نقش نهاد روحانیت در تحقق جامعه اسلامی

دو سخنرانی اخیر رهبر معظم انقلاب در دیدار با هیئت دولت دوازدهم و طلاب حوزه‌های علمیه استان تهران و نکات مهم بیان شده در این دو دیدار را می‌توان به مثابه تبیین وظایف دولت و روحانیت در تحقق «دولت اسلامی» و «جامعه اسلامی» به عنوان مراحلی از دستیابی به تمدن نوین اسلامی در نظر گرفت.
امروز پس از گذشت حدود چهار دهه از انقلاب دو مرحله از 5 مرحله تحقق تمدن نوین اسلامی، یعنی انقلاب اسلامی و نظام اسلامی، گذشته است و اکنون در مراحل دولت اسلامی و جامعه اسلامی قرار داریم که بدون تحقق و گذر از این دو مرحله تحقق تمدن نوین اسلامی امکان ناپذیر است.
در این میان نقش دولت، به معنای حاکمیت و مجموعه قوای سه‌گانه و نهادهای حکومتی، در نزدیک شدن به شاخص‌های دولت اسلامی و روحانیت، به عنوان یک نهاد مردمی، که وظیفه هدایتگری دینی جامعه را دارد در نزدیک کردن جامعه به یک جامعه اسلامی بی‌همتاست. در واقع این دو نقش پیشرو را در رقم زدن این دو مرحله از مراحل تحقق تمدن نوین اسلامی بر عهده دارند و لذا نکات 12 گانه رهبری انقلاب در دیدار با اعضای هیئت دولت و توصیه‌های روز گذشته ایشان به طلاب در حقیقت تبیین نقش این دو نهاد در گذار از این دو مرحله حساس، مهم و پیچیده است.
اما هدف از این نوشته بیشتر تبیین جایگاه و نقش روحانیت در تحقق این مرحله از مراحل پنجگانه تمدن نوین اسلامی است.
رهبر معظم انقلاب در بخشی از بیانات دیدار روز گذشته با طلاب در تشریح وظیفه روحانیت در ایجاد جامعه اسلامی فرمودند: «دست‌هایی که با اصل انقلاب مخالفت و کارشکنی می‌کردند، در مقابل تداوم هنجارهای انقلابی نیز همین‌گونه عمل می‌کنند اما همچنان‌که پیروزی انقلاب نیازمند مبارزه بود، تثبیت هنجارهای انقلاب و ایجاد جامعه اسلامی همچنان نیازمند مبارزه است».
ایشان در ادامه به مراحل تمدن‌سازی اسلامی اشاره کرده و اعلام کردند: «بر اساس حرکت انقلابی، نظام اسلامی بوجود آمد و این توفیقات بسیار مهم حاصل شد اما تا رسیدن به نقطه مطلوب و تشکیل دولت اسلامی و جامعه اسلامی فاصله زیادی وجود دارد و ما بدون شک در این راه در حال حرکت و پیشرفت هستیم».    
در واقع از نگاه رهبر معظم انقلاب تداوم هنجارها و ارزش‌های انقلابی لازمه تحقق جامعه اسلامی است و روحانیت نقش اصلی را در تداوم‌بخشی، زنده نگه‌داشتن و تثبیت این ارزش‌ها در جامعه دارد و در عین حال باید با همان روحیه انقلابی که نظام اسلامی پدید آمد با همین روحیه نیز در این راستا مبارزه کرد.
به عبارتی جامعه اسلامی به وجود نمی‌‌آید مگر اینکه ارزش‌ها، آرمان‌ها و هنجارهای پدیدآورنده انقلاب تداوم یافته و پررنگ شده و از فراموشی و به انزوا رفتن آنها جلوگیری شود و پرچمدار اصلی این میدان نیز نهاد روحانیت است.
اما موفقیت روحانیت در این میدان مبارزه منوط به به کار گرفتن لوازم و شیوه‌های نوین است؛ امروز نوع مبارزه و ابزار آن تغییر یافته و هر گروه و جریانی، با وجود بر حق نیز بودن، بدون استفاده از این ابزار و روش‌ها نمی‌تواند در این میدان مبارزه، که تقابل ارزش‌ها و ضد ارزش‌ها و نهادینه ساختن ضد ارزش‌ها در جامعه به عنوان یک ارزش است، به موفقیت دست پیدا کند.
به همین جهت است که رهبر معظم انقلاب بر ارائه سخنان نو و جذاب تأکید کرده و فرمودند: «اگر بتوانیم حرف‌های نو و جذاب اسلام را درخصوص انسان، جامعه و سیاست به گوش جهانیان و بویژه نسل‌های جوان برسانیم، قطعاً مورد قبول قرار خواهند گرفت».
ایشان در عین حال با یک نگاه ایجابی به فضای مجازی و ابزارهای ارتباطاتی و رسانه‌ای فراگیر جدید، آن را یک فرصت و از «ویژگی‌های دوران کنونی برای رساندن پیام حیات‌بخش اسلام» به افکار عمومی جهانی بیان کردند.
امروز فرصت حاکمیت نظام اسلامی فرصتی حساس برای روحانیت برای بهره بردن از فضای اسلامی در جامعه است که لزوم تحرک بیشتر، نوگرایی در عین پایبندی بر سنت‌های حوزه، نزدیک‌تر کردن ارتباط با اقشار مختلف مردم و حضور مؤثر در فضای مجازی را می‌طلبد. روحانیت باید در عین موضع داشتن نسبت به تحولات و اتفاقات روز، در مقابل شبهات و سؤالات نسل جدید به پاسخ‌های منطقی و اقناعی مسلح شود تا از این راه حقانیت اسلام و قرآن و تمایل یافتن جامعه به سمت حرکت به سمت جامعه اسلامی را سرعت بخشد.
در واقع تحقق جامعه اسلامی، امری بخشنامه‌ای و دستوری نیست، بلکه امری اقناعی است که جامعه باید از عمق جان و از روی خواست و اراده قلبی به آن سمت حرکت کند و این نیازمند تحول در برخی کارکردهای روحانیت و خارج شدن از حالت صرفا سنتی است.         
براین اساس نهاد روحانیت باید از سؤالات و شبهات جدید به عنوان فرصتی برای پویا شدن و حرکت روبه جلوی خویش بهره برده و با به‌کارگیری ابزارهای جدید علمی و ارتباطاتی بتواند پیام حق اسلام را به شیوه‌ای نو و جذاب به جهانیان عرضه کند؛ امری که قطعا نه تنها در راستای دو نامه رهبر معظم انقلاب به جوانان اروپایی و آمریکایی است بلکه نتیجه نهایی آن می‌تواند جامعه‌ای در تراز یک جامعه اسلامی را به ثمر برساند.