سالها در تلویزیون کشورمان این مسئله نهادینه شده که شبکه‌های اصلی و پرمخاطب، مختص به چند شبکه (1،3و 5) می‌شوند، همین موضوع نیز باعث شده بود بسیاری از کارهای خوب در این شبکه‌ها تولید شود. این رویکرد را باید به نوعی فرصت‌سوزی نام نهاد که در آن بخشی از سرمایه‌های سازمان سینما دور ریخته می‌شود، اما خوشبختانه در 3 سال اخیر این سیاست غلط رنگ باخته و ما شاهد توجهات ویژه‌تری به شبکه‌های دیگر سیما هستیم. برای مثال از شبکه‌های نسیم و افق به عنوان نمونه‌های موفق در این حوزه نام می‌برم که امروز مخاطبانشان با شبکه‌های اصلی تا حدی برابری می‌کند، حتی در زمانی که برنامه‌هایی چون «خندوانه» و «دورهمی» روی آنتن می‌رود به شدت از آمار مخاطبان شبکه‌های اصلی کاسته می‌شود.
با ذکر این مقدمه می‌خواهیم، بررسی اجمالی از شبکه افق داشته باشیم که چند سالی است با هدف اشاعه آرمان‌های انقلاب شروع به کار کرده است. این خواسته در جای خود امری پسندیده است، اما بارها در برنامه‌های هنری ثابت شده بود این گرایشات عموماً به دلیل شعاری بودن با استقبال مردم مواجه نمی‌شود، ولیکن این بار این اتفاق (سطحی‌نگری) در برنامه‌سازی رخ نمی‌دهد و ما شاهد اتفاقات بسیار خوبی هستیم. به همین دلیل نیز این شبکه توانسته به خوبی جای خود را در بین مخاطبان باز کند. نکته جالب‌تر این است که تنوع تولیدات در برنامه‌های مورد نظر به نحویست که همه گونه سلیقه‌ای در این شبکه پوشش داده می‌شود و تنها یک سلیقه خاص بیننده کارهای مورد نظر نیست.
برای ارزیابی بهتر در این حوزه چند کار به صورت اجمالی مد نظر قرار می‌دهیم. برای شروع نیز از کارهای مستند این شبکه بحث خود را آغاز می‌کنیم. در مستندهای این شبکه علاوه بر موضوعات اسلامی و انقلابی به برخی اتفاقات روز هم مد نظر قرار می‌گیرد. برای مثال در این ایام که مصادف با میلاد حضرت مسیح (ع) است، کارهای روی آنتن می‌رود که به هموطنان مسیحی ما ارتباط پیدا می‌کند. در همین رابطه مجموعه «از زمین تا بهشت» که از شب گذشته سوم دیماه روی آنتن رفت جز این دست تولیدات است. این کار روایتی است از حضور اقلیت‌های مذهبی کشورمان در جبهه‌ها طی دوران دفاع مقدس. در ضمن در این مجموعه و در هر قسمت با یکی از ایثارگران یا خانواده شهدای اقلیت‌های مذهبی گفت‌وگو شده و آنها از خاطرات خود می‌گویند. در دومین قسمت هم، با خانواده شهید پیر مارون اده از شهدای ارمنی دوران جنگ گفت‌وگو شده است. «از زمین تا بهشت» کاری از خانه مستند انقلاب اسلامی با تهیه‌کنندگی مهدی مطهر و کارگردانی الهام چرخنده، یکشنبه سوم دی ساعت ۱۸:۰۰ از شبکه افق پخش می‌شود.
این مستند با نگاه انسانی به موضوعات گام بسیار خوب در جهت تقریب ادیان بر می‌دارد، همچنین به ما می‌فهماند که تنها مسلمانان در طول هشت سال جنگ تحمیلی دغدغه دفاع از میهن را نداشتند، بلکه دیگر ادیان آسمانی نیز چنین رسالتی را بر دوش داشته‌اند. در این شبکه مستندهای متعدد دیگری هم ساخته و پخش می‌شوند که هر کدام به نوعی موضوعات ارزشی را در بر می‌گیرد که چنین ویژگی (انقلابی) را دارا است.
برنامه «۱۸۰ درجه» نیز عنوان مجله تصویری شبکه افق در باب موضوعات مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی با حضور شخصیت‌های فرهنگی و سیاسی و اهالی رسانه؛ مناظره‌ای متفاوت همراه با آیتم‌های متنوع همچون اسکایپ بین‌المللی، مستند ویژه و طنز میدانی با سردبیری و تهیه‌کنندگی سید مرتضی فاطمی است که هر هفته جمعه‌ها از شبکه افق پخش می‌شود. در این برنامه سعی می‌شود موضوعات مد نظر هر برنامه خارج از کلیشه های مدنظر مورد ارزیابی قرار گیرد، حتی برخی مواقع موضوعاتی که در آن مطرح می‌شود به لحاظ جسارت و مطرح کردن برخی مباحث از کلیشه‌های رایج سیما، فاصله بسیار طولانی دارد. درباره نحوه اجرا و طراحی صحنه این مجموعه هم می‌توان نکات بسیار خوبی را مشاهده کرد که به نظرم بر جذابیت کار افزوده است، همچنین دعوت از میهمانان خاص باعث شده این برنامه بر جذابیتش افزود شود. برای مثال حضور صادق زیبا کلام به عنوان یکی از میهمانان حاضر در برنامه گواه بارز این ادعا هستند.
«عصرانه» برنامه دیگری است که هر روز در دو نوبت در قالب یک مجله خبری از شبکه افق پخش می‌شود؛ «عصرانه» شامل مرور مهمترین اخبار و گزارش‌های تصویری منتشر شده در روزنامه‌ها و جراید و نشریات دیجیتال است. «عصرانه» با توجه به جدول پخش نیمه اول و دوم سال، عصر هر روز شنبه تا چهارشنبه به روی آنتن شبکه افق می‌رود. این برنامه این فرصت را فراهم می‌آورد تا اگر کسی فرصت روزنامه خواندن پیدا نکند، قادر باشد به واسطه تماشای این کار تا حدودی با اطلاعات رسانه‌ای آشنا شود. نکته جالب اینکه انتخاب خبر تمامی سلیقه‌ها را در بر می‌گیرد و به روزنامه‌ای خاص خلاصه نمی‌شود.
دیگر برنامه‌ای که توانسته در این شبکه به مخاطب لازم دست پیدا کند، «عصر» نام دارد که در آن به موضوعات سیاسی، فرهنگی و... پرداخته می‌شود. این کار را نادر طالب‌زاده تهیه و اجرا کرده است. این برنامه تاکنون در سه سری ساخته شده که سری سوم آن در حال پخش از شبکه افق است.
در انتهای این مطلب باید گفت برنامه‌های مختلف وجود دارد که می‌توان به عنوان کارهای فاخر از آن یاد کرد که هر یک نمونه‌ای نسبتاً موفق در برنامه‌سازی است. مخلص کلام اینکه، مهم نیست شبکه چه نام دارد، بلکه آنچه اهمیت دارد سیاست و مدیریت حرفه‌ای در کار است که سبب می‌شود یک شبکه تازه تاسیس به شبکه‌ای فراگیر تبدیل شود.