منتقدان خوش بین به «اکسیدان» معتقدند که این فیلم از آن دست فیلمهایی است که تماشاگر با دیدن آن هم میتواند برای ساعتی تفریح کند هم اینکه در کنار آن چیزی هم بر داشتههایش بیفزاید، چون این کار با هدف نزدیکی ادیان تولید شده و در رسیدن به این خواسته نیز تا حدودی موفق بوده است. معمولاً کارهای که با این محوریت تولید میشوند عموماً آثار درام و جدی هستند و کمتر فیلمی با زبان طنز سعی کرده آموزههای دینی را به تماشاگر منتقل کند.
البته پیشتر فیلم «مارمولک» سعی کرده بود چنین اتفاقی را رقم زند و اتفاقاً در رسیدن به خواسته خود نیز تا حدودی موفق بود ولیکن فیلم با حاشیههای مواجه شد که باعث پس از 20 روز از پرده پائین آورده شد، هر چند این اقدام باعث نشد تا فیلم دیده نشود، بلکه سیدیهای قاچاق آن دست به دست چرخید تا همه فیلم (مارمولک) را ببینند. حاشیههای پیش آمده برای آن فیلم، بهنوعی برای فیلم «اکسیدان» نیز در حال رخ داد؛ یعنی از جنبههای گوناگون فیلم در معرض نقد قرار گرفته است اما این بار مسئولان سینمایی، پشت مجوزی خود، تمامقد ایستادهاند تا فیلم از پرده سینما پائین کشیده نشود.
درباره سینمای دینی و علل افول آن در سالهای اخیر تا به امروز مصاحبههای فراوانی با مقامات و هنرمندان گرفته شده که عموم آنها نیز به یک نکته اشاره دارند آنهم اینکه در این فیلمها موضوعات به شکل تکراری و شعاری بیان میشود. در چنین وضعیتی جالب است وقتی فیلمی میخواهد زبانی نو را برای بیان ارزشهای دینی انتخاب کند با مخالفت مواجهه میشود در صورتیکه اگر فیلم را با دید انصاف بنگریم در بخشهایی از آن شاهد تبلیغ آموزههای دینی هستیم.
وقتی در رابطه با غنای مفهومی حرف میزنیم نباید از داشتههای فنی فیلم نیز غافل شویم؛ منوچهر محمدی به عنوان یکی از تهیهکنندگان قدیمی سینما در این کار حضور دارد و همین حضور نقطه قوتی برای فیلم است. در ضمن حضور حامد محمدی به عنوان فیلمسازی که اثری چون «فرشتهها با هم میآیند» را در پرونده کاری دارد به عنوان فیلمساز در این کار توانسته نمره قبولی بگیرد چون به واقع اثر از استانداردهای خوب سینمای سود برده است.
مطلب دیگر به فیلمنامه این کار برمیگردد حامد محمدی پیشتر فیلم «طلا و مس» را هم به عنوان نویسنده در کارنامه خود دارد، برای همین مشخص است که اکسیدان نیز از متن خوبی میبایست بهره برده باشد البته در بخشهای کوتاه از فیلم ما شاهد برخی پیامرسانیهای شعاری هستیم اما این رویکرد برای اثری که میخواهد با زبان طنز موضوعات دینی را بیان کند، غیرقابل اجتناب است.
نکته دیگر اینکه زبان طنز برای تصویرگری موضوعات دینی جدا از اینکه میتواند بسیار جذاب باشد، قادر است آسیبهای جدی نیز به آموزههای مورد نظر بزند، چون کمی بیتجربگی در این زمینه باعث میشود یا به مضموم توهین شود یا به نوعی مفهوم مورد نظر کوچک شمرده شود، اما در فیلم «اکسیدان» چنین اتفاقی رخ نداده، چون تجربه منوچهر محمدی به عنوان تهیهکننده «مارمولک» و «اکسیدان» کمک کرده تا اثر مرز میان شوخی و توهین را پشت سر نگذارد؛ برای همین هر جای که غصه خواسته به سمت شوخی فراوان رود به ناگاه شاهد تغییر روند در فیلم هستیم.
موضوع دیگری که درباره «اکسیدان» میتوانم مطرح کنم به بازیهای بسیار خوب این فیلم مربوط میشود؛ امیر جعفری و جواد عزتی بهخوبی از عهده نقش خود برآمدند بهویژه جواد عزتی در قالب یک کشیش مسیحی لحظات خوشی را برای تماشاگر رقم میزند، البته ممکن است برخی لحظات فیلم برای عدهای از تماشاگران زننده باشد، بهویژه صحنههای پایانی، اما کارگردان سعی کرده با کوتاه کردن آن بخش، بهنوعی هم معضل مورد نظر را مد نظر (گرفتن ویزا به هر قیمتی) قرار دهد هم اینکه بر طنز کار بیفزاید.
در انتها باید فیلم «اکسیدان» را اثری نسبتاً موفق و خوب توصیف کند که با رعایت چهارچوبها توانسته قدمی در جهت نزدیکی ادیان بردارد، هرچند در این راه با کاستیهای مواجه بوده اما این نقصان مطمئناً در ادامه راه برای فیلمهای که میخواهند با زبان طنز موضوعات دینی را بیان کنند کمرنگتر خواهد بود تا در آینده شاهد آثار بهتری در حوزه سینمای طنز باشیم.