حجت‌الاسلام والمسلمین حسین ملک‌زاده، استاد سطح عالی حوزه علمیه و محقق و قرآن‌پژوه در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) گفت: قرآن کریم به عنوان منبع معرفتی اسلام شناخته می‌شود و مورد اتفاق همه مذاهب اسلامی و مسلمین به عنوان کتابی مصون از تحریف و وحی الهی است.
وی افزود: البته استفاده از قرآن کریم به عنوان یک منبع معرفتی در ابعاد مختلف فردی، اجتماعی، خانوادگی و حکومتی و ... نیازمند اجتهاد دقیق است و دیدگاه‌های مختلفی نیز در این عرصه مطرح شده است.
ملک‌زاده عنوان کرد: برخی از زاویه زندگی فردی و رابطه انسان با خدا و مسئله عبادی به قرآن نگاه می‌کنند اما برخی نگاه وسیع‌تری دارند و اگر نگاه حداکثری باشد و قرآن را منبع معرفتی برای سامان‌بخشی همه ابعاد زندگی بدانیم در این صورت باید به این سؤال پاسخ دهیم که مواجهه با قرآن و نظریه‌پردازی مبتنی بر قرآن چگونه با دستاوردهای علمی بشری سازگار است و یا چه نسبتی با هم دارند.
ملک‌زاده با اشاره به سخن برخی افراد که می‌توان تمامی جزئیات مورد نیاز برای عرصه‌های مختلف مدیریتی، سیاسی، اقتصادی و ... را از قرآن استخراج کنیم تصریح کرد: بشر با خطا و آزمون، تجاربی را به دست آورده و زندگی خود را با آن سامان داده است اما اینکه در عرصه‌های مختلف مدیریتی و اداره جامعه و ... بتوانیم قرآن را یک منبع معرفتی قرار دهیم و در کنار آن نیز از روایات اهل‌بیت(ع) بهره ببریم، چون هنوز کار ایجابی و اثباتی در مورد آن صورت نگرفته نمی‌توانیم در مورد آن قضاوت داشته باشیم.
این استاد سطح عالی حوزه اظهار کرد: دیدگاه دیگری در برداشت از قرآن وجود دارد که قرآن را منبع می‌داند ولی آن را مبنای علوم قرار می‌دهد نه اینکه بخواهد جزئیات علوم را از قرآن استخراج کند؛ طرفداران این نظریه در حال تلاش هستند که این مسئله را ثابت کنند و البته این دیدگاه قابل قبول‌تر هم هست. این گروه معتقدند که قرآن کریم ساختارهای کلان را به ما می‌دهد تا براساس آن ساختارها بتوانیم زندگی خودمان را سامان دهیم.
وی به ذکر مثالی در این باره پرداخت و بیان کرد: در تمام دنیا چارچوب تولید، توزیع و مصرف برای تبیین مسایل اقتصادی پذیرفته شده است و ما هم می‌توانیم همین چارچوب را در اقتصاد اسلامی مورد توجه قرار دهیم مگر اینکه مدعی باشیم اسلام چارچوب دیگری برای بحث اقتصاد دارد که باید آن را استخراج و ارائه کنیم و نباید تنها به ذکر کلیاتی اکتفا شود که قرآن همه علوم را در خود دارد و می تواند برای همه ابعاد زندگی بشر نسخه ارائه دهد.
ملک‌زاده تاکید کرد: اگر برخی ساختارها و تقسیمات، جنبه عقلایی و مورد اتفاق عموم باشد می‌توان مانند چارچوب و قواعد امضایی مورد نظر اسلام با آن تعامل کرد و از آن ساختار برای ارائه نظریات اسلامی مبتنی بر قرآن و روایات بهره ببریم.
این استاد حوزه گفت: البته این ساختارها نباید با ظاهر آیات و روایات متضاد باشد و اگر ساختار جدیدی در علوم مختلف ارائه کردیم در این صورت باید آن را بر هر ساختار دیگری نیز ترجیح دهیم؛ یعنی ما از چارچوب‌های عقلایی بشر و مورد اتفاق استفاده می‌کنیم ولی نظریه‌پردازی ما قرآنی و مبتنی بر کتاب‌الله است.
این استاد سطح عالی حوزه علمیه در تعریف نظریه‌پردازی قرآنی اظهار کرد: تفاوت اساسی در نظریه‌پردازی قرآنی نسبت به نظریه‌پردازی‌های دیگر این است که نظریه‌پرداز مستقیما سراغ مسئله و موضوع نمی‌رود بلکه سعی می‌کند نظر قرآن را راجع به موضوع و مسئله مشخص کشف کرده و این کشف و نظریه‌پردازی مستقل از قرآن نیست.
این استاد حوزه علمیه ادامه داد: در این مقوله نظریه‌پرداز موضوع را از دریچه قرآن بررسی و به حل چالش‌های علمی می‌پردازد و آنچه قرآن در مورد موضوعات می‌گوید از قبل ابطال‌پذیر نیست اگرچه ممکن است نظریه‌پرداز در برداشت از قرآن اشتباه کرده باشد که این مسئله نیز به حساب قرآن گذاشته نخواهد شد.
وی بیان کرد: تفاوت اساسی دیگر در این مسئله آن است که نظریه‌پردازی قرآنی باید به روشی انجام شود که دارای حجیت و از وجاهت شرعی و الهی برخوردار باشد.
وی تاکید کرد: بنابراین در نظریه‌پردازی قرآنی یا ما نظام‌ها را از قرآن می‌گیریم و نظریه‌پردازی می‌کنیم و یا اینکه نظامی از قرآن در مسئله مورد نظر نیافته‌ایم؛ بنابراین از تجربه بشر استفاده می‌کنیم و براساس قرآن، نظریه‌پردازی خواهیم داشت.
ملک‌زاده تصریح کرد: ما با انبوهی از تجربیات علمی بشر و خطا و آزمون مواجه هستیم که باید از آن بهره ببریم و نظریه‌پردازی قرآنی کنیم و در مواردی چارچوب‌های مستقل از تجربیات بشری را ایجاد کنیم.
این استاد حوزه علمیه اظهار کرد: حداقل استفاده ما از دانش‌ها و علوم بشری برای نظریه‌پردازی قرآنی این است که این علوم، سؤالات و پرسش‌های بشری را در اختیار ما می‌گذارند و ما با این پرسش‌ها سراغ قرآن رفته و استنطاق می‌کنیم روشی که شهید صدر در تفسیر استنطاقی این مشی را برگزید و کارهایی نیز در این زمینه نوشتند ولی عمر شریفشان موجب شد تا کار نا تمام باقی بماند.