از طرف دیگر، فارغ التحصیلان آن نیز گواهینامه پایان تحصیلات دینی را نیز دارند و می‌توانند در سطح کشور به عنوان امام استخدام شوند.
مؤسسان این کالج وزارت آموزش و علوم، کمیسیون دولتی امور ادیان، اداره مفتیات و دانشگاه دولتی آرابایف هستند. این کالج بر پایه یک دانشگاه دولتی تأسیس شده است و به مرور زمان باید از آن جدا شده تبدیل به مؤسسه‌ای مستقل شود. کالج مجوز وزارت آموزش و علوم را گرفته است.
چنانچه این مدل مؤسسه آموزشی با ادغام آموزش غیر دینی و تعلیم دینی توجیه‌پذیر باشد، در سراسر قرقیزستان راه‌اندازی خواهد شد تا دانش‌آموزان نه تنها دانش‌های دینی بلکه دانش‌های غیرمذهبی را نیز کسب کنند.
تربیت کادر اداره مفتیات
یکی از طرح‌های دیگر در حوزه آموزش دینی تربیت کادر مسئول برای اداره مفتیات قرقیزستان است. انستیتوی تربیت و بازآموزی مسئولین اداره مفتیات تحت کنترل دولت و بر پایه دانشگاه دولتی «آرابایف» قرقیزستان تأسیس شده است. دلیل انتخاب دانشگاه آرابایف داشتن گروه الهیات در آن است.
فارغ التحصیلان این انستیتو مدرک استاندارد دولتی با گرایش تعلیم دینی خواهند گرفت. برای اینکه بتوانند سمت‌های مدیریتی در اداره مفتیات داشته باشند باید از دانش مناسب و درک دقیق از علوم غیر دینی برخوردار باشند. در این دانشکده تعداد محدودی از دانشجویان (15 نفر) پذیرش می‌شوند.
تعطیلی مؤسساتی که دروس غیردینی آموزش نمیدهندچنانچه هریک از مؤسسات آموزشی دینی فهرست مصوب دروس غیردینی را در هنگام تدریس رعایت نکنند، تعطیل خواهند شد. همه مؤسسات آموزشی دینی در کمیسیون دولتی امور ادیان به ثبت می‌رسند.
با این اقدام شرایطی برای نسل جوان از روحانیون فراهم خواهد شد که آگاهی نسبی از دانش‌های غیردینی و دینی داشته باشند.
مدارس دینی و کالج الهیات جزء مؤسسات آموزش متوسطه مذهبی شمرده شوند. با توجه به قوانین قرقیزستان، دانش‌آموز نمی‌تواند تا زمان اتمام آموزش پایه عمومی (کلاس نهم) تحصیلات دینی داشته باشد. این کار در قانون ممنوع شده است.
در قانون اساسی قرقیزستان نیز تصریح شده است که دولت آموزش اجباری غیردینی را تا پایان کلاس نهم ارائه می‌کند. وظیفه دولت فراهم‌کردن این فرصت برای متقاضیان است و والدین موظف به انجام آن هستند و باید فرزندان خود را به مدارس دولتی عمومی بفرستند. البته این امکان وجود دارد که دانش‌آموزان به «مدارس یکشنبه‌ای» بروند و در کلاس‌های مذهبی خصوصی به عنوان حلقه‌های دروس تکمیلی و اختیاری شرکت کنند مشروط بر اینکه کودک در مدرسه عمومی تحصیل کند. برنامه درسی کلاس‌های دینی خصوصی از سوی کمیسیون امور دینی کارشناسی خواهد شد.
مقطع بعدی، مقطع آموزش عالی مذهبی است که دانش آموز پس از اتمام کلاس یازدهم مدرسه عمومی و یا پس از کالج (آموزش متوسطه دینی) می‌تواند وارد دانشگاه مذهبی شود. مدت تحصیل در مقطع کارشناسی حداقل چهار سال است. همچنین پیش‌بینی می‌شود مقطع کارشناسی ارشد و دکتری در رشته‌های دینی راه‌اندازی شود.
امروزه درکی درست از مفهوم الهیات در جامعه وجود ندارد؛ زیرا در تمام جهان این درس به عنوان یک درس دینی تدریس می‌شود. اما در قرقیزستان با الگوبرداری از ترکیه، رشته الهیات را با دروس غیردینی ترکیب کرده‌اند.
طرح آموزش دین‌شناسی در مدارس عمومی من پیشنهاداتی دارم که از آن جمله اصلاحات در تدریس دین‌شناسی است. نخستین گام آن درج درس دین‌شناسی در برنامه درسی مدارس عمومی است. گام دوم، تربیت متخصصین دین‌شناس است. دین‌شناسی گرایش‌های اسلام‌شناسی، مسیحیت‌شناسی و بوداشناسی خواهد داشت. گام سوم، ارتقای سطح دانش دین‌شناختی مردم عادی و کارمندان دولت است.
کمیسیون امور ادیان قرقیزستان در زمینه دانش‌افزایی معلمان مدارس و نیز ارتقای سطح کیفی کتب درسی در مسائل پایه دینی اقدامات لازم را به عمل می‌آورد. این کمیسیون با مشارکت وزارت آموزش کارگاه‌های آموزشی برگزار کرده است و نیز کتاب درسی دین‌شناسی به زبان‌های قرقیزی و روسی ویژه دانش‌آموزان کلاس‌های آخر مدارس تدوین کرده است.
همچنین قرار است به صورت آزمایشی درس دین‌شناسی در چند مدرسه تدریس شود. در چارچوب این درس دانش‌های بی‌طرف در خصوص موارد مختلف ادیان از جمله مفهوم دین، معرفی ادیان جهانی، وضعیت دین در قرقیزستان، رویکرد دولت قرقیزستان نسبت به مسئله دین از زاویه دید غیردینی ارائه خواهد شد.
این طرح آزمایشی از سپتامبر سال 2017 در ده مدرسه آغاز خواهد شد. در ماه اوت امسال کارگاه‌های آموزشی برای معلمین دروس علوم انسانی برگزار می‌شود. پس از ارزیابی نتایج این طرح، از سال تحصیلی جدید این دروس در تمام مدارس قرقیزستان تدریس خواهد شد.
قرار است طبق طرح سیاستگذاری در حوزه دینی تمام طرح‌های اعلام شده طی سه سال اجرا و پس از آن تثبیت شوند.