به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) حجت‌الاسلام و المسلمین عبدالکریم بهجت‌پور، مفسر و قرآن‌پژوه امروز سوم آبان ماه در مراسم اختتامیه کنگره بزرگداشت چهلمین سال شهادت آقا مصطفی خمینی(ره) در مدرسه علمیه دارالشفاء گفت: آقا مصطفی 47 سال عمر گرفتند و در 27 سالگی به درجه اجتهاد رسید و در طول 20 سال فعالیت علمی، تالیفات بسیار گرانسنگ و در ابعاد مختلفی از خود به یادگار گذاشتند که هنوز هم جزء آثار ممتاز است. وی با بیان اینکه آن طور که در زندگینامه ایشان آمده است همه تالیفات وی، محصول تدریس او بوده است افزود: تفسیری که از قرآن نوشتند مربوط به سال‌های پایانی حیات ایشان است که براساس ترتیب مصحف، تدریس و مکتوب شده که به زبان فارسی در چهار جلد کتاب ارایه شده و شامل سوره حمد و 46 آیه سوره بقره است و به عربی در 5 جلد مکتوب است.
بهجت‌پور اظهار کرد: وی در جلد نخست، سوره حمد را تفسیر کرده است؛ معمولا جلد اول تفاسیر، بخش زیادی از شامل مقدمات علوم قرآنی و تفسیری است که در البیان آیت‌الله خویی شاهد این موضوع هستیم ولی آیت الله مصطفی خمینی مقدمه‌ای به اندازه سه تا چهار صفحه دارد و مابقی مطالب، تفسیری است که نشان‌دهنده ذهن وقاد او است.
این مفسر قرآن ادامه داد: آن مرحوم زوایای مختلفی از آیات را باز کرده است و موسوعه بسیار گسترده از مباحث قرآنی را در ذیل آیات آورده است؛ وی دایرة‌المعارف‌نگاری نکرده که سراسر کتاب را مشحون از دیدگاه‌های دیگران کند و تنها به ذکر نکاتی از خود اکتفا کرده باشد؛ وقتی تفسیر وی را مطالعه می‌کنیم می بینیم ایشان است که برداشت تفسیری خود را ارایه داده و دنبال نوشتن آراء دیگران جز در حد محدود نیست لذا اظهار نظر زیاد است و نقل اقوال کم است.
بهجت‌پور اظهار کرد: ایشان در تعریف تفسیر نگاهش این است که تفسیر، کشف مقاصد خداوند است و اگر این طور نباشد دیگر نمی‌توان تعبیر تفسیر را بر آن القاء کنیم لذا کسانی که تفسیر را علم ادبیات و شان نزول می‌دانند مورد نقد قرار داده است. امام خمینی هم می فرمودند تفسیر جز کشف مقاصد آیات نیست و آقا مصطفی نیز این نگاه را داشت.
صاحب تفسیر همگام با وحی ادامه داد: این نگاه به تفسیر نشان می‌دهد که شایسته است مفسر، همه لایه‌های تفسیر را در ورود به قرآن داشته باشد و از تاویلات و لایه‌های بطنی با استفاده از روایات بهره ببرد.
این مفسر قرآن کریم بیان کرد: ایشان معتقد بود حق تفسیر قرآن به حقیقت با همه زحمات کشیده شده ادا نشده است و حتی وی معتقد است که چون تفسیر قرآن را فقط خدا می‌داند و پیامبر و امثال ایشان بعد از تنزیل در قالب الفاظ، صورت تنزیل یافته را می‌توانند درک کنند لذا ایشان هم تفسیر حقیقی قرآن را نفهمیده و درک نکرده‌اند.
وی با تاکید بر اینکه هنوز هم حق تفسیر قرآن ادا نشده است عنوان کرد: از دید آقا مصطفی(ره) قرآن علم نازل شده الهی است که احاطه بر آن ممکن نیست بنابراین فقط خدا باید این آیات را معنا کند.
بهجت‌پور در مورد ساختار تفسیر آن مرحوم نیز گفت: وی از سوره شروع کرده و در سه لایه بحث خود را انجام داده است؛ کلیات سوره، نگاه اجمالی به آیات و الفاط و مفردات و جملات ناقص و در ذیل هر بخش نیز شاخه‌های مختلف علوم را بحث کرده و به 11 دانش عنوان زده است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ اندیشه اسلامی بیان کرد: ایشان به مناسبت هر دانش نیز شروع به بحث کرده است که عرفان و فلسفه و فقه و ادبیات عرب و معانی بیان و ... در این شمول قرار دارد و مدل ایشان در اینجا به مجمع البیان نزدیک شده است.
وی ادامه داد: آقا مصطفی به زعم اینکه در شاخه‌های مختلف بحث کرده در عرفان چنان مسلط است که گویی به رقص در آمده و در فلسفه مباحثی مطرح کرده که نشان می دهد وی در اوج پختگی و تسلط وارد این بحث شده است.
این مفسر قرآن عنوان کرد: به نظر می‌رسد خداوند رزق او را این قرار داد که پایان عمر شریفشان را در خدمت قرآن بیاورند و خیلی جای دریغ است که جامعه علمی با این اثر آشنا نیست.
وی تاکید کرد: ایشان به رغم استقلال فکری در کنار امام طوری حرکت و مشی کرد که در کنار یک، دومی ایجاد نشود و او در آزمون اخلاص هم موفق بیرون آمد.