جبار آذین، منتقد و کارشناس سینما در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایکنا درباره فیلم سینمایی «به وقت شام» چنین اظهار نظر کرد: یکی از موضوعات مهم و حیاتی در جهان امروز مبارزه با داعش است که به‌نوعی تمامی دنیا را تحت تاثیر خود قرار داده است. در این میان ابزار‌های مختلفی در دنیا وجود دارد که به این موضوع در قالب‌های مختلف می‌پردازد که یکی از آن‌ها سینما است.
وی افزود: در میان تمام کشور‌های جهان، ایران به عنوان پرچمدار مبارزه با داعش در سال‌های اخیر توجهی ویژه به این موضوع داشته است به‌ویژه که مقام معظم رهبری در سخنان متعددی به روی این امر (مبارزه با داعش) تاکید ویژه داشته‌اند؛ بنابراین سازمان‌های ارزشی به عنوان حامی این دست تولیدات سعی کرده‌اند با حمایت از کار‌هایی که در آن موضوعات حساس سیاسی و انقلابی مدنظر قرار گرفته، قدم‌های ثمربخشی در راستای بیانات رهبر معظم انقلاب بردارند.
این کارشناس سینما ادامه داد: با توجه به توضیحات فوق، ابراهیم حاتمی‌کیا، فیلمساز ارزشمند و انقلابی این سرزمین با حمایت سازمان اوج سعی کرد با پرداختن به موضوعی، چون مدافعان حرم در راستای بیانات رهبری قدم برداشته و با ساخت فیلمی نظیر به وقت شام چهره کریه و واقعی داعش را برای مردم سراسر دنیا آشکار کند. فیلم جدید ابراهیم حاتمی‌کیا را به لحاظ ساختار و معنا می‌بایست یکی از باکیفیت‌ترین کار‌های این فیلمساز در سال‌های اخیر نام برد که برای وی توانست در جشنواره فیلم فجر سیمرغ بهترین کارگردان را به همراه داشته باشد.
وی تاکید کرد: موفقیتی که برای این اثر نام بردم تنها به اظهار نظر من ختم نمی‌شود، بلکه استقبالی که از طرف مردم و منتقدان از فیلم در جشنواره فیلم فجر به عمل آمد نشان داد، این کار توانسته نظر‌ها را به‌خوبی به سمت خود جذب کند. درباره به وقت شام باید این نکته را هم اضافه کنم تصویری که فیلمساز این کار از داعش به مخاطب نشان می‌دهد کاملاً قابل شناسایی است، چون اندیشه‌ها و رویکرد‌های مختلف این گروه منحرف در فیلم نشان داده می‌شود. این اتفاق نیز به شکلی شعاری انجام نشده است، بلکه کاملا عیان است کارگردان درباره تک تک شخصیت‌ها تحلیل‌های بسیاری داشته است.
آذین ادامه داد: داستان و شخصیت‌پردازی خوب به نظرم یکی از مهم‌ترین امتیازات این فیلم است، به‌ویژه که کارگردان توانسته امتیاز مورد نظر را در قالب یک بیان دراماتیک به روی پرده تصویر کند، البته این امتیاز برای فیلم‌سازی نظیر ابراهیم حاتمی‌کیا غریبه نیست، چون تجربه وی در دراماتیزه کردن موضوعات اجتماعی و ارزشی نشان داده که وی به‌خوبی با ابزار سینما آشناست. موضوع دیگری که درباره این فیلم می‌شود گفت: این است که آنچه در فیلم دیده می‌شود در کمتر کاری مد نظر قرار گرفته است؛ برای مثال به بحث تبلیغاتی داعش اشاره می‌کنم که در به وقت شام شاهد آن هستیم.
وی درباره ضعف فیلم هم توضیح داد: هر کاری خوبی جدا از داشته‌های مثبت دارای نقاط ضعفی نیز است. اتفاقی که درباره شاهکار‌های سینمای جهان نیز رخ می‌دهد. در همین راستا من فیلم به وقت شام را در بحث بازیگری آنچنان خوب نمی‌بینیم. به‌ویژه دو شخصیت اصلی فیلم که حجازی‌فر و حمیدیان ایفاگر نقش آن‌ها بودند به لحاظ فیزیکی و روحی برای نقش‌های مورد نظر هم‌خوانی لازم را نداشتند. در کنار بازیگران ایرانی باید از بازی بازیگران عرب به نیکی یاد کنم به‌ویژه بازی تحسین‌برانگیز «پیر داغر» به عنوان یکی از نقاط زیبای بازیگری در به وقت شام است.
آذین گفت: شاید تعاریفی که من از این فیلم کردم این تصور را در ذهن به وجود آورد که به‌شدت تحت تاثیر به وقت شام قرار گرفته‌ام، اتفاقی که اگر هم افتاده باشد ایرادی ندارد، چون وظیفه سینماست که تماشاگر را تحت تاثیر قرار دهد، اما نباید کتمان کنم این فیلم سینمایی به لحاظ تکنیکی علاوه بر این‌که از استاندارد‌های سینمای ایران بسیار بالاتر است، به‌نوعی با کار‌های مشابه خارجی نیز هم‌طرازی می‌کند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا در درام‌پردازی نگاه سیاه یا سفید داشتن به شخصیت‌ها، اشکالاتی پیرامون درام پردازی به وجود نمی‌آورد؟ گفت: این نقد را می‌پذیرم، چون در کار‌های حاتمی‌کیا عموماً شخصیت‌ها یا کاملا سفید هستند یا سیاه. این معضل در درام‌پردازی به کار آسیب می‌رساند. از جمله این آسیب‌ها این است که تغییر و تحول شخصیت‌ها کاملا باورپذیر در فیلم رخ نمی‌دهد. در همین رابطه می‌توان به نقشی که بابک حمیدیان آن را ایفا کرده، اشاره کنم. ولی به هر حال معتقدم حاتمی‌کیا تا حدودی توانسته با شکل قصه‌گویی خود این ضعف رایج کارهایش را در به وقت شام بپوشاند.
آذین در انتهای تاکید کرد: نقد دیگری هم در خاتمه از این فیلم خوب و شاخص دارم. آن‌هم این‌که، ما تصویری که از مبارزان علیه داعش در فیلم می‌بینیم تنها به یک یا دو گروه خلاصه می‌شود، درصورتی‌که بهتر بود کارگردان به نوعی در فیلمش از چهره‌هایی دیگری که در سوریه بر علیه داعش جنگیده‌اند، هم تصویری به مخاطب ارائه می‌کرد.
گفت‌و‌گو از داود کنشلو
انتهای پیام