به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) ناصر الهی، عضو هیئت علمی دانشگاه مفید امروز 21 آبان ماه در همایش بررسی اندیشه‌های اقتصادی آیت‌الله‌العظمی موسوی اردبیلی با موضوع؛ درآمدی بر موضوع‌شناسی بهره گفت: آنچه که امروز در سیستم بانکی دنیا انجام می‌شود، فاینانس و یا تامین مالی است، لذا سؤال این است که این تامین مالی مصداق قرض محسوب می‌شود و یا رباست؟. وی افزود: قرض خاستگاه عاطفی دارد و ما می‌خواهیم به فردی کمک و مشکل مصرفی و یا تولیدی او را حل کنیم لذا مقوله کاملا متفاوتی از تامین مالی و مشارکت در سرمایه‌گذاری و تولید است.
استاد دانشگاه مفید ادامه داد: در قرض، سودی درخواست نمی‌شود زیرا ما نمی‌خواهیم مشارکتی داشته باشیم ولی گرفتن ربا، زیادت حساب می شود و حرام است اما در مورد فاینانس این طور نیست که ربا مطرح باشد از طرفی، اساس تولید در دنیای امروز بر اساس همین سرمایه و تامین منبع مالی است.
این استاد دانشگاه با اشاره به وضعیت کنونی عقود اقتصادی و مالی تصریح کرد: در سیستم مالی کنونی، قرض صورت نمی‌گیرد بلکه به عقد اجاره فقهی شباهت دارد زیرا ما می خواهیم سرمایه خود را اجاره بدهیم البته این سرمایه‌گذاری با گذشته متفاوت است زیرا در قدیم مثلا فردی شتر و یا اسب خود را اجاره می‌داد و در عوض آن سودی دریافت می‌کرد ولی در دوره معاصر، سرمایه محدود به شتر و گاو و ... نمی شود بلکه سرمایه، پول است لذا قرض در کار نیست.
الهی با تاکید بر شناخت پول در دنیای معاصر افزود: اگر واقعا در شناخت پول دقت لازم را داشته باشیم در این صورت تفاوت‌های جدی در احکامی که بعضا مطرح می‌شود شاهد خواهیم بود، زیرا در گذشته طلا و نقره، پول بود که ارزش واقعی داشتند ولی الان پول، سبدی از دارایی‌ها است و بیشتر جنبه اعتباری دارد.
این استاد دانشگاه مفید عنوان کرد: درون داد ما در این جا عقد تامین مالی به شرط بهره مشخص یا تعدیل شونده است لذا در اینجا ربا مصداق نخواهد داشت.
الهی در پاسخ به این سؤال که گرفتن وجه مازاد بر پولی که فرد به بانک می‌سپارد از دید آیت الله موسوی اردبیلی مصداق ربا است؟ بیان کرد: هیچ کس به نیت قرض، به بانک پولی نمی‌دهد بلکه قصد تامین مالی در میان است تا در تولید به کار گرفته شود بنابراین چون قرض نیست طبیعتا فرد به دنبال سود است و سود نیز با هدف تامین مالی و مشارکت در تولید صورت گرفته است ولی چنانچه فردی با هدف قرض این کار را انجام دهد و دنبال گرفتن سود باشد ربا خواهد شد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه فقها بر اساس موضوعی که به آنان اعلام می‌شود حکمی صادر می‌کنند اظهار کرد: در شان فقیه نیست که موضوع را بشناسد بنابراین حکم را براساس موضوعی که به وی گفته شده صادر می‌کند و نه براساس واقعیات؛ لذا در مسئله ربا هم این قضیه مصداق دارد و از دیدگاه‌های آیت الله اردبیلی نیز چنین برمی‌آید که تامین مالی، ربا نیست.
این محقق و استاد دانشگاه تاکید کرد: ما از طرفی می‌گوییم عقود توقیفی نیستند ولی در برخورد با آن توقیفی عمل می‌کنیم و نقش عقل را نادیده می‌گیریم در حالی که تامین‌کردن سرمایه مسئله رایجی در دنیاست و طبیعتا در چنین عقودی، تامین کننده منابع مالی هم به دنبال سود خود است.
وی با بیان اینکه به این مسئله باید به نحو دیگری نیز بنگریم بیان کرد: اتفاقا با این نگاه، یهود رباخوارترین قوم در دنیا هستند زیرا سرمایه‌های مردم دنیا را در اختیار خود قرار داده و به عنوان صاحبان تولیدی ربا می خورند و به اندازه لازم سود به تامین کننده‌های سرمایه‌های خود و به اندازه حقشان به آنان نمی‌دهند و تاکید قرآن کریم نیز همین بوده است که یهود رباخوارترین قوم تاریخ و دشمن‌ترین دشمنان خدا هستند.
الهی همچنین در پاسخ به این سؤال که وقتی ما مبلغی را به فرد دیگر قرض می‌دهیم که در ذات آن سود نهفته است ولو اینکه این نیت بیان شود و یا بیان نشود مصداق رباست؟ عنوان کرد: آیت‌الله اردبیلی بر این مسئله تاکید دارند که گرفتن سود از پول قرض داده شده رباست ولی تامین مالی عقد متفاوتی است و نیت و قصد نیز در آن بسیار تعیین‌کننده است.
این استاد دانشگاه مفید اظهار کرد: آیت‌الله العظمی موسوی اردبیلی در مورد تاخیر در پرداخت وام و جریمه دیرکرد معتقد بودند که این جریمه مشکلی ندارد البته اصل وام، قرض است و تا موعد مقرر گرفتن جریمه، اشکال دارد ولی با گذشت زمان از پرداخت قسط، مشمول دیرکرد قرار گرفتن، ربا نخواهد بود.
یادآور می‌شود، این همایش در راستای سلسله همایش‌های بررسی اندیشه‌های سیاسی، اقتصادی و قرآنی آیت‌الله العظمی موسوی اردبیلی برگزار شد.